Fróðskaparrit - 01.01.1959, Blaðsíða 41

Føroyanavnið eina ferð enn
47
málsliga upprunanum á navninum og nevnir javnstødd
dømi, har — æ —, sum í nútíðarsniðinum á navninum, er
vorðið —ø— í føroyskum.
Stutt sagt, eingin málfrøðingur hesi seinastu hundrað árini
hevur ivast í, at hitt sjáldsama orðið fær var fyrri liður í
landsnavninum. Men í 1930 var tað mest sum hin forni ivin
kyknaði uppaftur, tí tá vísti fornfrøðingurin A. W. Brøgger
professari á, í bókini »Den norske bosetningen pá Shetland*
Orknøyene« (bls. 31—33), at mest var líkt til, at norskir
menn fyri vestan hav høvdu fingið frænir av Føroyum frá
írum, og tí kann í landsnavninum vera fjalt — í avbrongb
aðum lag — tað navnið, sum írar høvdu á landinum. Best
er at siga beinan vegin, at uppskot Brøggers um at finna
írska orðið »fearrann« (land) aftan fyri Fær* fær ikki
viðurkenning frá nøkrum málfrøðingi. Kortini er vert at
taka upp til umrøðu høvuðshugsan hansara, tí sjálvsagt
hava írar, sum vitjaðu Føroyar í 8. øld (sí seinni), havt
okkurt navn á landinum. Og eingin ivast í tí, at bæði
Orknoyggjar og Hjaltland høvdu norrøna bygging, áðrenn
norrønir menn búsettust í Føroyum. Heldur er eingin í iva
um, at Orkn* í landsnavninum Orknoyggjar er sami navn*
liður, sum vit finna í t. d. tí gamla latínska (griska) Orcades
og tí írska ínse Orc, sum er mong, mong hundrað ár eldri
enn ferðir norðmanna vestur um hav. Hetta halda menn
nú koma av keltiska orðinum orc »svín«. Soleiðis livir, í
umgjørdum ella avskapaðum sniði eitt fornt ónorrønt navn
á norrønari tungu. Eisini Hjaltland má, heldur Brøgger,
vera gjørt burtur úr ónorrønum navntilfari, og í hesum
man mangur málfrøðingur hava lyndi til at halda við honum;
men um so er, fær landsnavnið komið av tí írska Inse
Catt, sum Brøgger heldur? Geliskkønir menn') siga, at av
ljóðligum grundum ber hetta ikki til. Men eftir er so tað
') Um alt, sum nertir við geliskt mál í hesi grein, havi eg leitað
ráð hjá Magne Oftedal professara.