Morgunblaðið - 20.04.1988, Síða 59

59
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. APRÍL 1988
Alfreð Elíasson for
stjóri—Minning
Sjá nánar bls.29
1962 þegar ég var starfsmaður hjá
Loftleiðum við framkvæmd og
stjóm sérstakra verkefna. Er mér
ljúft að minnast þess nú, að það
var reynsluríkt að fylgjast með
starfsferli Alfreðs og hvemig hann
tók á hinum ýmsu verkefnum er
fyrir komu. Það sem að mínum
dómi einkenndi Alfreð var sjálf-
stæði hans í hugsun. Hann var
óhræddur við að taka ákvarðanir,
hafði til þess dug og kjark og.vegna
sjálfstæðiskenndar sinnar tók hann
ákvarðanir er hann gerði sér grein
fyrir, að hann varð að bera ábyrgð
á og hann taldi sig hafa ráð á því.
Alfreð var maður er mtt hafði sér
braut af sjálfsdáðum og hafði valið
sér í félagsskap menn, er vom hon-
um að skapi og sameiginlega tókst
þeim að leysa málin. Alfreð gat
verið harður af sér og harður í
hom að taka og því var hann og
stundum harður húsbóndi, en hann
vildi hafa aga og stjóma eftir því
sem honum þótti bezt, réttast og
sanngjamast.
Framþróun og gengi í íslenzkum
flugmálum hefur verið ævintýri
líkast undanfarin ár. Það er á eng-
an hallað þótt sagt sé að Alfreð
átti mikinn hlut í þessari þróun sem
brautryðjandi og hefír þessi þróun
haft jákvæð áhrif á allt íslenzkt
efnahagslíf undanfama áratugi,
sem kemur fram í því, að ferða-
mannaiðnaður hefur aukist og vöxt-
ur þeirrar atvinnugreinar getur að-
eins orðið með því að betmmbæta
samgöngur, ekki bara innanlands
heldur við útlönd. Engum vafa er
undirorpið að hlutur Loftleiða hf.,
undir farsælli stjóm Alfreðs og fé-
laga hans, hefur átt hvað mestan
hlut í þessari jákvæðu þróun og
nýsköpun þessarar atvinnugreinar,
sem orðin er gildur stofn í öflun
þjóðartekna landsins. Fyrir þetta
brautryðjandastarf Alfreðs og á
öðmm sviðum uppbyggingar þess-
arar atvinnugreinar stendur íslenzk
þjóð í mikilli þakkarskuld við fram-
lag Alfreðs og mun þess minnst um
ókomna tíð. Hefur Alfreð reist sér
þar þann minnisvarða, sem hvorki
mölur né ryð fá grandað.
Mér er ljúft og skylt að flytja
vini mínum og samstarfsmanni,
Alfreð, þessi kveðjuorð á skilnaðar-
stund. Alfreð var einn af velgjörðar-
mönnum mínum og ég bar virðingu
fyrir honum og mat hans framlag
í þágu framfara og velfamaðar og
enda þótt talað sé um að menn leiti
leiða til að ná marki fuilkomnunar
verður því marki ekki náð,-því að
fullkomnun út af fyrir sig er hugtak
sem er leiðarmark, en ekki endanleg
aðlægð. Allir einstaklingar hafa
sínar takmarkanir og þýzkt mál-
tæki segir að menn ættu að gera
sér grein fyrir takmörkunum, jafn-
framt því að hollt sé að vera sér
meðvitandi um hið jákvæða í fari
sínu sem einstaklingur. Ég hygg
að Alfreð hafí gert sér grein fyrir
þessum staðreyndum mannlegs lífs
og lífsstm hans mótaðist af því.
Alfreð var mikill drengskaparmaður
og enda þótt hann hafí þurft að
taka ákvarðanir sem ekki voru alls
staðar vel þegnar eða viðurkenndar
hygg ég þó í afturhvarfí að hann
hafi ekki skapað sér neina óvildar-
menn á lífsleiðinni og segir það sína
sögu.
Lífið er margslungið og vegir
þess og lok illrannsakanlegir. Alfreð
skilaði sínu dagsverki með mikilli
reisn, þannig að hans mun æ minnst
með sæmd og virðingu. Að leiðar-
lokum vil ég persónulega gjalda
honum skuld þakklætis fyrir traust,
vináttu og samstarf, sem varð mér
ómetanlegt brautargengi og styrk-
ur í starfí. ^
Eiginkonu, bömum og öðrum
ástvinum er vottuð einlæg samúð.
