Morgunblaðið - 01.10.2006, Blaðsíða 14

Tony Blair hefur kvatt grasrótina í breska Verka-
mannaflokknum en efi magnast um arftakann
Eftir Ásgeir Sverrisson
asv@mbl.is
R
æðurnar voru báðar prýðilegar,
ræða forsætisráðherrans þó betri
enda fer þar einstakur sviðsmaður
og réttnefndur meistari hin póli-
tíska „spuna“. En mesta athygli
vakti þó að ræða arftakans snerist að flestu leyti
um nauðsyn þess að áfram yrði haldið á sömu
braut á meðan forsætisráðherrann horfði til
framtíðar flokks og þjóðar. Þing breska Verka-
mannaflokksins í síðustu viku var sögulegt fyrir
þær sakir að þar kvaddi Tony Blair grasrótina í
flokknum en arftakinn, Gordon Brown fjár-
málaráðherra, leitaðist við að sannfæra við-
stadda um að hann væri hæfur til að stýra þjóð-
arskútunni og taka við völdum í Downingstræti
10. Tókst honum það?
Um það er erfitt að fullyrða. Skoðanakann-
anir eru Brown heldur óhagstæðar og viðtök-
urnar sem Blair fékk eftir að hafa lokið við 13.
og síðustu ræðu sína á ársþingi flokksins kunna
að vera til marks um að fleiri muni sakna hans
en áður var talið. Þrátt fyrir um margt vel
heppnað þing ríkir mikil spenna og jafnvel upp-
lausn innan breska Verkamannaflokksins; for-
sætisráðherrann, sigursælasti leiðtogi flokksins
á síðari tímum, er á útleið eftir að hafa sætt al-
gjörri niðurlægingu og enginn veit fyrir víst
hversu lengi enn hann heldur um stjórnartaum-
ana en á sama tíma vaxa efasemdir um að
Brown sé fær um að leiða flokkinn til sigurs í
fjórðu þingkosningunum í röð. Flokkurinn er án
nokkurs vafa klofinn og mikil heift ríkir innan
fylkinga.
Tony Blair hafði vonast til þess að kveðju-
ræðuna þyrfti hann ekki að flytja fyrr en á þingi
flokksins á næsta ári. Með því móti hefði hann
náð að vinna það afrek að sitja tíu ár í stól for-
sætisráðherra Bretlands. En Blair er nú sem
lamaður eftir uppreisn, sem sennilega ber að
líkja við valdaránstilraun, innan flokksins. Og
stuðningsmenn hans eru í engum vafa um að
Gordon Brown hafi staðið þar að baki.
Blair hafði greint nánustu samstarfsmönnum
sínum, Gordon Brown þar á meðal, frá því að
hann hygðist segja af sér embætti sumarið 2007.
Með því móti myndi hann standa við yfirlýsingar
sínar þess efnis að hann myndi ekki leiða flokk-
inn í næstu kosningum og stuðla að „skipu-
lagðri“ tilfærslu valdsins en það orðalag vísaði til
þess að eldra samkomulag við Brown yrði virt
og honum fengið embætti forsætisráðherra.
„Uppreisnin“ var gerð 6. fyrra mánaðar þeg-
ar 15 þingmenn flokksins sendu forsætisráð-
herranum bréf og kröfðust að hann gæfi upp
ákveðna dagsetningu í þessu viðfangi. Blair
neyddist þá til þess að lýsa yfir því opinberlega
að hann myndi segja af sér embætti innan árs.
Flestir telja nú að forsætisráðherrann muni
neyðast til að gefa eftir embættið mun fyrr, trú-
lega á fyrri helmingi næsta árs. Enginn vafi er á
því að umboð hans og myndugleiki verður veikt
fram til þess tíma. Að ýmsu leyti minnir þetta
ástand mála á það sem jafnan ríkir síðustu tvö ár
kjörtímabils Bandaríkjaforseta. Stjórn-
málastéttin horfir þá til kosninga og erfiðara
verður fyrir leiðtogann að fá fram samþykki við
umdeild mál og erfið.
Neikvæði, svik, lygar
Heiftin sem ríkir birtist á mánudag þegar
Brown flutti ræðu sína. Er hann bar lof á Blair
og lýsti því sem sérstökum heiðri að hafa fengið
að vinna með honum er haft fyrir satt að Cherie,
orðhvöt eiginkona forsætisráðherrans, hafi sagt
þessi ummæli arftakans „lygi“. Og víst er að
fleiri eru þeirrar hyggju; í herbúðum Blairs er
sú afstaða ríkjandi að fjármálaráðherrann hafi
verið „neikvæði póllinn“ í samstarfi þeirra og
hann hafi bókstaflega freistað þess að grafa
undan forsætisráðherranum síðustu misserin.
