Morgunblaðið - 01.10.2006, Blaðsíða 28

sjónarmið
28 SUNNUDAGUR 1. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
É
g er búinn að starfa við
þetta verkefni frá upp-
hafi og hef því góða yf-
irsýn yfir umræðuna
eins og hún hefur
þróast. Ég hef á þessum fjórum ár-
um kynnst mörgum Austfirðingum
og veit hvernig andrúmsloftið var
hér áður en ákveðið var að ráðast í
framkvæmdirnar. Ég er því jafn
sannfærður og áður um að það var
rétt ákvörðun að ráðast í þessar
framkvæmdir,“ segir Kristján Krist-
insson, verkefnisstjóri í öryggis-,
heilbrigðis- og umhverfismálum við
byggingu Kárahnjúkavirkjunar.
Hann segir starfsmenn Landsvirkj-
unar og aðra aðila tengda fram-
kvæmdunum eystra yfirleitt vera á
sama máli. „Þetta er engin þegn-
skylduvinna þannig að ég býst við að
þeir sem eru þessu andsnúnir kjósi
að starfa á öðrum vettvangi.“
Kristján segir umræðuna hafa
gjörbreyst frá því framkvæmdirnar
hófust vorið 2003. „Að mínu áliti hef-
ur andstaðan þróast yfir í nokkurs
konar trúarbrögð. Það var alltaf ljóst
frá byrjun að það var hópur fólks
andsnúinn þessum framkvæmdum,
sumir af pólitískum ástæðum, sumir
af umhverfisástæðum og aðrir af því
að þeir eru einfaldlega á móti stór-
fyrirtækjum eins og Alcoa.“
Draumalandið vendipunktur
Hann álítur að það hafi orðið
ákveðinn vendipunktur í umræðunni
þegar bókin ,,Draumalandið“ eftir
Andra Snæ Magnason kom út.
„Henni var fylgt úr hlaði með vakn-
ingarsamkomu að hætti amerískra
predíkara og margir virtust taka
trúna og andstaðan við virkjunar-
framkvæmdirnar varð öll miklu
harðari í kjölfarið. Það má vera að
stuðningsmenn framkvæmdanna
hafi ekki verið nógu duglegir að and-
mæla ýmsu því sem kom fram í kjöl-
far útgáfu umræddrar bókar.“
Það sem fer fyrir brjóstið á Krist-
jáni er hve ómálefnalegur málflutn-
ingur andstæðinga framkvæmdanna
hefur oft og tíðum verið. „Alls konar
fullyrðingar hafa komið fram sem við
sem störfum við framkvæmdirnar
vitum að eru ekki réttar. Það virðist
engu máli skipta þótt reynt sé að
leiðrétta verstu missagnirnar af
þeim sem vita betur, slíkt er bara af-
greitt sem áróður. Eftir því sem liðið
hefur á framkvæmdirnar og menn
hafa farið að sjá fyrir endann á þeim
hefur andstaðan orðið örvæntingar-
fyllri og andstæðingar fram-
kvæmdanna hafa notað öll meðul til
að reyna að koma óorði á verkefnið
og fylla almenning ótta. Síðasta út-
spilið sem þjóðin hefur orðið vitni að,
þ.e. sú hugmynd að hætta við að fylla
lónið, er eiginlega kornið sem fyllir
mælinn í fáránleika sínum.“
Aukaálag á starfsmenn
Þegar Kristján er spurður hvort
hann hafi persónulega orðið fyrir
óþægindum vegna starfa sinna við
Kárahnjúkavirkjun svarar hann því
til að það fari sjálfsagt eftir því hvað
menn kalli óþægindi. „Það er ljóst að
Landsvirkjun er ekki vinsælasta fyr-
irtæki landsins þannig að þegar mað-
ur segir hvar maður vinnur þá fær
maður stundum að heyra hvað fólki
finnst um fyrirtækið. Það má segja
að það sé aukaálag á starfsmenn að
þurfa sí og æ að vera að verja fyr-
irtækið sem það vinnur hjá. Ég er
ekki viss um að öllum finnist það
þægileg staða. Stöðug neikvæð um-
fjöllun um vinnustað foreldra hlýtur
líka að hafa neikvæð áhrif á börnin
án þess að ég telji að þau hafi neitt
liðið fyrir það, ég held að þau leiði
þetta bara hjá sér.“
Kristján segir að það hafi alltaf
þótt eftirsóknarvert að starfa hjá
Landsvirkjun. „Þetta er öflugt fyr-
irtæki og starfsandi hefur verið góð-
ur. Það er hins vegar hægt að merkja
það að allur þessi áróður gegn fyr-
irtækinu hefur haft neikvæð áhrif á
starfsandann. Það segir sig sjálft að
stöðug neikvæð umræða hlýtur að
draga úr starfsánægju fólks. Sömu-
leiðis hafa makar sumra starfs-
manna orðið fyrir óþægindum vegna
þess að þeir eru taldir ,,virkjunar-
sinnar“ eingöngu vegna þess hvar
maki þeirra starfar.“
Kristján er sannfærður um að sátt
geti orðið um Kárahnjúkavirkjun
meðal þjóðarinnar. „Það segja mér
það fróðari menn en ég að umræðan í
kringum byggingu Búrfellsvirkjunar
og álversins í Straumsvík hafi verið,
ef eitthvað er, heiftúðugri en umræð-
an um Kárahnjúkavirkjun. Ég heyri
engan agnúast út í Búrfellsvirkjun
núna þannig að ég tel það fullvíst að
þjóðin eigi eftir að jafna sig á þessu.“
Bjartsýni og gríðarleg
uppbygging
Sólveig Dagmar Bergsteinsdóttir,
aðstoðarkynningarfulltrúi Kára-
hnjúkavirkjunar, hefur undanfarið
eitt og hálft ár haft umsjón með
gestamóttökunni og upplýsingamið-
stöðinni í Végarði í Fljótsdal. Lokað
er yfir vetrartímann og þá hefur Sól-
veig þann starfa að taka á móti ýms-
um hópum og erlendum gestum,
einkum ljósmyndurum og blaða-
mönnum og fara með þá um fram-
kvæmdasvæðið. Hún segir um fimm-
tán þúsund manns leggja leið sína í
Végarð á ári hverju.