Gunnar Helgason
Nú þegar lokið er ævi heiðurs-
mannsins Alfreðs Elíassonar vil ég
skrifa fáein kveðjuorð. Ég ætla
ekki að minnast á afrek Alfreðs sem
flugmanns og forstjóra Loftleiða,
síðar Flugleiða. Það munu aðrir
gera sem þekkja þá sögu betur.
Sjálf þekkti ég hann sem heimilis-
föður að Haukanesi 28, Garðabæ.
Ég var aðeins fímm ára þegar ég
kom fyrst inn á yndislegt heimili
Alfreðs og Millu, við fyrstu kynni
okkar Geirjsrúðar, yngstu dóttur
hjónanna. I mörg ár var ég þar
daglegur gestur. Þrátt fyrir miklar
annir í starfí hafði Alfreð alltaf tíma
til að hlusta á okkur, ef við vildum
eiga við hann orð. Alfreð bar tilfinn-
ingar sínar ekki á torg en það fór
ekki fram hjá neinum sem til
þekktu, hve mjög hann unni fjöl-
skyldu sinni. Eg veit að hann var
tilfínningaríkur fjölskyldufaðir,
skilningsgóður og bar hag íjölskyld-
unnar fyrir bijósti. Ég minnist
margra ánægjustunda með þeim
hjónum og Geirþrúði. Bátsferðimar
á Sóma era sérstaklega eftirminni-
legar. Þar endurspeglaðist hin
mikla ábyrgðartilfínning Alfreðs.
Aldrei mátti leggja frá landi nema
allir væra komnir í björgunarvesti
og öryggistæki yfirfarin, jafnvel þó
um stutta sjóferð væri að ræða.
Það er alveg víst að þessi ábyrgðar-
tilfínning fylgdi honum einnig í
starfí. Þegar við stelpumar fengum
að róa út á bát vissum við að Al-
freð fylgdist gaumgæfílega með
okkur. Hann var ekki einungis
traustur maður, heldur einnig raun-
góður og mikill fjölskyldufaðir. Það
var mikil reisn yfír heimili þeirra
Alfreðs og Millu. Á þessum kross-
götum vil ég þakka allan þann hlý-
bug og vinsemd sem ég hef orðið
aðnjótandi af hans hálfu. Það fer
ekki á milli mála að hér var stór-
menni og sérstakur öðlingsmaður á
ferð.
Elsku Milla, Geia, Alfreðsdætur
og -synir, ég sendi ykkur innilegar
samúðarkveðjur.
Petrína Sæunn Úlfarsdóttir
Við kveðjum í dag hinstu kveðju
Alfreð Elíasson, þann mann sem
með ævistarfi sínu hefur lagt hvað
merkastan skerf til íslenskra flug-
mála. Því fylgir söknuður, en ekki
síður virðing og þakklæti.
Starfsævi Alfreðs var því miður
allt of stutt, en undanfarin hátt á
annan áratug mátti hann heyja
harða baráttu við erfíðan sjúkdóm
sem tók þrek hans allt. Fjölmargir
hefðu fremur óskað þess, að sjá þá
krafta nýtast lengur fluginu til
heilla. Á svipuðu tímabili, á röskum
tveimur áratugum, tókst Alfreð
Elíassyni og samstarfsfólki hans
að gera Loftleiðir að stórveldi á
fslenskan mælikvarða og að afli sem
vakti athygli og aðdáun í alþjóða-
flugrekstri. Þá sögu þekkjum við
hér á íslandi betur sem Loftleiðaæv-
intýrið.
Alfreð var og verður ætíð tákn
Loftleiða. Hann var enda lengst af
forstjóri félagsins og almennt ber
samtíðarmönnum saman um, að
það hafí fyrst og fremst verið fyrir
dug, djörfung og víðsýni hans að
Loftleiðir unnu sína mestu sigra.
Alfreð var maður sannfæringarinn-
ar og hefur sem flugmaður vitað
að hann yrði að trúa á sjálfan sig
ef ná skyldi áfangastað.
