Morgunblaðið - 10.03.1988, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. MARZ 1988
19
Verða lög’brotin leiðarvísir
alþingismanna í bjórmálinu?
eftirÁrna
Gunnlaugsson
Framlagning nýs bjórfrumvarps
ber vott um að þingmenn séu famir
að keppast um að reyna að eigna sér
heiðurinn af því, ef bjórfrumvarpið
verður samþykkt, og sumum þeirra
er áfenga ölið sérstakt kappsmál.
En eftir hveiju eru þessir menn að
sækjast?
Finnst þeim eftirsóknarvert að
stefna í voða velferð æskufólks og
hamingju heimila með bjórflóði? Er
ekki of dýru verði keypt að tryggja
læknum, lögreglumönnum ogýmsum
öðrum framtíðarverkefni með mikilli
aukningu slysa, sjúkdómstilfella, af-
brota og annars ófamaðar, sem óum-
flýjanlega mundi fylgja afnámi bjór-
bannsins? Og er það ekki hin versta
eigingimi og ábyrgðarleysi að láta
eigin bjórþorsta og löngun í hylli öl-
kærra kjósenda ráða afstöðu í svo
örlagaríku máli? Eða láta kannski
einhverjir þingmenn blinda þjónustu
við áfengisauðvaldið og gróðaöfl
hefta heilbrigða hugsun og villa sýn?
Er það annars ekki dapurlegt, að
á sama tíma og ýmsar aðrar þjóðir
vinna að minnkun áfengisneyslu og
sumar með góðum árangri, skuli hér
á landi skipulega stefnt að aukningu
hennar? Ber það ekki vott um kald-
rifjaða samvisku að láta sig engu
skipta eða í léttu rúmi liggja hætt-
una á þvf, að hundruð ungmenna
kunni á næstu ámm að ánetjast öðr-
um sterkari eiturlyfjum vegna þess
að bjórdrykkjan ruddi brautina? Og
hvers vegna loka sumir þingmenn
alveg augunum fyrir hörmulegri
reynslu af áfenga ölinu í bjórlöndun-
um?
Nýjar skattaálögur
Fleiri krónur í ríkissjóð vegna auk-
innar heildameyslu áfengis við af-
nám bjórbannsins yrðu aðeins lítill
hluti þeirrar aukningar útgjalda, sem
því yrði samfara. Það er óhrekjanleg
staðreynd, m.a. byggt á reynslu ann-
arra þjóða.
Skattagleði ráðamanna ætti því
ekki að vera hætta búin með tilkomu
áfenga ölsins. Þá yrði stutt í það,
að nýjar, hrikalegar álögur sæju
dagsins ljós. Útgjöld vegna heilbrigð-
ismála, löggæslu o.fl. myndu stórlega
vaxa. Landsmenn yrðu að greiða
herkostnaðinn af ölævintýrinu.
Til marks um óheillavænlegar
afleiðingar bjórsins má t.d. benda
á, að í Danmörku, fyrirmyndar-
landi ölvina, er á sumum stöðum
um 50% sjúkrarúma bundin sjúld-
ingum vegna neyslu áfengis. Á
sama tima eru 10—20% innlagna
á sjúkrahús hér á landi talin tengj-
ast áfengisnotkun. Finnst venju-
legu fólki það ekki nógu mikið? —
Hveijir hafa hag af stórauknum
áfengisvanda, sem bjórvinir vilja
kalla yfir þjóðina? Ekki hinn al-
menni skattborgari.
Furðulegar forsendur
Það var hreinsun að því að „bera
á bál“ gamla bjórfrumvarpið hennar
Guðrúnar Helgadóttur Geirs Haarde
o.fl. Þótt rökleysumar í því frum-
varpi hafi verið með eindæmum tek-
ur ekki betra við þegar skoðaðar eru
forsendumar á bak við nýjasta bjór-
frumvarpið, sem Ólafur G. Einars-
son, Sighvatur Björgvinsson o.fl.
standa að. Þær forsendur eru svo
furðulegar og dæmalausar, að lengi
mun í minnum haft varðandi laga-
smíði.
Bjórkempurnar leggja áherslu á
þijú meginatriði málstað sfnum til
framdráttar. — I fyrsta lagi, að flug-
liðum og ferðamönnum hafi lengi
verið heimilað að flytja með sér til
landsins áfengt öl. í öðru lagi, að
ólöglegur innflutningur á bjór hafi
verið staðreynd um áratuga skeið.
Og í þriðja lagi gefa þeir baráttufé-
lagar í skyn, að meifihluti þjóðarinn-
ar sé með bjómum.
Af framangreindum ástæðum te|ja
flutningsmenn frumvarpsins að af-
létta verði banni þvi, sem hér um
ræðir og þeir segja vera í „hróplegri
mótsögn við það ástand, sem hér
ríkir", eins og komist er að orði í
greinargerð með fmmvarpinu.
