Tímarit lögfræðinga - 01.08.1986, Blaðsíða 18

hins vegar svo, að hér á landi vantar sérlög um ýmsar þýðingarmiklar
samningstegundir. Af lagatæknilegum ástæðum er því eðlilegra og
hentugra að hafa eitt almennt ógildingarákvæði í samningalögunum,
sem tekur til allra samningstegunda á sviði fjármunaréttar án tillits til
þess, hvort um viðkomandi samningstegund gilda sérlög að öðru leyti.
Með reglu 86. gr. hefur öllu ósamræmi verið eytt og hinar einstöku
samningstegundir á sviði fjármunaréttar jafnsettar að þessu leyti.
Lögfesting sérlagaákvæðanna sýndi vissa þróun í þessum efnum og má
segja, að með setningu hinnar nýju reglu hafi verið náð nýjum áfanga
á þeirri þróunarbraut.34)
7.0. FLOKKUN ÓGILDINGARREGLNA.
Til yfirlits og hægðarauka þykir rétt að flokka helstu ógildingarheim-
ildir íslensks réttar, svo sem þær voru fyrir gildistöku laga nr. 11/1986,
eftir skyldleika þeirra og samstöðu. Flokkunin er engan veginn einhlít.
Hún er gerð í þeim tilgangi einum að auðvelda samanburð á ógildingar-
reglum íslensks réttar, eins og þær voru fram til 1. maí 1986, við hina
nýju reglu í 36. gr. samningalaganna.
Um flokkunina skal þetta tekið fram:35)
Með sérstökum ógildingarreglum er hér átt við lagareglur, sem heim-
ila ógildingu samninga vegna a) sérstakra tilgreindra atvika, sbr. á-
kvæðin í 28.-31. gr. og 33. gr. samningalaga nr. 7/1936, eða b) vegna sér-
staks efnis eða sérstakra ákvæða í samningum, sbr. 35.-37. gr. samninga-
laganna. Reglur þessar eiga við um alla fjármunaréttarsamninga nema
ákvæðið í 1. mgr. 167. gr. siglingalaga nr. 34/1985, sem er einskorðað
við björgunarsamninga. Reglur samningalaganna sæta tímatakmörkun-
um skv. 38. gr. þeirra laga, þ.e. heimildin til ógildingar er bundin við
það, að löggerningsmóttakandi hafi haft vitneskju um atvikið, þegar
34) Auk þeirra sérlagaákvæða á sviði fjármunaréttar, sem hér um ræðir og veittu heimildii
til ógildingar af sanngirnisástæðum, má geta þeirra ákvæða á sviði sifjaréttar, sem rak-
in eru í yfirlitinu í kafla 7.0. Sanngirnissjónarmið hafa og að þessu leyti mótað reglur
skaðabótaréttarins um heimildir til þess að lækka eða fella niður skaðabótakröfur, sbr.
ákvæði 73. gr. umferðarlaga nr. 40/1968; 25. gr. vátryggingarsamningalaga nr. 20/1954;
136. gr. loftferðalaga nr. 34/1964; I. mgr. 60. gr. sjómannalaga nr. 35/1985; 16. gr.
siglingalaga nr. 34/1985 og 2. mgr. 24. gr. lögræðislaga nr. 68/1984. Fram kcmur í
greinargerðinni með lögum nr. 11/1986, að með þeim lögum voru hvorki gerðar breyt-
ingar á ógildingarheimildum hlutafélagalaga nr. 32/1978 né heldur á 167. gr. siglinga-
laga nr. 34/1985. Eru ástæður þess raktar í greinargerðinni á bls. 15.
35) Flokkunin er byggð á sams konar yfirliti og birtist í greinargerðinni með lögum nr.
11/1986 á bls. 6-9. Tekið skal fram, að tilvitnun til lagaákvæða í töflunni á við laga-
ákvæðin eins og þau voru fyrir gildistöku laga nr. 11/1986.
96