Hann og nánustu samstarfsmenn
hans hjá Loftleiðum höfðu á sínum
tíma einnig alþjóðlegri sjóndeildar-
hring en almennt tíðkaðist þá hér
á landi. í því sambandi má m.a.
nefna samstarfíð við norska flugfé-
lagið Braatheen SAFE og stofnun
þriggja flugfélaga sem störfuðu ein-
göngu utan íslands, þ.e. Flughjálp,
Cargolux og Intemational Air Ba-
hama. Einmitt í flugrekstri nú á
ofanverðum níunda áratugnum
beinast augu forráðamanna flugfé-
laga um allan heim að fyrirsjáan-
legri mun meiri samvinnu þeirra. í
ljósi þessa nýjustu strauma er sam-
starf Loftleiða og Braathen enn
athyglisverðara. Með samstarfí
flugfélaganna náðist að sameina
það besta. Loftleiðir lögðu til flug-
vélar og duglegar áhafnir. Braathen
lagði til flugrekstrar-, markaðs- og
tækniþekkingu sína. Þetta samstarf
gerði til dæmis mögulegt að farþegi
sem steig um borð í flugvél Loft-
leiða í New York gat haldið áfram
í samfelldu tengiflugi allt austur til
Hong Kong.
í ár era liðin 40 ár frá því að
Flugráð Bandaríkjanna veitti Loft-
leiðum fyrst lendingarréttindi vest-
anhafs en það varð grannurinn að
N-Atlantshafsflugi Loftleiða og
síðar Flugleiða. Hin síðari ár hefur
samkeppnin á þessari flugleið auk-
ist til muna og samkeppnisaðstaða
íslensks flugfélags versnað á þess-
ari alþjóðaleið. Forsendur hafa
breyst í tímans rás. ísland hefur í
flóra áratugi uppskorið af þessum
akri, N-Atlantshafsflugleiðinni,
akri sem Alfreð Elíasson og Loft-
leiðir sáðu í. N-Atlantsþafsflugið
hefur veitt þúsundum íslendinga
atvinnu, skapað ómældar gjaldeyr-
istekjur, flýtt veralega fyrir upp-
byggingu innlendrar ferðaþjónustu,
borið hróður landsins víða og síðast
en ekki síst fært mikla flugrekstrar-
þekkingu til landsins. .
Alfreðs Elíassonar var minnst á
viðeigandi hátt fyrir skömmu þegar
út kom í Bandaríkjunum gagnmerk
bók um tuttugu og fímm forstjóra
flugfélaga sem taldir era hafa haft
mikil áhrif á þróun farþegaflugs í
heiminum. Einn kafli bókarinnar
er helgaður Alfreð og því hvemig
hann raddi brautina í nafni Loft-
leiða fyrir ódýram fargjöldum í
áætlunarflugi á N-Atlantshafsflug-
leiðinni. Höfundur bókarinnar Ron
Davies, forstöðumaður flugsam-
göngudeildar, Smitshsonian flug-
og geimvísindasafnsins í Washing-
ton, nefndi í fróðlegu samtali við
okkur fyrir nokkra, að Alfreð hefði-
verið einn af fáum flugfélagafor-
stjóram heimsins, sem skapað hefðu
forsendur fyrir ódýram flugsam-
göngum nútímans. Fyrir alla sem
starfa að flugmálum hér á landi er
ánægjulegt að Alfreð skuli hljóta
þennan heiður og staðfesting á því
að það sem vel er gert mun ekki
falla í gleymsku.
Ævistarf Alfreðs Elíassonar var
farsælt og sannarlega árangursríkt.
Um ókominn tíma verður stórhugar
hans og dugnaðar minnst. Ungt
fólk sem kosið hefur sér framtíð-
arstarf innan flugsins hér á íslandi
stendur í mikilli þakkarskuld við
Alfreð Elíasson.
Kristjönu Millu Thorsteinsson og
bömum 'þeirra hjóna færam við
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Gunnar Þorsteinsson,
Sigurjón Ásbjörnsson.
Gott er að gleðjast góðum með,
gamans og liðs að njóta
brátt kann j)ó selskaps bróðemið
burt sem vatnsstraumur fljóta;
þá heilsan brestur, heill og féð,
homaugum vinir skjóta,
eigin gagn hvílir efst á beð
en ástin leggst til fóta.
(Hallgrimur Pétursson)
Að kvöldi þriðjudagsins 12. apríl
sl. bárast mér þær fréttir að Alfreð
Elíasson, fyrrverandi forstjóri Loft-
leiða, væri látinn, 68 ára að aldri.
