Vísir - 24.12.1943, Side 28

28
JÓLABLAÐ VlSIS
GLEÐILEG JÓL!
FARSÆLT KOMANDI ÁR!
Sig. Þ. Skjaldberg.
GLEÐILEG JÓL!
. Ásg. G. Gunnlaugssoii óc Cu.
GLEÐILEG JÓL!
Heildverzlunin Edda li.f.
GLEÐILEG JÓL!
, _ Jö Verzlunin Manehester.
J&r______________________
GLEÐILEG JÓL!
Slippfélagið i Regkjavík li.f.
að girnileg fríðindi væru í boði.
Kom brátt þar, aS renna tóku á
ýmsa tvær grímur, en aðrir
rufu þegar öll heit og kváðu
verzlunarfélög aldrei myndu
þrífast. Við brigðmælgi þessa
reiddist Ásgeir mjög, sem von-
legt var, og þótti menn nú óstór-
ir gerast, er þeir gengu á bak
orða sinna af skammsýni og fá-
vizku. Ekki var hann samt af
baki dottinn, þótt breyta yrði
um stefnu. Tók hann að búa
skútu sína, þótt litil væri, Iilóð
hana með fiski sjálfs sín og
þeirra fáu útvegsbænda, sem
forsjá hans vildu hlíta, og lél i
haf. Varð hann vel reiðfara,
hafði veturselu i Danmörku, en
kom til ísafjarðar næsta vor
með töluverðan varning fyrir
sjálfan sig og aðra.
Það var einhverju sinni á
þessum missirum, að Ásgeir
hélt skútu sinni út til veiða, en
hákarlsafli í-eyndist tregur.
Kom hann þá inn til ísafjarðar,
tók út mat og vatn til margra
vikna og hélt skipi sínu vestur
til Grænlands. Leitaði hann þar
víða með ströndum fram, en
féklc lítinn liákarl. Á mörgum
stöðum var dýpi svo mikið, að
hann gat ekki lagzt, en livar-
vetna reyndist afli rýr, þótt skil-
yrði væru til veiða. Að lokum
snéri Ásgeir til ísafjarðar og
kom þangað eftir langa útivist,
en með lítinn afla. Þá var hag-
ur hans ekki betri en svo, að
hann fékk naumast þá úttekt
hjá kaupmönnum, sem liann
þurfti. Mun hvorttveggja hafa
valdið, að þeir voru lionum and-
vigir fyrir verzlunarfélagsliug-
myndir hans, og að efnin liöfðu
gengið mjög til þurrðar viðnám-
ið, skútukaupin og árangurs-
lausa tilraun til nýbreytni í
veiðiskap. Scgja menn að Ás-
geir hafi tekið það ráð að leita
aðstoðar hjá frændum sínum
og vinum við Djúp, til að geta
lialdið áfram útgerðinni. Á
hann þá að hafa strengt þess
heit, að leita ekki framar á náðir
tsgf j arðarkaupmanna, hvað
sem í kynni að skerast.
Haustið 1851 sigldi Ásgeir í
annað skipti lil Kaupmanna-
hafnar á hákarlaskútu sinni,
hlaðinni fiski og lýsi. Vorið
1852 hélt hann heim með korn-
mat og annan varning og opn-
aði sölubúð í Miðkaupstaðnum
á ísafirði. Eftir sem áður gerði
hann úl skúlu sína, Lovisu, og
tók að huga fyrir aukinni út-
gerð. Ekki varð Lovisa gömul
eftir að Ásgeir sleppti henni.
Hún fórst með allri áliöfn vor-
ið 1854, i sama veðri og skút-
urnar Katrín frá önundarfirði
og Hákarlinn úf Pýrgfirði,
Formaðurin á Lovisu hét Guð-
mundur Bjarnason.
—o—
[Hér er sleppt úr all-löngum
kafla er segir frá félagsmála-
slarfi Ásgeirs kaupmanns, bar-
áttu hans fyrir stofnun sjó-
mannaskóla og afskiptum af
þilskipaábyrgðarfélagi Isf-irð-
inga, hinni langelztu trygging-
arstofnun hér á landi. Bæði
þessi atriði eru þó gagnmerlt
nýmæli og lýsa Ásgeiri vel. En
um sjómannaskólarnálið má
lesa í afmælisriti Stýrimanna-
skólans eflir Einar magister
Jónsson. Frásögn af ábyrgðar-
félaginu er aftur á móti í af-
mælisriti Búnaðarfélags íslands,
rituðu af Arnóri Sigurjóns-
svni ].
2. Hægfara þróun.
Verzlun Ásgeirs skipherra
blómgaðist vel. Varð eigandinn
brátt kunnur fyrir áreiðanleik
i viðskiptúm og jukust umsvif
hans stöðugt, eftir því sem árin
liðu. Allt var byggt á traustum
grunni og fá eða engin víxlspor
stígin. í fyrstu tók Ásgeir kaup-
för á leigu og sigldi þeim þá
gjarnan sjálfur milli landa.
Brátt festi hann kaup á 22
lesta*) skútu, sem María nefnd-
ist. Kom hún jafnan með
vörur lil verzlunarinnar frá
Kaupmannahöfn að vorinu,
stundaði fiskveiðar yfir mitt
sumarið og sigldi siðan hlaðin
sjávarafurðum að haustinu.
Þegar Ásgeir hætti skipstjórn,
tók við Mariu danskur maður.
Haustið 1865 lagði María af
stað frá ísafirði, hlaðin salt-
fiski og hákarlalýsi. Tók Ásgeir
sér fari ásamt konu sinni og
fjórum börnum ungum, því að
hann ætlaði að dvelja í Kaup-
\mannahöfn um veturinn.
Hreppti skpið hið versta veður,
storm og sortabyl, svo að naum-
ast sá út fyrir borðstokk. Allt
gcklc þó slysalaust suður fyrir
Reykjanes, en að kvöldi hins 22.
september strandaði skipið og
velktist upp í hvítfyssandi
brimgarð. Þegar Asgeir kom
upp á þiljur og sá að skipið var
að sigla beint í brotið brá hann
við sem harðast og lét af mik-
illi skyndingu slá botninn úr
nokkurum lýsistunnum, sem
stóðu á þiljum uppi. Flaut lýsið
um allan sjóinn og dró svo mik-
ið úr holskeflunum, að skipið
hlaut ekkert alvarlegt áfall.
Ilafði það lent upp um flóð og
tók brátt að fjara undan þvi.
Leið ekki á löngu unz fólk allt
komst heilu og höldnu á land.
*) „Lestl' i fornu máli jafn-
gilti tveim spiálestum,