Morgunblaðið - 23.08.1988, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. ÁGÚST 1988
Htrgi Útgefandi Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aðstoðarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 70 kr. eintakið.
Sannleikurinn
fjötraður í Prag
Víða um heim var þess
minnst um síðustu helgi,
að 20 ár voru þá liðin frá inn-
rás fimm Varsjárbandalags-
ríkja undir forystu Sovétríkj-
anna inn í Tékkóslóvakíu.
Innrásin var gerð á grundvelli
Brezhnev-kenningarinnar
svonefndu, það er að Kreml-
verjar hafi „rétt“ til að hlut-
ast til með valdi í sósíalísku
ríki, ef þeir telja hinni sósí-
alísku þróun í þessu landi
ógnað. Frelsisandinn sem
kenndur var við „vorið í Prag“
var kæfður í þessari innrás
og leiðtogum hreyfingarinnar
með Alexander Dubcek í far-
arbroddi var bolað frá völdum.
Þjóðin var hneppt í herfjötra
og situr þannig enn.
Eftirminnilegustu mótmæl-
in um síðustu helgi voru í
Prag. Þar gerðist það í fyrsta
sinn í nítján ár, að verulegur
mannfjöldi safnaðist saman í
miðborginni og hafði uppi
andmæli gegn sovéska herná-
minu. Fólkið krafðist frjálsra
kosninga og óskaði eftir því
að ritskoðun yrði afnumin.
Lögregla var send gegn því;
fólkið hrópaði á móti: Gestapo!
og einnig: Við segjum satt,
þið sigið hundum!
Þrátt fyrir glasnost í Sov-
étríkjunum og kröfur mennta-
manna þar um að brotist sé
í gegnum lygavefinn, sem
umlykur stjórnendur komm-
únismans þar og annars stað-
ar, er lögreglu og hundum
beitt gegn þeim, sem krefjast
‘sjálfstjómar, frelsis og að
sannleikurinn fái að sigra í
Tékkóslóvakíu. Sovétmönnum
hefur ekki tekist að brjóta
sjálfsvirðingu Tékkóslóvaka á
bak aftur. Mótmælin í Prag á
sunnudaginn voru til marks
um það. Raunar kunna þau
að vera upphaf enn frekari
aðgerða almennings í Tékkó-
slóvakíu. Menntamenn í
landinu hafa ekki lotið vilja
leppa Kremlveija, það sýnir
tilvist samtakanna Charta 77
og Alexander Dubcek stendur
enn fastur fyrir í sannleikans
nafni. „Mín verður minnst sem
manns, sem var trúr sjálfum
sér og málstað sínum. Ég lét
ekki kaupa mig til að falla frá
því að fordæma innrásina
[1968]. Ég kaus heldur að
láta reka mig úr flokknum,“
sagði Dubcek í samtali við
þýska vikublaðið Der Spiegel.
Þúsundir manna mótmæla
í Prag á sama tíma og verk-
föll breiðast enn út í Póllandi.
Innan Sovétríkjanna sjálfra
krefjast kúgaðar þjóðir við
Eystrasalt og Svartahaf auk-
ins sjálfstæðis. Kommúnism-
inn dugar ekki til að steypa
alla í sama mót. „Mannkynið
gengur nú í gegnum eitt áta-
kamesta skeið sögu sinnar.
Kommúnismi með lenínísku
yfírbragði er genginn sér til
húðar. Þriðjungur íbúa jarðar,
frá Austur-Evrópu til Kína,
lifir nú óróleikatíma, og
kreppunni verður ekki afstýrt.
Ekkert svipað hefur gerst
síðan lénstímunum lauk í lok
miðalda í Evrópu." Þannig
kemst Júgóslavinn Milovan
Djilas að orði í nýlegu sam-
tali við breska vikublaðið The
Observer. Hann hefur um ára-
tuga skeið verið í hópi þeirra,
sem hafa skilgreint stjómkerfi
kommúnismans af hvað
mestri skarpskyggni og mátt
þola harðræði og fangelsanir
fyrir að segja sannleikann.
Innrásin í Tékkóslóvakíu
fyrir 20 árum varð til þess
að margir, sem höfðu tröllatrú
á forystuhlutverki Sovétríkj-
anna í heimsmálum og trúðu
á kommúnismann sem alhliða
lausn á öllum mannlegum
vanda, lýstu opinberlega yfir
vinslitum við ráðamenn í
Moskvu. Þá hölluðu þessir
sósíalistar sér gjaman að
Rúmenínu, sem ekki sendi her
inn í Tékkóslóvakíu, í þeim
hópi var til að mynda Al-
þýðubandalagið. Nú er ljóst,
að stjómarfarið í Rúmeníu er
jafnvel verra en annars staðar
í kommúnistaheiminum. Hitt
er einnig ljóst, að Míkhaíl
Gorbatsjov hefur ekki horfið
frá Brezhnev-kenningunni.
