Fróðskaparrit - 01.01.1959, Blaðsíða 8

14 Nýggir tilburðir við tuberklasjúkum í Eiðis læknadømi
innasta kong. Beinanvegin tók tað eitt litið sindur ilt fyri seg, men
skjótt batnaði aftur, og húðin gróði útyviraftur. Men ein lítil troti var
eftir, og húðin bar á blátt. Ikki fyrr enn i september 1941 kom troti
og roði innanvert á v. armi omanfyri alboga, og eitlarnir undir hondini
v. megin bólgnaðu. Frá !1/9 var hiti í 12 dagar, upp i 39,3.
Við fyrstu læknavitjan og kannan 17/9 1941, o. u. mánað aftan á
óhappið, varð funnið: Nakað av trota, húðin bláliga illlit lógvamegin
á v. fremstafingri. Innanvert á v. armi oman fyri alboga 10 x 10 cm
stórt, tógvið, trútið øki, og húðin omaná eitt sindur reyð, men merkb
liga lítið eym. Undir hondini eitlar stórir sum hassilnøtir. Lungu og
hjarta rættvorðin. Hitin 38,4. Pulsur 100.
Mangt bendi á, at sjúkan, sum kom úr v. fremstafingri, var tuberklar;
hetta mátti einhvørsvegna vera smittuhiti. Men ógjørligt var at vísa á
smittukeldu. Teir, ið høvdu verið á báti við honum, vóru allir frískir.
Um hesa tíðina var ikki kunnugt um nakran tilburð við tuberklum í
bygdini, har o. u. 125 fólk búðu.
í húsi vóru: pápin, 53 ár, mamman, 54 ár, og, umframt omanfyri
nevnda D. I., 3 aðrir synir. Pápin hevði 14—15 ára gl havt vatn á lung»
unum, men hevði annars onga sjúku havt, ið runnin var av tuberklum. í
januar 1924 var pirkið 9 mm. Mamman hevði á somu tíð -4-. Hon helt,
at hon hevði ongantíð havt sjúku, ið hugsast kundi at stava frá tu=
berklum.
í januar—februar 1940 vórðu allir fiskimenn í Eiðis læknadømi pirk«
aðir. Pápin hevði tá eins og í 1924 stórt -)-. 3 elstu synirnir, sum tá
vóru tilkomnir, høvdu allir 4-. Yngsti bróðirin, ið bert var 10 ár, og
mamman vórðu ikki pirkað.
Hin 21/9 1941, stívliga 1 mánað eftir, at ungi maðurin hevði stungið
seg í fingurin, fekk 16 ára gomul genta í somu bygd hita og knútarósin,
og skjótt var eyðsæð, at sjúkan var smittuhiti. Hon varð pirkað •/11 1939
og hevði -r-, men hevði 30/9 1941, 9 samdøgur eftir fyrsta sjúkudag,
stórt + við breiðari rípu, sum vætti, mitt ígjøgnum roðan. Smittukelda
mátti so kortini vera í bygdini, men hvør var tað?
Til møguliga at finna hana, vórðu í okt. 1941 øll undir 30 ár, og
einstøk onnur, pirkað. Fýra brøðurnir vórðu pirkaðir hin 3., mamman 8.
og øll hini 18. Nú kom upp, at tað vóru 6 undir hendan aldur, ið
vóru vend frá til +. Umframt omannevndu 16 ára gentu teir 4
brøðumir og 21 ára gl. maður, ið, eins og gentan, dagliga kom í húsið
tað, sum her er talan um. Mamman hevði nú + 10 mm.
Hin elsti av 4 brøðrunum, hann var 24 ára gl., var vorðin sjúkur
26/9. Hin yngsti, ið var bert 11 ára gamal, hevði ligið í seingini síðan
29/9; teir lógu báðir, tá ið reglubundna pirkingin varð framd, og hin
næstyngsti brøðranna, ið var 18 ára gl., kendi seg ikki heilt frískan
hendan dagin. Teir høvdu allir, ella fingu allir, smittuhita, ið vardi upp