Þar sem ég hef notið vináttu hans
og fjölskyldu hans langar mig að
skrifa nokkur kveðjuorð.
Alfreð fæddist í Reykjavík 16.
mars 1920. Foreldrar hans vora
hjónin Áslaug Kristinsdóttir hár-
greiðslukona og Elías Kr. Dagfinns-
son bryti. Þau sendu son sinn til
náms í Landakotsskóla og seinna
fór hann í Verzlunarskólann. Venju-
leg skólaganga hans var ekki lengri
þá og við tóku ýmis störf og áhuga-
mál. Meðal annars lagði Alfreð fyr-
ir sig leigubflaakstur, frímerkjavið-
skipti og hvað annað sem hann taldi
sig geta haft vel upp úr. En hugur
Alfreðs stefndi annað og hærra og
til Kanada fór hann til flugnáms
árið 1942. Eftir heimkomuna frá
Kanada stofnar hann Loftleiðir hf.
ásamt Kristni Olsen og Sigurði Ól-
afssyni og mun ég ekki rekja þann
frægðarferil frekar hér.
Haustið 1965 urðum við Haukur,
eldri sonur Alfreðs, skólafélagar og
upp frá því góðir vinir. Undirritaður
kynntist þá Alfreð Elíassyni. Fýrir-
tækið Loftleiðir var þá í hvað mest-
um blóma. Aldrei varð ég þess var
að Alfreð ofmetnaðist af velgengni
félagsins heldur frekar, að hann
talaði um nauðsyn þess að fara
gætilega í framtíðinni, mögur ár
koma yfirleitt í kjölfar góðu ár-
anna. Hófsemi í orðavali á þessum
velgengnisáram var einstök.
Undirritaður naut þess í mörg
ár að vera velkominn í Haukanes
28, heimili Alfreðs og Millu, ásamt
félögum okkar Hauks, Bjama Guð-
mundssyni bílstjóra í Reykjavík og
Jóhannesi Kristinssyni flugstjóra í
Lúxemborg. Áhugamál okkar á
þeim tíma vora bátar og bflar. Al-
freð gat miðlað til okkar, á sinn
sérstaka hátt, vissum boðorðum um
varkámi og aðgætni þannig að aldr-
ei fór neitt úrskeiðis hjá okkur.
Alltaf notaði hann sömu þægilegu
aðferðina við leiðbeiningar til ungra
ákafra manna, dæmisögur og rök-
fastar leiðbeiningar úr fluginu.
Endalaust hafði hann þolinmæði til
að segja okkur til og fræða okkur
um upphafsár flugsins á íslandi,
án þess að mikla þátt sinn og fé-
laga sinna, heldur frekar til að geta
haft góð áhrif á okkur strákana.
Sérstaklega verð ég að geta þess
hversu hjálpsamur hann var við
mig, er ég stundaði nám við við-
skiptadeild Háskóla íslands og
vantaði efni í verkefni eða ritgerð-
ir. Ég gat gengið inn á skrifstofu
hans og heimili eins og mitt eigið
og alltaf mætt sama viðmótinu: Ert
þú héma; hvað get ég hjálpað þér
með? Raunar var þetta of auðveld
leið til að verða sér út um hugmynd-
ir og efni í ritgerðir en niðurstaðan
var jafnan þægileg. Góð ráð þáði
undirritaður oft frá hendi Alfreðs
og er þakkað fyrir þau hér. Greið-
vikni hans var jafn einstök og er
mér minnisstætt atvik er ég kom
til hans og bar upp erindi vegna
manns sem ég þekkti, en hafði lent
í óreglu. Alfreð sagði: „Þú veist,
Diddi, að ég get ekkert gert, það
er alltaf verið að skamma mig þessa
dagana." Erindi mínu var lokið, við
tókum upp annað tal. Tveim dögum
seinna var viðkomandi kunningi
minn kvaddur í viðtal hjá Flugleið-
um og ráðinn sama eftirmiðdag.
Þannig gerði Alfreð hlutina. Þegar
ég svo seinna vildi þakka honum,
hristi hann höfuðið og kannaðist
ekki við neitt.
Ekki get ég lokið þessari grein
minni án þess að fjalla um þá gæfu
sem Alfreð naut í sínu einkalífi.
