Fróðskaparrit - 01.01.1959, Blaðsíða 45

Føroyanavnið eina ferð enn
51
Letronne (1814) var fyrsti maður, sum vísti okkum á, at
eitt petti í bók Dicuils er um Føroyar, eitt annað um ísland.
Hesum rannsóknum Letronnes fara vit at líta at, men fyrst
taka vit upp frásagnirnar, sum Dicuil flytur fram, og byrja
við tí, sum hann sigur um oyggjar við Irland og Bretland:
»Uttan um oyggj okkara írland (»Hibernia«) eru oyggj*
ar, summar smáar og summar sera smáar. Dygst við oynna
Bretland (Britania) eru nógvar oyggjar, stórar, smáar og
miðlingaoyggjar, summar í suðri og summar í vestri, men
flestar í útnyrðingshorninum og fyri norðan. Eg havi búð
í summum av teimum, í øðrum havi eg bert sett fótin á
land, summar havi eg bert sæð, og summar bert lisið um.«
Letronne fær hetta burturúr: 1. í suðri, t. d. Wight, 2.
fyri vestan, eitt nú Man og Anglesey, 3. í útnyrðingi: Suð*
uroyggjar, 4. fyri norðan: Orknoyggjar og Hjaltland. I
Suðuroyggjum hevur hann búð, sagnir hevur hann hoyrt
um Orknoyggjar og Hjaltland.
Aftan á hetta sigur Dicuil frá, hvat ið Plinius og aðrir
høvundar eftir hann hava skrivað um hitt merkiliga landið
Thile (vanliga skr.: Thule), sum Pytheas Massiliensis
(t. e. úr Marseille) — í 4. øld f. Kr. — skal hava sagt at
vera 6 daga sigling norður úr Bretlandi. Hann nevnir, at
Solinus (3. øld e. Kr.) hevur so tikið til um Thile ul =
tima, at um summarsólstøðu er har eingin nátt og um
vetrarsólstøðu eingin dagur. Og nú kemur frásøgn um tað
landið, sum Dicuil ikki ivast í er Thile (Thule):
»Nú eru tríati ár umliðin, síðan klerkar, sum verið høvdu
í hesi oynni frá fyrst í februar til fyrst í august, søgdu mær,
at á sólstøðu, men eisini dagarnar beint fyri og eftir, var
sólin so stutt undir, at tað var mest sum hon bert fór aftur
undir ein lítlan heyggj, og dimmið setti ikki ta løtuna, og
skuldi maður gera okkurt, sum gerast skal í dagslýsi, eitt
nú at henta lýs burtur úr stúkuni, bar væl til; hann, sum
hevði verið staddur uppi á einum fjalli, hevði kanska ong«
antíð sæð sólina sett. ... Eftir dagalanga sigling norður á
leiðina komu teir í frystan sjógv. . ..«