Ég hygg það vera einsdæmi, að
leitað sé skjóls og stuðnings í grófum
lögbrotum og siðleysi í breytingu
opinbers valds til réttlætingar
ákvörðunum í hinum alvarlegustu og
umdeildustu þjóðfélagsmálum, eins
og gert er með forsendum bjórfrum-
varpsins. Slíkur vopnabúnaður ber
vott um slæman málstað.
Er full ástæða til að vekja sér-
staka athygli á þeim hráskinnaleik,
sem leikinn er og hefur verið í sam-
bandi við bjórmálið fyrr og síðar og
speglast í virðingarleysi gagnvart
löghlýðni og réttaröryggi.
Lögbrot Sighvats
Mörgum cr í fersku minni tiltæki
forstjórans, sem reyndi fyrir um átta
árum að komast með bjórkassa inn
í landið í trássi við landslög. Sig-
hvatur Björgvinsson, sem þá var fjár-
málaráðherra, virtist svo hrifínn af
þessu uppátæki, að hann í miklum
flýti setti ákvæði í reglugerð, sem
heimilaði ferðamönnum að kaupa
áfengt öl á Keflavíkurflugvelli.
En með þessari þjónkun sinni við
hinn ölkæra forstjóra framdi ráð-
herrann hið grófasta lagabrot. Eng-
inn vafi er á því, að innflutningur á
bjór og bjórsala á Keflavíkurflugvelli
er brot gegn ákvæðum áfengislaga,
sem fjalla um tilbúning og innflutn-
ing áfengs öls, og hefur því ekki
verið mótmælt.
Um þetta liggur fyrir rökstudd
álitsgerð þriggja valinkunnra lög-
fræðinga, Sigurðar Líndal, prófess-
ors, Ólafs W. Stefánssonar, skrif-
stofustjóra í dómsmálaráðuneytinu,
og Finns Torfa Stefánssonar, sem
áður var aðstoðarmaður dóms- og
kirkjumálaráðherra.
En það eru ekki einungis þessi
lögbrot suður á flugvelli, sem nú eiga
að réttæta afnám bjórbannsins.
Bjórsmyglið um áratuga skeið er
einnig notað sem haldreipi og vegvís-
ir í svo afdrifaríku máli og hér um
ræðir. Hvað finnst löghlýðnum þegn-
um um svona vinnubrögð æðstu
manna þjóðarinnar?
„Með lögum skal
land byggja“
Svo mikið kapp var lagt á að við-
halda ólöglegri bjórsölu á Keflavíkur-
Árni Gunnlaugsson
„Sagan sýnir, að með
ólögnm hefur oft tekist
að eyðileggja margt,
skapa glundroða, ófrið
og hnignun.“
flugvelli, að tollgæslumaður, sem
vildi fara að lögum í starfí sínu, fékk .
áminningu yfírboðara fyrir það að
standa að aðgerðum til að láta reyna
á lögmæti bjórsöluheimildar ráð-
herrans. Mun hafa legið nærri, að
hann yrði látinn víkja úr starfí fyrir
að gera það, sem rétt var og sam-
viskan bauð.
Og nú, þegar rökþrota bjórsinnar
skýla nekt sinni bak við lögleysur
og smygl, sjáum við tilganginn með
bjórsölunni á flugvellinum og hvers-
vegna hún hefur verið látin afskipta-
laus.
Það er rík ástæða að fylgjast vel
með því, hvaða þingmenn láta lög-
brotin verða sitt leiðarljós í afstöð-
unni til bjórsins og muna eftir því,
þegar næst verður gengið að kjör-
borði. En þeir þingmenn, sem vilja
bægja frá hættunni af áfenga ölinu
og standa þannig vörð um velferð
þjóðarinnar, eru vissulega traustsins
verðir, hvar f flokki sem þeir standa.
Sagan sýnir, að með ólögum hefur
oft tekist að eyðileggja margt, skapa
glundroða, ófrið og hnignun. En ver-
um minnug þess, að á meðan forfeð-
ur okkar fylgdu gullnu reglunni:
„Með lögum skal land byggja"
blómgaðist hér þjóðlíf með farsæld
og friði.
Því hljóta allir þjóðhollir menn að
geta tekið undir eftirfarandi orð for-
seta íslands í nýársávarpi 1985: „Lög
og reglur hafa verið settar til þess
að þjóðir geti lifað saman í öryggi
og leit að sameiginlegri lífshamingju.
Lögbrot eru ekki einkamál neins ein-
staklings." Þessi orð forsetans ættu
þingmenn að hafa í huga, þegar þeir
endanlega taka afstöðu til bjórfrum-
varpsins.
Meirihluti kvenna og eldra
fólks á móti bjórnum
Það er mjög óvenjulegt, að í laga-
frumvörpum sé skírskotað til ein-
hvers ímyndaðs meirihlutavilja þjóð-
arinnar. Og eru ekki mörg lögin, sem
sett hafa verið í trássi við vilja þorra
fólks? Hvemig hefur verið með alla
skattana, sem lagðir hafa verið á tíð
núverandi ríkisstjómar? Ekki var þá
spurt um vilja almennings. Og hvað
um umdeildar byggingar? Er alltaf
farið þar að vilja fólks? Nei, öðm nær.