Kremlverjar telja sig enn hafa
„rétt“ til að hlutast til um
innri málefni sósíalískra ríkja
og beita þar valdi, ef nauðsyn
krefst.
Ýmislegt hefur breyst á
vettvangi alþjóðamála á 20
ámm síðan Tékkóslóvakía var
hemumin af Varsjárbanda-
laginu. Hemámið þar er þó
enn í fullu gildi, sannleikurinn
fær ekki enn að njóta sín í
Prag. Þeir búa enn við skert
mannréttindi í Tékkóslóvakíu,
sem em trúir sjálfum sér og
málstað sínum.
Notaleg stund í Viðey. Snorri Hlöðversson, Ingibjörg Snorradóttir, Hulda Þórðardóttir, Erla Snorradótt-
ir og Aðalbjörg Vilhjálmsdóttir. Þau eru af Fljótsdalshéraði og höfðu aldrei komið í Viðey áður. Þeim líst
mjög vel á staðinn og telja líklegt að þau sæki þangað aftur.
Gestir í Viðey ánægð-
ir með breytingamar
ÞEIR gestir í Viðey sem blaðamað-
ur Morgunblaðsins ræddi við í eynni
á laugardaginn sögðust ánægðir
með framkvæmdirnar þar. Viðmæ-
lendur voru allir mjög ánægðir með
þetta útivistarsvæði við bæjardyr
Reykjavíkur og þóttu breytingamar
aðlaðandi og til mikilla bóta. Nokkr-
ir aðspurðra voru að koma í fyrsta
sinn út í eyjuna, og töldu sig örugg-
lega sækja þangað aftur.
Gestir eyjarinnar voru þennan
dag um sex til sjö hundruð manns,
ungir sem aldnir. Voru þeir dreifðir
vítt og breitt um eyjuna, en margir
enduðu skoðunarferð sína á því að
fá sér hressingu í Viðeyjarstofu.
Þar er opið fyrir almenning frá kl.
14.00 — 18.00 frá mánudegi til
miðvikudags, en á öðrum dögum
er opið til kl. 23.30. Á efri hæð
Stofunnar er svo ráðstefnusalur þar
sem hægt er að halda veislur.
Þennan laugardag var skím um
morguninn og skírði séra Þórir
Stephensen staðarhaldari. Þá var á
laugardag fyrsta hjónavígslan í Við-
ey, eftir breytingamar, og gaf séra
Kristján Búason saman þau Herdísi
Sif Þorvaldsdóttur og Finn Orra
Thorlacius. Fögnuðu menn fram
eftir degi í salnum í Viðeyjarstofu
í vistlegu umhverfi.
Eftir að gestir eyjarinnar stigu á land byrjuðu margir hveijir á því
að skoða kirkjuna.
Yfirborð
Tjamarmn-
arlægraen
venjulega
„YFIRBORÐ Tjamarinnar er 10
sentímetmm lægra en venjulega,
trúlega vegna þess að minna kem-
ur af vatni úr Vatnsmýrinni í
Tjömina en áður“ sagði Stefán
Hannesson, verkstjóri hjá gatna-
málastjóra, í samtali við Morgun-
blaðið. „Það verður að hleypa
vatni í Tjörnina á næstunni og
það verður örugglega gert en það
er hins vegar óvíst hvemig það
verður framkvæmt," sagði Stef-
án.
„Vatnsmýrin er orðin of þurr, ef
til vill vegna þess að búið er að
ræsa hana of mikið fram. Síðastliðin
ár urðum við hins vegar að hleypa
vatni úr Tjöminni vegna þess að of
mikið vatn kom í hana," sagði Stef-
án. Hann sagði að í bjartviðri virtist
myndast mikill þörungagróður í
Tjöminni og í norðanátt bærist hann
að suðausturhorni stóru Tjamarinn-
ar.„Við erum búnir að sjúga fleiri
hundruð rúmmetra af þömngagróðri
úr Tjöminni í sumar og höfum bæði
notað tæki Reykjavíkurborgar og
leigutæki til þess,“ sagði Stefán.