Nú hefur verið upplýst að Tom nokkur Wat-
son, sem talinn er öflugastur þingmannanna 15,
átti fund með Brown á heimili þess síðarnefnda
daginn áður en forsætisráðherranum var send
áskorun þess efnis að tiltaka nákvæmlega hve-
nær hann hygðist láta af embætti. Watson hefur
sagt að hann hafi lagt á sig 1.000 kílómetra langt
ferðalag í því skyni að óska Brown-hjónunum til
hamingju með nýfæddan son. Þessi skýring
þykir vægt til orða tekið ekki sérlega sannfær-
andi. Í Bretlandi eru ýmsir stjórnmálaskýr-
endur þeirrar hyggju að Brown hafi með þessu
gerst sekur um stórbrotin mistök. Í stað þess að
sýna af sér stillingu og yfirvegun nú þegar loks
hillir undir að hann nái að lesa sig alla leið upp
slímugu stöngina og hreppa forsætisráð-
herraembættið hafi hann látið lítt reynda þing-
menn og vanstillta leiða sig út í forað sem skaða
muni bæði hann og flokkinn. Brown er nú talinn
í hópi „samsærismanna“ gegn Blair og margir
telja að hann hafi verið leiðtogi þeirra.
Viðtekin er sú pólitíska frumspeki að taka
beri skoðanakönnunum með fyrirvara – þegar
illa gengur. Fyrir liggur þó að þær nýjustu valda
áhyggjum í herbúðum Browns. Í könnun The
Daily Telegraph reyndist fylgi við Blair sem for-
sætisráðherra fimm prósentustigum meira en
fylgi Browns. Einungis fjórðungur þeirra sem
þátt tóku kvaðst taka Brown fram yfir þá David
Cameron, leiðtoga Íhaldsflokksins, og Sir Men-
zies Campbell, leiðtoga Frjálslynda demókrata-
flokksins. Og heil 44% lýstu þeirri skoðun sinni
að Brown myndi ekki reynast góður forsætis-
ráðherra. Fylgi við Íhaldsflokkinn er nú 38% en
stuðningur við Verkamannaflokkinn mælist að-
eins 31%. Fleiri kannanir hafa skilað svipaðri
niðurstöðu.
Gordon Brown er í vanda staddur. Óvinsældir
Blairs, sem rekja má til fjölmargra þátta en þó
einkum innrásarinnar í Írak og fylgispektar við
George W. Bush Bandaríkjaforseta, urðu þess
valdandi að umtalsverður hluti þingflokks
Verkamannaflokksins sneri við honum baki.
Slíkt er viðtekið í Bretlandi og víðar; þegar
nægilega margir þingmenn telja að þeir muni
ekki ná endurkjöri sökum óvinsælda forsætis-
ráðherrans er viðkomandi „aflífaður“ af full-
komnu miskunnarleysi. Í því efni nægir að vísa
til dapurlegra endaloka Margaret Thatcher.
Skyldan kallar og hún er ekkert grín
Fyrir Brown er hættan sú að þingmenn og
flokksrekendur komist að sömu niðurstöðu um
hann. Fari svo er afar líklegt að efnt verði til
framboðs gegn fjármálaráðherranum. Er þá
einkum horft til tveggja manna, Johns Reid,
innanríkisráðherra, og Alans Johnson, mennta-
málaráðherra. Sá síðarnefndi þykir sérlega efni-
legur og skoðanakannanir leiða í ljós að Reid
myndi ekki ganga verr en Brown í glímu við
David Cameron, hinn silkimjúka og miðjusækna
leiðtoga Íhaldsflokksins.
Við þetta bætist að Brown hefur löngum átt
við „ímyndarvanda“ að etja. Hann þykir heldur
fúllyndur einfari og úr hófi fram hneigður til að
einblína á hinar alvarlegri hliðar mannlífs og
tjáningar. Sjálfur vék Brown að þessu í ræðu
sinni á flokksþinginu er hann sagði að hann,
skoski prestssonurinn, hefði ávallt litið á störf á
vettvangi stjórnmálanna sem „skylduverk“
fremur en „leiksýningu“. Þótt fullyrða megi að
Brown eigi glæstan feril að baki í fjármálaráðu-
neytinu kann „ímyndarvandi“ hans að aukast
fremur en hitt nú þegar hann er vændur um að
hafa svikið gamlan félaga sinn, forsætisráð-
herrann, á ögurstundu. Um leið spyrja sífellt
fleiri: Hvað hefur hann nýtt fram að færa?
