Morgunblaðið - 20.04.1988, Blaðsíða 46

46
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. APRÍL 1988
Urtur með sumarkaffi
Skátafélagið Kópar var stofn-
að árið 1946 og er eitt elsta æsku-
lýðsfélag Kópavogs. Skátastarf-
semi hefur ávallt verið mikil í
bænum og notið skilnings og vin-
sælda hjá bæjarbúum jafnt ung-
um sem öldnum.
í Kópum starfar mömmuskáta-
sveitin Urtur. Þetta er hópur skáta-
mæðra, sem vinnur að því að efla
og styðja það starf sem unnið er í
skátafélaginu og hjálparsveitinni.
Mikilvægur þáttur í ijáröflunar-
starfi Urtanna er kaffísalan, sem
haldin er fyrsta sumardag ár hvert.
Að vanda verður kaffísalan haldin
í Félagsheimilinu í Kópavogi 2. hæð
og hefst kl. 3 á morgun. Einnig
verða skátamir með kaffísölu í
Digranesi á meðan á skemmtiatrið-
um sumardagsins fyrsta stendur.
Símar 35408 og 83033

AF ERLENDUM VETTVANGI
Rajiv Ghandi; eftir GABRIELE venzky
Óhagganlegur því ekki
er annarra kosta völ
RAJIV Ghandi, forsætisráðherra Indlands, hefur ekki tekist
ætlunarverk sitt. Vonirnar sem hann vakti eru brostnar. Það
vekur spurninguna um hvort nokkuð geti komið Indlandi til
bjargar. íbúum næstfjölmennasta rikis jarðarinnar fjölgar ört
þrátt fyrir að nú þegar sé ekki nóg handa þeim að bíta og
brenna. Gabriele Venzky, fréttaritari vikuritsins Die Zeit í Nýju
Delhí, kennir íhaldssemi Indveija um hvernig komið er.
að land er vandfundið þar
sem menn fara í verkfall með
jafn glöðu geði og á Indlandi.
„Verkfall," segir hraðboðinn með
hýrri há þegar hann kemur tíu
dögum of seint með skilaboðin og
bætir við: „Ótakmarkað."
í engu öðru landi er kvartað
jafn mikið yfír alls kyns misrétti
og enska orðið „grievances" er
orðið að samheiti fyrir alla mögu-
lega óánægju og jafnframt eitt
mest notaða orðið í daglegu tali.
Hvergi í heiminum fara jafn
margir vinnudagar til spillis vegna
verkfalla. Það var engin furða að
stjómarherramir rifu hár sitt og
skegg þegar stjómarandstaðan
boðaði til allsheijarverkfalls í
mars. Herinn var í viðbragðsstöðu
og öllum mögulegum áróðursvél-
um beitt gegn verkfallinu; sem
dæmi má nefna að vinsæll dægur-
lagaþáttur í kvöldútvarpinu var
öðru hveiju rofínn til að koma að
þijátíu sekúndna löngum yfírlýs-
ingum frá stjóminni um hversu
fánýtt verkfallið væri. Stjómin
bjóst við hinu versta. Ekki var
lengra síðan en í desember að
vinstrisinnuð stjómarandstaða
safnaði milljón manns saman í
Nýju-Delhí, einstæður viðburður
í sögu landsins. Stuttu síðar kom
hálf milljón manna saman með
hægri sinnaða stjómarandstæð-
inga í fylkingarbijósti. í bæði
skiptin og einnig þegar boðað var
til allsheijarverkfallsins var kjör-
orðið: Niður með Rajiv Ghandi!
Mannkynsfrelsari eða
stigamaður
En allsheijarverkfallið fór út
um þúfur. Og enginn var jafn
hissa og stjómin. Skýringin er sú
að jafnvel meðal hinna verkfalls-
glöðu Indveija er torvelt að hrinda
allsheijarverkfalli í framkvæmd
sem ætlað er að fella stjóm sem
kosin hefur verið með miklum
meirihluta atkvæða í löglegum
kosningum. Af þessu má þó ekki
draga þá ályktun líkt og stjómin
gerði að Rajiv Ghandi væri sérlega
vinsæll leiðtogi. Fáir stjómarleið-
togar hafa mátt þola jafn hraðan
vinsældamissi og Ghandi. Fyrir
þremur árum minnti hann á
mannkynsfrelsara. Nú er svo
komið að jafnvel bændumir í hans
eigin kjördæmi kalla hann stiga-
mann.
Samt sem áður, ef kosið yrði
nú myndi Ghandi vinna glæstan
sigur, a.m.k. bendir nýjasta skoð-
anakönnunin til þess. Staðreyndin
er nefnilega sú að Indveijar eiga
ekki annarra kosta völ en halda
í yngsta sprotann af meiði Ne-
hm-Ghandi-ættarinnar.
Rajiv Ghandi sló í gegn hjá 800
milljón löndum sínum með bylt-
ingarkenndu loforði um að vísa
veginn til framtíðar. Hann lofaði
sælli dögum hér og nú en ekki
handan endurholdgunar. Fram-
koma hans var önnur en hjá
þekktari stjómmálamönnum.
Hann virtist búa yfír heilbrigðri
skynsemi, sjá hlutina í víðu sam-
Rajiv Ghandi, óhagganlegur
vegna þess að ekki er annarra
kosta völ.
hengi án ótta við gamlar valda-
stofnanir. Hann lofaði að vinna
fyrir opnum tjöldum. Hann var
örugglega sá eini sem gat bjargað
ættjörð sinni frá heiftarlegum inn-
anlandsátökum, pólitísku gjald-
þroti og efnahagslegri örbirgð.