Sólveig segir það liggja í hlutarins
eðli að hún sé fylgjandi framkvæmd-
inni. Annars starfaði hún á öðrum
vettvangi. Hún lítur líka á sig sem
náttúruverndarsinna. „Samt er ég
ekki mótmælandi. Það er ekki alltaf
hægt að leggja það að jöfnu.“
Sólveig hefur búið á Egilsstöðum í
ríflega tuttugu ár og segir atvinnu-
möguleika íbúa fyrir austan ekki
hafa verið mikla fyrir framkvæmd-
irnar á Kárahnjúkum. „Egilsstaðir
voru láglaunasvæði fyrir þessar
framkvæmdir, sama má segja um
Reyðarfjörð og næsta nágrenni á
Mið-Austurlandi. Svartsýni var mikil
á fjörðunum og fólk flúði í stríðum
straumum. Þær eru ófáar blokkirnar
í Grafarvoginum sem eru uppfullar
af Austfirðingum. Viljum við það?“
Sólveig segir að gríðarleg upp-
bygging hafi orðið eystra á undan-
förnum misserum. „Það hefur losnað
um fólk sem var í fjötrum í stóru hús-
næði sem það gat ekki selt og börnin
farin til mennta. Nú hefur það tæki-
færi til að minnka við sig. Svo er
unga fólkið að koma heim úr námi og
gengur beint í störf sem það hefur
menntað sig til. Ferðaþjónusta á
svæðinu hefur auk þess vaxið mikið.
Hér ríkir fyrir vikið mikil bjartsýni.
Hvernig getur maður verið á móti
slíkri þróun?“
101 Reykjavík með vottorð?
Sólveig hefur ekki farið varhluta
af umræðunni um umhverfisáhrif
virkjunarinnar enda segir hún þau
hjónin fjallabílafólk og þekkja vel til
á svæðinu sem verið hefur í brenni-
depli. „Auðvitað þykir manni vænt
um hálendið hérna fyrir austan.
Okkur íbúana svíður hins vegar und-
an umræðunni sem á sér stað í 101
Reykjavík. Þar er fólk sem telur sig
hafa vottorð upp á það að mega ræða
um náttúruna hérna fyrir austan en
við sem hérna búum höfum ekkert
vit á þessu.“
Sólveig furðar sig á því hvers
vegna andstæðingar virkjunarinnar
hafi greiðari aðgang að fjölmiðlum
en fylgjendur hennar. „Hvers vegna
hafa þeir sem eru fylgjandi virkjun-
inni ekki sama aðgang? Eftir að hafa
starfað í Végarði og tekið á móti öllu
Ávinningurinn
réttlætir framkvæmdina
Ekki eru allir á eitt sáttir
um ágæti Kárahnjúka-
virkjunar. Um það fer
þjóðin ekki í grafgötur.
Andmælendur virkjunar-
innar hafa verið áberandi
undanfarna daga vegna
þess að vatn er farið að
safnast í Hálslón. Orri
Páll Ormarsson tók hinn
pólinn í hæðina og spurði
nokkra starfsmenn
Landsvirkjunar og aðila
sem komið hafa að fram-
kvæmdunum eystra um
afstöðu þeirra til umræð-
unnar og persónulega
reynslu.
Umdeild virkjun Mótmælendur Kárahnjúkavirkjunnar segja landsvæði og náttúru fórnað en virkjunarsinnar segja ávinninginn réttlæta framkvæmdina.