Fróðskaparrit - 01.01.1959, Blaðsíða 87

Strandarrætturin í Føroyum
93
Tikið varð til sama sjónarmið í eini søk um eina trøð
á Skipanesi; men dómurin (frá 12. mars 1932) vísir tí aftur
og skipar fyri, at tá ið strandarøkið undir trøðni er ikki úU
skift, má tað framvegis verða hildið at hoyra til bygdar*
felagið. Hesin dómurin varð staðfestur av Østre Landsret
hin 25. oktober 1932.* 1)
í hesi søk varð eisini sipað til hevdarsjónarmiðið, kortini
uttan úrslit, og á sama hátt gekkst í eini líkari søk um eitt
strandarøki á Toftum2) og í søkum um strandarøki í Vágsbotni
í Tórshavn3) og í Hovi.4) í dómi Østre Landsrets frá 25. mars
') Borg. s. nr. 27/1932 — IV. deild landsrættarins nr. 200/1932. Eins
asta, menn at kalla styðjaðu seg til í hesi søk, var tað at trøðin gekk
heilt oman á sjógv, og so hevd. Hetta síðsta varð ikki hildið prógvað.
í dómi sorinskrivarans verður sagt, »at Strandbredden er en Art Ab
minding for Bygden, og da Sagsøgte ikke har bevist, at de i Sagen
ommeldte Strandarealer er udskiftet, maa det i Mangel af Bevis for
det modsatte antages, at de endnu maa være i Bygdens Fællig.« Landss
rætturin sigur, at tá ið tað ikki »er Grund til at antage, at Skødet . .
har tilsigtet at omfatte ogsaa det omtvistede Areal, vil Dommen i
Henhold til de i den iøvrigt anførte Grunde være at stadfæste.«
Dómurin er umrøddur í Løgt. 1933 s. 245. Meira um søkina stendur
i Løgt. 1934 s. 290, 1935 s. 257-58, 1936 s. 202-04, 1937 s. 184-86
6, 1940 s. 164-65.
2) Dómur frá 20. mars 1956 í borg. s. nr. 530/1955. Søkin snúði
seg um havnargjald, men sum mótkrav varð sett fram endurgjaldskrav
av teirri grund, at havnarlagið uttan ognartøku skuldi hava tilognað
sær eitt strandarøki undir einum kongsfesti. Kongsbóndin vísti til máb
beringina »til fjelds og fjære« í festibrævi sínum, men í dóminum
verður sagt, at henda málbering hevði ongan týdning í søkini. Um>
framt varð eisini hildið upp á hevd, men tað tóktist ikki prógvað.
Annars bendir dómurin á, at tílík strandarøki sambært sið og rættar«
gerð liggja til markatalið í bygdini.
3) Dómur frá 19. september 1922 (borg. s. nr. 4/1922). Søkin við*
vikti rættinum til at taka sand og eyr í Vágsbotni. Tórshavnar kommuna
segði seg at hava henda rættin, men kongsbóndin á Húsagarði setti
fútabann fyri tí. Kommunan helt fram, 1) at strondin varð fingin, tá
kommunan keypti allan bøin til vestara Húsagarð og so at siga allan
til eystara Húsagarð, 2) at kommunan átti vegin oman fyri strondina,
3) at kommunan hevði fingið ognarrætt til tær almennu grundirnar í