Líkt og vænta mátti og aðstæður kölluðu á
gengu þeir Blair og Brown í skjallbandalag á
ársfundi Verkamannaflokksins. Birting-
armyndir stjórnmálanna eru á stundum að
sönnu furðulegar; eftir að hafa niðurlægt sig-
ursælan leiðtoga kvöddu flokksmenn hann með
tárum. Vopnahléið heldur tæpast og þótt enn
verði að telja líklegt að Brown hreppi að lokum
forsætisráðherraembættið má búast við átökum
áður en hann gerist húsbóndi að Downingstræti
10.
Bræðrabylta?
Reuters
Vopnahlé Gordon Brown er nú talinn í hópi „samsærismanna“ gegn Tony Blair.
»Um leið spyrja sífellt
fleiri: Hvað hefur hann
nýtt fram að færa?
ERLENT»
Svipmynd | Prýðilega skrautlegt hneyksli mun tæpast koma í veg fyrir sigur Lula í forsetakosningunum í Brasilíu í
dag. Íþróttir | Gabriel Agbonlahor, nýstirnið í Aston Villa, á eftir að setja svip sinn á ensku knattspyrnuna á kom-
andi misserum. Erlent | Þótt Tony Blair og Gordon Brown hafi gengið í skjallbandalag á ársfundi Verkamannaflokksins má búast við
átökum áður en Brown gerist húsbóndi í Downingstræti 10. Innlent | Í bígerð er að stofna samráðsvettvang um öryggismál Íslands.
VIKUSPEGILL »
14 SUNNUDAGUR 1. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
H
ermann Hreiðarsson
hefur um árabil haldið
helstu sparkendum
þessa heims í skefjum.
Henry, Rooney, Gerr-
ard og hvað þeir nú allir heita, hafa
oft og tíðum verið eins og pysjur í
höndunum á honum. Það skaut því
skökku við um liðna helgi þegar
Eyjapeyjanum eitilharða var um
stund breytt í myndastyttu eftir Sig-
urjón Ólafsson. Fyrir gjörningnum
stóð tæplega tvítugur ensk-
nígerískur piltur, Gabriel Agbonla-
hor að nafni. Aftur og nýbúið gekk
þetta nýstirni í röðum Aston Villa
framhjá Hermanni eins og hann væri
ekki viðstaddur, m.a. þegar hann
gerði fyrra mark Villa sem lagði
Charlton, 2:0, og stóð svona líka ræki-
lega undir nafni; Agbonlahor er kall-
aður Gabbi.
Fá lið hafa komið jafn hressilega á
óvart og Aston Villa á nýhafinni leik-
tíð í ensku úrvalsdeildinni í knatt-
spyrnu. Liðsmenn hafa verið sem
beljur að vori undir stjórn hins ný-
skipaða knattspyrnustjóra, Martins
O’Neills. Liðið sem barðist í bökkum í
fyrra er gjörsamlega óþekkjanlegt
enda þótt mannskapurinn sé svo til sá
sami. Aðeins Stelian Petrov er nýr.
Og það sem meira er: Villa leikur
blússandi sóknarleik.
Líkt við Thierry Henry
Þar fer téður Gabriel Agbonlahor
fremstur í flokki. Ekki fer nafnið vel í
munni en sparkelskum er eigi að síð-
ur ráðlagt að leggja það kirfilega á
minnið.
Helsti styrkur hans er hraðinn.
Aumingja Hermann er ekki eini
varnarmaðurinn sem hann hefur skil-
ið eftir á förnum vegi. „Það búa fáir
yfir jafnmiklum hraða og Gabbi, það
er helst Thierry Henry,“ segir mark-
vörður Aston Villa, Thomas Søren-
sen. „Hann er ekki ennþá orðinn jafn
flinkur og Henry enda kornungur en
mun eflast með árunum. Við bindum
miklar vonir við hann.“
Annar tvítugur piltur í framlínu
Villa, Luke Moore, hefur gefið Ag-
bonlahor lítið eftir. Sørensen segir að
varnarmenn úrvalsdeildarinnar séu
þegar farnir að skelfast tvíeykið.
