Úrval - 01.03.1982, Blaðsíða 37

GENIN KLOFIN OG TENGD

Genasplæsing og einrækt (Cloning)
DNA bútur
i tilbúinn
kóligerill
plasmíð
einangrað
gen
einangrað klofið endurraðað
kóligerill;) plasmíð : plasmíð
litningar
DNA
Flasmíð er einangrað frá kóligerli og klofið með ensími. Gen sem einangrað
hefur verið frá DNA-bút úr manni er sett inn í og ,,endurraðað DNA ’' er
aftur látið í kóligeril sem tekur að fjölga sér.
Klippt og tengt
Vísindamennirnir sneru sér að ein-
faldari verum til þess að rannsaka gen
þeirra sem ekki voru heldur eins
flókin í uppbyggingu. Byrjað var á
kóligerlinum sem er auðveldur í
ræktun. Þetta er alla jafna hættulaus
einfrumugerill sem liflr í þörmum
manna. Þá komust vísindamennirnir
að raun um að sumar bakteríur á borð
við kóligerilinn hafa smærri og ein-
faldari DNA hringi í frumunni.
Árið 1972 fann Stanley N. Cohen
við Stanford-háskóla leið til þess að
nema þessa smáu DNA-hringi (sem
kallaðir eru plasmíð) úr bakteríunni
og koma þeim fyrir í annarri
bakteríu. DNA-hringurinn varð nú
hluti erfðafræðistjórnkerfisins í hinu
nýja heimkynni sínu. Þegar
bakteríunum fjölgaði fylgdi hið utan-
aðkomandi DNA með og því fjölgaði
einnig.
Næsta skref var að finna leið til
þess að skera sundur DNA-hringinn
svo hægt væri að koma nýju geni fyrir
í honum. Hugsum okkur DNA-
hring eins og röð af samhangandi
pappírsbrúðum. Það sem gera þarf er
að skera röðina sundur, líma nýtt gen
inn í hana og tengja allt saman á
nýjan leik. I byrjun áttunda ára-
tugarins tókst Herbert W. Boyer við
UCLA að finna leið til þess að gera
þetta með skerðingarensímum,
próteínum sem þekkja ákveðinn stað
í DNA-keðjunni og valda því að
keðjan rofnar þar.
Vísindamenn gátu nú náð
einföldum DNA-hring úr bakteríu,
notað skerðingarensímið eins og
skæri til þess að skera sundur