Vísir - 24.12.1943, Page 31

JÓLABLAÐ VlSIS
31
\
verzlunarstjóra.*). Eftir lát
hennar giftist hann danskri
konu. Hún hét Alice Bahnson,
og var faðir hennar Jesper
Bahnson hermálará'ðherra,
*
nafnkunnur maður a dögum
Estrup-sljórnarinnar. Bæði
lijónáböndin voru barnlaus.
—o—
4. Árni Jónsson.
Þótt Ásgeir væri fram-
kvæmdastjórinn og sæi um við-
skipti fyrirtækisins erlendis,
kom það mjög á herðar Árna
Jónssonar að annast allar frarn-
kvæmdir heima fyrir. Það
reyndist lílca svo að þegar öllu
var á botninn hvolft réði Árni
mestu um heildarstefnuna.
Hann þrjózkaðist gegn fyrir-
mælum Asgeirs, hummaði þau
fram af sér eftir megni og fór
.algerlega eftir sínu höfði. strax
er hinn var farinn af landi
brott. Það var því Árni, sem
teljast mátti aðalmaður fvrir-
tækisins, enda hafði almenning-
ur mest af lionum að segja.
Ekki getur það þvi talizt ófyrir-
synju, þótt hans verði liér að
nokkuru minnzt. Það skal strax
fram tekið, að það er ýmsum
erfiðleikum bundið að draga
upp rétta mynd af Árna Jóns-
syni. Dómarnir um hann eru
svo sundurleitir og ólíkir, sem
*) W. Holm hafði verið verzl-
unarstjóri í Neðstakaupstaðn-
um á ísafirði, hjá Sars & Sön-
ner, unz Ásgeirsverzlun keypti
það fyrirlæki. Minningu W.
Holm má gjarnan halda á lofti
fyrir það, að hann lét smíða
fyrstu hafskipabryggjuna hér á
landi (um 1880). Sonur W.
llolm var Sophus Holm, verzl-
unarstjóri á Flateyri. Hann er
enn á.lífi, háaldraður.
framast má vera, jafnvel þótl
aðeins sé tekið tillit til manna,
er áttu að þekkja hann vel.
Árni Jórisson var fæddur að
Krossi í Landeyjum 25. janúar
1851. Fáðir hans var síra Jón
Hjartarson, siðar iprestur á Gils-
hakka i Hvítársíðu, en móðir
Kristin Þorvaldsdóttir Böðvars-
sonar, prests i Holti undir Eyja-
fjöllum. Kristín móðir Árna var
lrin mesta merkis- og gáfukona.
Svo var liún ættfróð og gjör-
kunnug fornum fræðum, að í
þvi efni munu fáar konur liafa
staðið henni á spoi’ði. Var
minnið með afburðum gott og
trútt, svo að dæmafátt •mátti
telja. Bræður Árna voru þeir
Hjörtur læknir i Stykkishólmi,
Þorvaldur prestur á ísafirði og
Grimur skólastjóri á saina stað.
Árni var guðfræðingur að
menntunj en fluttist til ísafjarð-
ar þegar að loknu námi og
gerðist kennari við barnaskól-
ann þar. Gegndi hann því slarfi
i fáein ár við góðan orðstir. Þá
kvæntist hann Lovisu dóttur
Ásgcirs skipherra, systur Ás-
geirs yngra. Um sömu mundir
gerðist liann verzlunarstjóri og
gegndi þeirri stöðu unz Ásgeirs-
verðlun var seld 1918. Síðar
kvæntist Árni Hóhnfríði systur-
dóttur sinni, eftir að hafa feng-
ið konungsleyfi til þess hjú-
skapar. Hóhnfríður var dóttir
Þorvaldar læknis á ísafirði,
Jónssonar ritstjóra Guðmunds-
sonar, og konu hans, Þórunnar,
systur Árna.
Árni Jónsson gegndi erilsömu
slarfi og erfiðu á ýmsa lund.
Um verzlunarstefnu hans féllu
ýmsir dómar og sumir harðir
mjög. Ilann var uppi á merki-
legum tímamótum, enda bæði
naut harin þess og galt. Skapgerð
hans og hugarfar hafði mótazt
á þeim árum, þegar atvinnu-
rekendur voru svo sterkir og
voldugir, að allir urðu að lúta
boði þeirra og banni. Kaup-
m aðurinn, ú tgerðarm aðurimi,
var hin mikla forsjón hvers
byggðarlags. Frá honum, fyrir
hann og til hans voru allir
lilutir. Engum þótti sæma að
hreyfa lilla fingri gegn vilja
hans og valdi. Orð hans voru
boðorð, skipanir hans lög.
Hann gat gengið fyrir hvern
mann í þorpinu og sagt: Þú
skalt, eða: Þú skalt ekki. Um
slíkt tjáði ekki að sakast. Þelta
var það lögmál, sem Árni Jóns-
son vildi láta gilda. En hér
striddi hann gegn þungum og
aflmiklum straumi nýrrar ald-
ar. Menn tóku að efasl um ó-
skeikulleik skrifstofupáfans.
Stöðugt gerðust fleiri til að
neila forræði hans og sjálf-
dæmi í öllum efnum. Ýmsir
kröfðust aukins réttar, vildu fá
vfrráð yfir vinnuafli sínu og
f jármunum, sál og sannfæringu,
en þrjóskuðust við að lúta kaup-
manninum í auðmýkt og undir-
gefni. Jafnframt þessu fór sam-
kepppi stöðugt vaxandi, menn
áttu í fleiri skjól að flúa, þótt
útaf væri við húðarboi’ðið. Ein-
valdskaupmaðurinn, sem hafði
alla þræði lieils bvggðarlags í
hendi sér, var að hverfa úr sög-
unni, en margir arftakar skiptu
völdum hans á milli sín. Mitt i
stórviðri þessara breytinga stóð
Árni Jónsson. Hann var ötull
og skelleggur verjandi gamalla
forréttinda, varði hvert vígi
meðan fært var, hopaði aldrei
af hólmi. í augum hans var það
frekja og ósvífni, er menn
heimtuðu peninga fyrir afla
sinn eða vinnu. Bljúgir og auð-
mjúkir viðskiplamenn létu sér
nægja vöruúttekt og milliskipt-
XXXXXXXKXWOQOOOWXXXXXXXX
GLEÐILEG JÖL!
Reiðh jólaverksmið jan
Örninn.
X5CX ÍOOOOí XÍOOOOOCXX SOOOÍX >
óskum viðskiptavinum
okkar
GLEÐILEGRA JÓLA
OG NÝÁRS!
Árnes.
GLEÐILEG JÓL!
Hannes Erlendsson,
klæðskeri.
GLEÐILEG JÓL!
Verzlun
Guðjóns Guðmundssonar.
GLEÐILEG JÓL!
Verzlunin Brekka.
GLEÐILEG JÓL!
Efnalaugin Glæsir,
Hafnarstr. 5.