Félagsrit KRON - 15.12.1947, Blaðsíða 40

eiginleg vöruinnkaup, sameiginleg-
ur rekstur einstakra verzlana eða
framleiðslufyrirtækja hlaut að verða
þeim bæði hagur og styrkur. Harð-
vítug samkeppni milli þeiri'a gat
vart komið til greina, þar sem þau
öll lilutu að telja, að mesta nauðsyn
bæri til að keppa við kaupmenn, en
ekki að eyða kröftunum í innbyrðis
baráttu.
Það kemur líka fljótlega í ljós, að
þótt þannig tækist til í upphafi, að
hreyfingin yrði klofin, er mikil við-
feitni til samvinnu og samheldni á
milli þessaia félaga. Nokkur sam-
vinna var þegar frá upphafi á milli
Kaupfélags Reykjavíkur og Kaup-
félags alþýðu. Er þar sérstaklega þess
að geta, að þau gerðu sameiginlega
samninga um mjólkurkaup og önn-
uðust sameiginlega mjólkurdreif-
ingu. Síðar varð Alþýðubrauðgerð-
in aðili að þessu samkomulagi í stað
Kaupfélags alþýðu. Eftir að Kaup-
félag alþýðu hætti starfsemi sinni
hafði K. R. hug á að taka við rekstri
búðar þeirrar, er það félag hafði
haft í verkamannabústöðunum, og
stóð í samningum um það við Al-
þýðubrauðgerðina, en úr því varð
þó ekki.
Það má segja, að samvinna hafi
átt sér stað milli Kaupfélags Reykja-
víkur og Pöntunarfélagsins þegar
frá stofnun þess síðarnefnda, því að
í gerðabók stjórnar K. R. hinn 29.
október 1934, er frá því skýrt, að ný-
stofnað Pöntunarfélag verkamanna
hafi farið fram á það að fá brauð
í brauðgerðinni með sörnu kjörum
og félagsmenn K. R. Samþykkir
stjórnin að verða við þessari ósk, ef
yfirbakarinn álíti það tiltækilegt.
P. V. var raunar ekki formlega
stofnað, þegar þessi bókun er gerð,
en á öðrum stjórnarfundi þess fé-
lags er á þetta minnzt. Þó er ekki
hægt að sjá í bókunum, hvort úr
framkvæmdum liefur orðið, og mun
svo ekki hafa verið.
Af frekara samstarfi þessara fé-
laga seg’ir svo ekki fyrr en um það
bil ári síðar, í septembermánuði
1935. Þá ritar stjórn Pöntunarfé-
lagsins stjórn K. R. bréf, þar sem
stungið er upp á því, að þessi tvö
félög ásamt Pöntunarfélagi Verka-
mannafélagsins Hlífar í Hafnarfirði
taki upp sameiginleg innkaup á vör-
um erlendis, og athugi enn fremur
möguleika á annarri samvinnu, eins
og t. d. um kaup og sölu á kolum,
vefnaðarvöru o. fl. Vilmundur Jóns-
son, landlæknir, hafði nú tekið sæti
í stjórn K. R., og mun hann, eins
og síðar kemur á daginn, hafa álitið
það aðalhlutverk sitt að stuðla að
samvinnu á milli neytendasamtaka
bæjarins. Var honum og formannin-
urn, Pálma Hannessyni, falin athug-
un málsins, og eftir að þeir höfðu
skilað áliti sínu, var framkvæmda-
stjóranum hinn 30. september 1935
heimilað að hefja slíka samvinnu.
Nokkru síðar er frá því skýrt í
gerðabókum P. V., að félögin hafi
keypt sameiginlega inn sykur er-
lendis frá, og hafi fengizt talsvert
lægra verð en ella. Síðar um haustið
er einnig gerð sameiginleg vefnaðar-
70
Félagsrit KRON