Tímarit lögfræðinga - 01.08.1986, Blaðsíða 63

Ávíð
og dreif
GERÐARDOMUR OG ÞJÓNUSTUMIÐSTÖÐ
LAGASTOFNUNAR
Þann 28. febrúar sl. voru gerSardómur og þjónustumiðstöð Lagastofnunar
Háskóla íslands sett á stofn. Hér er annars vegar um að ræða fastan gerðar-
dóm og hins vegar fasta þjónustumiðstöð eða ráðgjafarþjónustu. í báðum
tilvikum fer starfsemin fram í nafni Lagastofnunar.
Umrædd starfsemi er ný af nálinni með þeirri tilhögun sem hér hefur verið
ákveðin. Tilgangurinn er að bjóða fram þá þekkingu sem Lagastofnun hefur
yfir að ráða til þess að greiða úr réttaróvissu og veita aðra fræðilega þjón-
ustu. Það er að vísu svo að einstakir kennarar lagadeildar hafa oftlega sinnt
verkefnum af þessu tagi á undanförnum árum. Hugmyndin er ekki sú að
hrófla við því fyrirkomulagi, heldur fremur að efla þjónustu af þessu tagi og
gera hana aðgengilegri fyrir þá sem hennar óska.
Ráðgjafarþjónustunni er ætlað það hlutverk að greiða úr ýmsum álitaefn-
um með lögfræðilegum álitsgerðum, með þvi að bjóða fram aðstoð við samn-
ingu frumvarpa að lögum og öðrum almennum fyrirmælum, með því að veita
umsagnir um slík fyrirmæli o.s.frv. Að sjálfsögðu er mönnum frjálst að leita til
einstakra sérfræðinga á þann hátt sem verið hefur ef menn kjósa það frekar.
Tilgangurinn með því að stofnsetja sérstaka gerðardómsstofnun er hins veg-
ar sá að freista þess að auka verulega gerðarmeðferð. Gerðarmeðferð er fá-
tíð hér á landi enda þótt auðvelt sé að sýna fram á kosti hennar ef rétt er á
haldið. Með hinum nýja gerðardómi er mönnum opnuð ný leið til þess að leysa
deilumál sin á vandaðan og greiðfæran hátt. Er því fyrst og fremst stefnt að
„magnaukningu í dómsmeðferð“, ef svo má að orði komast. Fyrrgreindum
markmiðum hyggst Lagastofnun einkum ná með þessum hætti:
a) Með því að sjá um að verkefnum sé hraðað. Þetta er sérstaklega áber-
andi að því er snertir gerðardóminn. Mörg ákvæði samþykktanna og regln-
anna lúta að þessu beinlínis. Fyrir þessu er auðvitað fyrst og fremst séð með
því að velja ,,réttu“ mennina f gerðardóm, auk þess sem þeim er settur ákveð-
inn frestur. Verkefnanefnd mun að sjálfsögðu telja það eina af helstu skyld-
um sínum að sjá svo um að slíkir frestir séu haldnir.
b) Með því að búa svo um hnúta að sá sem biður um þjónustuverkefni geti
fengið upplýsingar um það fyrirfram hvað fulllokið verkefni muni kosta. Regl-
urnar eru þannig úr garði gerðar að gert er ráð fyrir nokkuð áreiðanlegri
kostnaðaráætlun að því er gerðardóma varðar. Þegar um ráðgjafarverkefni er
að ræða skal einnig veita upplýsingar um áætlaðan kostnað. Með þessum
141