Hann kvæntist 7. febrúar 1947
Kristjönu Millu Thorsteinsson, dótt-
ur Sigríðar Thorsteinsson f. Haf-
stein og Geirs Thorsteinsson út-
gerðarmanns í Reykjavík. Þau eign-
uðust 7 böm, 6 þeirra era á lífi,
orðin fullorðið og dugmikið fólk.
Kristjana Milla er einstök dugnað-
arkona með ótrúlega mikla starfs-
orku og þrek, sem sýndi sig best
er hún tók stúdentspróf 1975 og
síðar próf frá Háskóla íslands í við-
skiptafræðum 1979. Fyrir hennar
þægilega viðmót og umburðarlyndi
gagnvart okkur strákunum vil ég
þakka. Stjómlag hennar á þessu
heimili var einstakt og dugnaður
ólýsanlegur, þess naut Alfreð og
kunni vel að meta enda bar hann
alla tíð mikla virðingu fyrir sinni
konu og dugnaði hennar.
Að lokum vil ég og fjölskylda
mín, félagamir Bjami og Jóhannes,
þakka Alfreð og fjölskyldu ómetan-
lega aðstoð og vingjarnlegt viðmót
í gegnum tiðina.
Sigurður Karlsson
Alfreð Elíasson var heiðursfélagi
í Félagi íslenskra atvinnuflug-
manna og við starfandi flugmenn
í dag eigum honum mikið að þakka.
Það fer ekki hjá því að ýmislegt
kemur upp í hugann nú þegar Al-
freð er allur. Alfreð var einn áhrifa-
mesti og harðskeyttasti frumheiji
flugsins hér á landi. Hann var áræð-
inn og hugumstór þegar taka þurfti
afdrifaríkar ákvarðanir, sem for-
stjóri Loftleiða var hann máttar-
stólpi félagsins. Það þarf ekki að
fara mörgum orðum um hversu vel
Loftleiðum vegnaði undir hans for-
ystu meðan heilsa leyfði. Við sem
störfuðum undir hans stjóm báram
til hans ótakmarkað traust og viss-
um að hann léti aldrei persónulega
hagsmuni ganga fyrir velgengni
félags síns. Við sem eldri eram í
fluginu vitum að yngri félagsmenn
okkar fara mikils á mis að hafa
ekki starfað í stjómartíð Alfreðs
en á þeim tíma fjölgaði flugvélum
stöðugt, keyptar vora nýjar vélar,
þær stærstu sem til vora og bjart-
sýnin réð þá ríkjum. Það má með
sanni segja að Loftleiðaævintýrið
hafi staðið og fallið með Alfreð.
Stundum skarst auðvitað í odda
milli Loftleiða og stéttarfélags okk-
ar og þá var oft erfítt að fást við
Alfreð en þegar upp var staðið
fannst okkur hann alltaf sanngjam.
Það fór heldur ekki framhjá okkur
sem flugum í hans forstjóratíð
hversu góðgjam Alfreð var því
ósjaldan var leitað á hans náðir
með frífargjöld fyrir veikt fólk sem
komast vildi til lslands til að eiga
síðustu dagana hér eða ef komast
þurfti til lækninga erlendis. Átti
hann þá jafnvel til að veita þeim
fjárhagslegan stuðning.
Það var dapurlegt að sjá þennan
hrausta dreng þurfa að láta í minni
pokann fyrir sjúkdómi þeim sem
að lokum hafði betur, en auðvitað
•tók það miklu lengri tíma en ella
sökum baráttuvilja og hörku Al-
freðs.
Við minnumst hans sem forstjóra
Loftleiða þegar hann var fullfrískur
og hikaði aldrei að takast á við ný
verkefni og leit helst ekki um öxl
því framundan vora óunnin verk.
Við vottum Kristjönu Millu og
bömunum innilegustu samúð og
þökkum fyrir að hafa fengið að
njóta þess að starfa undir stjóm
hans.
Félag íslenskra
atvinnuflugmanna.
+
Faðir okkar,
JÓHANNES G. JÓHANNESSON
hljóðfæraleikari,
lést á Dvalarheimili aldraðra, Borgarnesi, 17. þ. mánaðar.
Synir hins látna.
t
Móðir okkar,
SIGRÍÐUR EINARSDÓTTIR,
lést í Borgarspítalanum þann 18. apríl sl.
Ágústa Ólafsdóttir, Garðar Ólafsson,
Jón Ólafsson.