Ef þingmenn hafa ekki manndóm
og kjark af hræðslu við einhveija
kjósendur að taka sjálfstæða afstöðu
í viðkvæmum málum finnst mér, að
í bjórmálinu sé marktækara að taka
frekar tillit til viðhorfa hinna eldri
og reyndari úr skóla -lífsins en unga
fólksins.
Nýlega birti Stöð 2 niðurstöður
skoðanakönnunar um bjórmálið. í
ljós kom, að um 62% eldri en 45 ára
vom á móti bjómum og meir en
helmingur allra kvenna, sem spurðar
vom. Þá er það gleðilegt, að Kvenfé-
lagasamband íslands skuli eindregið
leggjast gegn bjórfmmvarpinu. —
En það er aftur á móti ömurlegt, að
þorstláta þingkonan í Alþýðubanda-
laginu skuli láta áfenga ölið vera
sitt hjartans mál. Ég vorkenni henni,
en vil minna á, að þingmenn Sósíal-
istaflokksins hér áður fyrr stóðu ein-
huga saman gegn allri ásælni áfengi-
sauðvaldsins. Þeir vom hugsjóna-
menn og í þessum málum trúir hags-
munum alþýðunnar.
Ég hefí orðið þess var hversu
margir gamlir sjómenn em harðir í
andstöðu sinni við bjórinn. Þeir
þekkja vel af reynslunni erlendis frá
hversu mikil bölvun getur fylgt
bjómum. Ungu alþingismennimir
ættu frekar að hlusta á raddir þess-
ara lífsreyndu manna en yngstu kjós-
endanna, sem marga skortir næeri-
lega fræðslu um skaðsemi bjórsins
af eðlilegum ástæðum, vita lítið eða
ekkert um hið mikla tjón og böl, sem
aðrar þjóðir hafa haft af áfenga ölin.
Bjorlæknarnir ættu að biðj-
ast afsökunar
Lokaorðum mínum beini ég til
þeirra 133 íslensku lækna, sem virð-
ist það mikið áhugamál að styrkja
fótfestuna í áfengismálum þjóðarinn-
ar með því að leyfa áfengt öl.
Ef svo fer, að bjórfmmvarpið verð-
ur samþykkt, fáið þið sérstakar
þakkir margra. Hvort það verða orð-
ur eða aðrar viðurkenningar veit ég
ekki. En eitt er víst, að nöfn ykkar,
sem birtust í Mbl. 17. des' sl., munu
geymast á spjöldum sögunnar til
minningar um óvenjulegt og fmm-
legt framtak í heilbrigðismálum þjóð-
arinnar!
Enginn ykkar hefur svarað spum-
ingum, sem ég beindi til ykkar í
Mbl. 30. des.sl. Ein var svohljóð-
andi: „Þekkið þið ekki nógu vel skað-
legar afleiðingar afengisdrykkju fyr-
ir heilsuna og þær sérstöku hættur,
sem fylgja bjórdrykkju?" — Þar sem
vera kann, að sjúklingar eða aðrir
eigi eftir að leggja fyrir ykkur slíka
spumingu, ætti það að skerpa kunn-
áttu ykkar um áfengt öl og annað
áfengi að vita eftirfarandi:
Sumir vísindamenn, m.a. Finn-
inn Anti Ahla, telja, að ölvunar-
áhrif af völdum bjórs geti verið
hvað hættulegust. Hann segir m.a.
að „bjórinn sljóvgi mest við-
bragðsflýti og orsaki sljóleika og
þreytu, þótt menn séu ekki áber-
andi ölvaðir."
Ennfremur telja færustu
vísinda- og rannsóknarmenn á
sviði áfengisrannsókna, að ef öl
er notað sem vimuefni þarf helm-
ingi meira magn af hreinu alkó-
hóli en þegar brennivíns er neytt,
eigi sömu áhrif að nást. Þar af
leiðir, að vínandinn er helmingi
lengur í líkamanum og vinnur enn
meira tjón. (Addiction Foundation
of Ontario, Canada.)
Og svo leyfíð þið ykkur, bjórlækn-
ar, að halda því blákalt fram í bar-
áttu ykkar og áróðri fyrir áfenga
ölinu, að „hvergi sé að fínna vísbend-
ingar um, að neysla bjórs sé skað-
legri heilsu manna en aðrar tegundir
áfengis", eins og komist var að orði
í áróðursplaggi ykkar. Hvar emð þið
á vegi staddir með þekkingu ykkar?
Þið ættuð að biðjast afsökunar á
frumhlaupinu og óvitaskapnum. Það
léttir á samviskunni. Að siðustu vil
ég gefa ykkur gott heilræði: Takið
lækninn heimsþekkta og niannvininn
mikla Albert Schweitzer til fyrir-
myndar og gleymið aldrei þessum
orðum hans: „Áfengið er versti
óvinur mannsins."
wxfunHnr er lötrfræðinsrur.
TESS
X
GLÆSILEGUR
ítalskur og
franshur
Neöst við Dunhaga,
sími 622230.