Fróðskaparrit - 01.01.1959, Blaðsíða 75

Strandarrætturin í Føroyum
81
verið í løgtinginum í sambandi við viðgerðina av áður*
nevndu skeljadýralóg (nr. 107 frá 14. apríl 1893).1)
Dómurin byggir soleiðis á eitt haldgott grundarlag, og
úrslitið av honum varð tí lagt til grundar í einum seinri
dómi hin 27. februar 1946, við tað at partarnir her vóru
á einum máli um, at hægsta fjøra var markið fyri ognar=
rættinum úteftir móti sjónum.2)
Men spurningurin var, um ytra fjørumarkið kundi setast
enn longur út á sjógv. Sum nevnt vóru nakrir av teimum
tólv, ið frágreiðing góvu í Søltuvíkarsøkini, av hesi áskoðan,
og kravið í søkini var í fyrsta lagið eisini tað, at markið
skuldi verða sett annaðhvørt við marbakkan ella har, ið
bátur flýtur á hægstu fjøru, men dómurin frá 4. januar 1941
legði til grundar sum áður nevnt kravið í øðrum lagið, ið
var tað, at markið skuldi setast eftir hægstu fjøru.
Sostatt skuldi hesin spurningurin verið avgjørdur, men
kortini varð í eini seinri søk um sandtøku í Kaldbaksfirði
kravt, at markið mátti setast eftir marbakkanum. Tað er
sermerkt fyri tilgongdina, at mótparturin í hesi søkini helt
fast um, at markið samsvarandi dóminum 4. januar 1941
mátti verða sett eftir hægstu fjøru. Hetta má takast sum
ein váttan afturat fyri tað haldgóða grundarlagið, ið Søltu*
víkardómurin hvílir á, men dómurin í Kaldbakssøkini, ið
sagdur varð 17. september 1957, gekk eitt stig longur, við
*) Sí Løgt. 1884 s. 84—85, serliga tað, ið CI. Olsen, sýslumaður, sigur
um, »at man her plejede at regne Landejernes Rettigheder til at naa
saa langt, som Stranden blev tør i Ebbetiden.« Sí eisini nevndarálit í
Løgt. 1891 s. 56—57, har hildið verður, at jarðaeigararnir hava rætt til
kræklingasker, »der ligger tørre ved dagligt Lavvande.« Sbr. viðmk. 2, s. 78.
2) Dómurin (borg. s. nr. 210/1945) viðvikti sandtøku út fyri Oyri.
Sambært frágreiðingarnar í søkini varð sandurin fyri ein part tikin av
marbakkanum, men í sakarmálinum varð ikki framhildið, at hetta í
sjálvum sær var óløgligt. Har aftur ímóti varð hildið, at tann í sjálvari
sær løgliga sandtøka var atvoldin til eina broyting av strondini, og at
samsýningarábyrgdin tessvegna mátti leggjast á teir, ið sandin tóku.
Men dómurin helt tað ikki vera prógvað, at teir, ið sandin tóku, harvið
høvdu broytt strondina.
6