„Luke og Gabbi geta komið hvaða liði
sem er í bobba. Varnarmenn eru þeg-
ar farnir að hörfa þegar þeir sjá þá
koma, logandi hræddir við hraða-
breytingarnar. Þeir hafa svo sann-
arlega launað knattspyrnustjóranum
traustið.“
Gareth Barry, fyrirliði Villa, tekur
í sama streng. „Luke og Gabbi hafa
slegið í gegn. Ungir leikmenn þrífast
á sjálfstrausti og knattspyrnustjór-
anum hefur tekist að byggja þá upp
með þessum líka árangri. Þeir hafa
meira að segja komið mér í opna
skjöldu með frammistöðu sinni.“
Sjálfur segir O’Neill ungmennin
hafa staðið sig vel en varast að setja
of mikla pressu á þau. Þannig beinir
hann mesta hólinu að félaga þeirra í
þriggja manna framlínu Villa, Kól-
umbíumanninum siglda, Juan Pablo
Angel. Af honum geti Moore og Ag-
bonlahor lært sitt af hverju.
Gabriel Agbonlahor verður tvítug-
ur 13. október. Hann er fæddur og
uppalinn í Birmingham og hefur alið
allan sinn sparkaldur hjá Villa ef und-
an eru skildar tvær stuttar lánsferðir
til Watford og Sheffield Wednesday á
síðustu leiktíð. Hann vakti ungur at-
hygli fyrir hraða sinn og markvísi og
veturinn 2003 – 2004 gerði hann 40
mörk fyrir ungmennalið Villa og sló
þar með félagsmet Dariusar Vassells.
Í fyrra fann hann netmöskvana þrett-
án sinnum í ellefu varaliðsleikjum.
Agbonlahor hélt uppteknum hætti
í fyrsta leik sínum með aðalliði Villa
gegn Everton í mars sl. og skoraði.
Síðan hefur hann haft hægt um sig í
þeim efnum en markið gegn Charlton
um síðustu helgi er einungis annað í
röðinni í deildinni.
Kappinn var að vísu á skotskónum
á undirbúningstímabilinu en það
breytir ekki því að þessi tölfræði er
undir væntingum stuðningsmanna
félagsins. Það hefur Agbonlahor bætt
upp með stórbrotnum alhliða leik.
Léttir að hafa skorað
„Það er vissulega léttir að hafa
skorað,“ sagði Agbonlahor eftir
Charlton-leikinn, „en ég hef ekki látið
markaþurrðina slá mig út af laginu.“
Hann segir það einnig hafa verið
sérstaka tilfinningu að skora á heima-
velli, Villa Park. „Markið gegn Ever-
ton var á útivelli og það var algjör
draumur að skora á Villa Park.“
Í liðsuppstillingu O’Neills hefur
Angel verið fremstur en Moore og
Agbonlahor veitt honum stuðning,
hvor á sínum vængnum, sá síð-
arnefndi hægra meginn. „Ég kann
best við mig sem fremsti maður en ef
hraði minn nýtist liðinu best á
vængnum er það í góðu lagi. Ég er
reiðubúinn að leika hvar sem Martin
O’Neill leggur til.“
Og ekki spillir vera Moores í liðinu
fyrir. „Við ólumst upp saman og gjör-
þekkjum hvor annan. Við getum nán-
ast leikið blindandi saman.“
England eða Nígería?
Móðir Agbonlahors er ensk en fað-
irinn frá Nígeríu. Þetta þýðir að hann
er gjaldgengur í landslið beggja
þjóða. Pilturinn hefur leikið fyrir
ungmennalandslið Englands en nú
eru Nígeríumenn farnir að bera ví-
urnar í hann.
„Mig hefur alltaf dreymt um að
leika fyrir a-landslið Englands og nú
hef ég sett stefnuna á 21-árs liðið.
Það yrði frábært að fá tækifæri á
þeim vettvangi. Ef England stendur
til boða mun ég velja það.“
Hann útilokar samt ekki að svo
stöddu að leika fyrir hönd Nígeríu.
„Að sjálfsögðu held ég þeim mögu-
leika opnum líka. Annars hafa menn
ekki nálgast mig beint úr þeirri átt-
inni. Ég sá bara ummæli stjórn-
armanns nígeríska knattspyrnu-
sambandsins um mig í þarlendum
blöðum.“
Ætli Hermann Hreiðarsson hefði
ekki helst kosið að faðir Agbonlahors
væri íslenskur.
Hefur menn að gabbi
Reuters
Gabbarinn Gabriel Agbonlahor
Eftir Orra Pál Ormarsson
orri@mbl.is
ÍÞRÓTTIR»