En hulunni var brátt svipt frá
augum Ghandis. Hann hafði lofað
all rækilega upp í ermina á sér.
Honum hafði yfírsést að ekki er
hægt að bylta 3.500 ára gamalli
sögu á einni nóttu. Hann hafði
gleymt að Indveijar búa við
íhaldssömustu þjóðfélagsskipan
og rótgrónasta verðmætamat í
heiminum. Hann náði ekki tökum
á kerfínu heldur hékk brátt sjálfur
í þéttriðnu neti þess. Þess vegna
er svo komið á fyrri hluta ársins
1988 að indverska stjómin er full-
komlega ráðþrota og stefnulaus.
Rajiv Ghandi fer úr einni krepp-
unni í aðra: Punjab, Assam, vax-
andi skuldir, þurrkar og stórveld-
isduld eins og gagnvart Sri Lanka.
En hann er þó ekki eins mikið
í skotlínunni og þegar hann, sak-
aður um spillingu í tengslum við
sænsk vopn og þýska kafbáta,
glataði ímyndinni sem hreinskipt-
inn maður. Fyrrverandi fjármála-
ráðherra, Viswanath Pratap
Singh, er nú ímynd heiðarleikans
í indverskum stjómmálum. Þetta
gæti reynst afdrifaríkt fyrir Rajiv
Ghandi. En enn afdrifaríkara
kann að verða að virðingin fyrir
móður hans Indiru vex jafnt og
þétt eftir dáuða hennar. Og við
hana stenst hann engan veginn
samanburð.
Byltingar er þörf
Margir eru famir að spá því
að kosningum verði flýtt áður en
afleiðingar verstu þurrka aldar-
innar verða komnir í ljós. Afdrif
forsætisráðherrans em ekki síður
en örlög Indlands undir veðrinu
komin.
Sá sem einu sinni kemst til
valda á Indlandi lætur þau ekki
baráttulaust af hendi aftur. Það
sannast á stéttaskiptingunni í
landinu. Ekkert gæti breytt þessu
nema bylting. Og skynsemisbylt-
ing Rajivs Ghandis var allt of
smátæk. Sívaxandi átök milli trú-
flokka og þjóðflokka kosta
mannslíf nær daglega. Þetta er
upphafíð að stéttastríði eins og í
Gujarat og Bihar. Þessar róstur
em merki um byltingarafl sem
býr í samfélaginu og sýna gífur-
lega óánægju.
Fátækt, ofíjölgun, hungur,
óþrifnaður og niðumíðsla em ekki
innantóm orð heldur raunvem-
leikinn á Indlandi. Það Indland
sem telur 150 milljón manna milli-
stétt, með smart uppum og
neyslubijáluðum unglingum,
landið sem smíðar eigin eldflaugar
og sendir gervitungl út í himin-
geiminn er fyrir löngu búið að
slíta sig frá Indlandi hinna
600.000 þorpa, landinu þar sem
nútíminn hefíir vart haldið innreið
sína.
Á meðan önnur Asíulönd hafa
tileinkað sér framfarir og auðgast
á þvi búa Indveijar enn við ein-
angmn miðaldasamfélagsins.
Jafnvel Pakistönum og íbúum Sri
Lanka gengur betur en nágrann-
anum stóra. Árlegar þjóðartekjur
á mann em 330 dalir í Kína en
165 dalir á Indlandi. í Kína er
auðugasta fólkið í sveitinni, þökk
sé árangursríkri blöndu land-
búnaðar og iðnaðar tengdum
landbúnaði. Á Indlandi em bænd-
umir fátækastir allra.
Stjómin hælir sér af 23 milljón-
um tonna hveitis sem betur fer
em til reiðu þegar uppskeran
brestur í kjölfar þurrkanna. Skýr-
ingin á þessum birgðum er ekki
sú að um offramleiðslu sé að ræða
heldur eiga milljónir manna ekki
fyrir mat.
Lifað frá degi til dags
Er óhjákvæmilegt að eyðimörk
og þurrkur eti landið upp til agna
á meðan mannfólkið fellir sein-
ustu trén? Á það virkilega fyrir
þjóðinni að liggja að tvöfaldast á
þijátíu ára fresti? Með sama
áframhaldi verða Indveijar einn
milljarður um aldamótin, Einni
kynslóð síðar verða tveir milljarð-
ar í landi sem ekki getur einu sinni
brauðfætt 800 milljónir. Þrátt
fyrir að trúarbrögðin vísi til þess
sem handan er, hafa Indveijar
þann hrikalega eiginleika að lifa
frá degi til dags. Þegar vatnsyfír-
borðið í bmnnunum fer að minnka
eins og gerist á hveiju ári þá er
ekki dregið úr vatnsnotkuninni.
Heldur segja menn: „Það þarf
vatn á akurinn hjá mér. Mér er
nokk sama hvort eitthvað verður
eftir af drykkjarvatni handa þér.“
Forsætisráðherrann hefði ef til
vill litlu getað breytt hvort eð
var. Nú situr hann í fílabeinstumi
umkringdur valdagráðugum
mönnum sem kallaðir em „örygg-
isvörðurinn". Hugmyndaríku
mennimir sem stóðu upphaflega
við hlið Rajivs em löngu á brott
flæmdir.
Þetta ástand er slæmt fyrir
Indland en verra er að annarra
kosta er ekki völ. Aðrir menn em
ekki í sjónmáli til að taka við
völdum. Heimild: Die Zeit.