Morgunblaðið - 23.08.1988, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. ÁGÚST 1983
13
Það sem eldurinn
hikar við að segja
Békmenntir
Jóhann Hjálmarsson
í febrúar lést franska skáldið
René Char, en hann var fæddur í
Provence 1907 og kaus að búa þar
mestan hluta ævinnar. Char verður
að teljast eitt af helstu ljóðskáldum
samtímans og fór orðstír hans vax-
andi með árunum.
A yngri árum bjó René Char
nokkur ár í París. Hann fagnandi
byltingu súrrealista, gekk í hreyf-
ingu þeirra og tók þátt í að setja
saman ljóðabók ásamt André Bret-
on og Paul Eluard. Char var meðal
þeirra skálda sem gátu ekki þegar
fram liðu stundir sætt sig við
ákveðnar kröfur hreyfingarinnar og
sagði sig úr henni. Súrrealismi var
áfram áberandi í ljóðum hans, en
hann vildi vera hamar án meistara
eins og hann nefndi eina ljóðabók
sína.
A stríðsárunum ortu skáldin bar-
áttuljóð, ekki síst Paul Eluard og
Luis Aragon, gamlir félagar René
Char. Afstaða René Char birtist
með þeim hætti að hann greip til
vopna, gerðist foringi andspymu-
sveitar í fjallahéruðum Provence.
Dulnefni hans var Alexandre kapt-
einn. Tvær ljóðabækur urðu til á
andspyrnuárunum, en þær em ekki
pólitískar í venjulegri merkingu,
enda forðaðist René Char stjórn-
málaflokka. En siðferðileg afstaða
var alltaf rík í lífi hans og skáld-
skap.
Eins og bent hefur verið á taldi
René Char hlutverk skáldsins afar
René Char
mikilvægt. Skyldur þess em sið-
ferðilegar að hans mati. I ljóðinu
dregur skáldið fram hin sönnu verð-
mæti lífsins, það bendir á leiðir til
framtíðar og glatar ekki voninni.
Ekki kemur á óvart að meðal
helstu aðdáenda og vina René Char
var Albert Camus. Skáld endurfæð-
ingarinnar kallaði Camus Char.
Skáldskapur René Char er ekki
auðveldur aflestrar. Hann er meitl-
aður og meira fyrir að gefa í skyn
en segja bemm orðum. Aftur á
móti em þau ljóð sem sækja yrkis-
efni í daglegt líf í Provence, einnig
þjóðtrú og ekki síst sögur af farand-
skáldum, með léttara yfirbragði en
önnur ljóð skáldsins. Char var að
sögn kunnugra hljóðlátur maður
sem ekki vildi láta mikið á sér bera,
undi sér best í kyrrð og ró Provence.
Sum ljóða René Char em í ætt
við spakmæli, ekki nema fáeinar
línur. Flest ljóðanna em mjög hnit-
miðuð, einnig prósaljóðin, en hann
var meistari slíkra ljóða sem em
svo einkennandi fyrir frönsk skáld.
í þeim getur hann minnt á Arthur
Rimbaud sem hann orti til, skáldið
sem sneri baki við yfirborðs-
mennsku Parísarborgar og hélt á
vit ævintýra. Æði og dul kallaði
Char eina ljóðabók sína og segir
titillinn töluvert um átökin innra
með skáldinu. Ljóð Char sveiflast
milli skauta sem annars vegar em
gjörðir og vissa og hins vegar
spumir og ofurviðkvæmni. Þetta
má að vísu segja um fleiri skáld
því að erfitt er að hugsa sér að
mikill skáldskapur spretti ur mjög
hversdagslegu lífi og eintórpu jafn-
vægi tilfmninga.
„Segðu það sem eldurinn hikar
við að segja,“ stendur í ljóði eftir
Char.
René Char verður m.a. metinn
fyrir það að hann gerði alltaf mest-
ar kröfur til sjálfs sín. Siðferðis-
boðskapinn á hann sameiginlegan
með mörgum skáldum. En fá skáld
samtímans hafa ort betur, verið
jafn trú skáldskapnum og hann.
Nýr dælu-
prammi sjó-
settur á
Stöðvarfirði
Dýpkunarfélagið
færir út kvíarnar
Nýr dæluprammi var tekinn í
notkun við dýpkim hafnarinnar
á Stöðvarfirði í sumar. Það er
Dýpkunarfélagið hf. á Siglu-
firði sem hefur tekið prammann
á leigu frá Noregi. Fyrir á fé-
lagið dýpkunarskipið Gretti
sem það keypti í fyrra.
Nýi pramminn var fluttur hing-
að með þungaflutningaskipi sem
hefur krana um borð með 250
tonna lyftigetu. Pramminn sjálfur
getur dælt upp efni af allt að 16
metra dýpi og losað sig við það í
allt að 3000 metra ijarlægð. Jó-
hannes Lárusson framkvæmda-
stjóri Dýpkunarfélagsins segir að
þeir eigi möguleika á að kaupa
prammann síðar ef áhugi verður
á því en hann reiknar með að’ næg
verkefni verði fyrir bæði skipin
næstu 2-3 árin að minnsta kosti.
Frá því að Dýpkunarfélagið
fékk Gretti hefur það ddælt alls
um 200.000 rúmmetrum af sandi
úr höfnum víða um landið og raun-
ar segir Jóhannes að skipið hafi
verið við störf allan sólarhringinn
frá því það kom hingað til lands
í fyrrasumar. Næsta verkefni
Grettis var síðan á Skagaströnd
en nýji pramminn, sem ber heitið
Mjölnir, fór til Isafjarðar eftir að
framkvæmdum var lokið þar.
Noregur:
Fjársjóður
finnst við suð-
urströndina
Ósló. Reuter.
NORSKIR kafarar hafa fundið
dýrmæta silfurpeninga úr segl-
skipinu Sampson, sem sökk und-
an suðurströnd Noregs fyrir
rúmlega tvö hundruð árum, að
því er myntsérfræðingar sögðu
í gær.
Myntimar eru norskar og dan-
skar og eru allt frá ijórða áratug
sautjándu aldar. Þær gætu verið
nokkura milljóna norskra króna
virði (tugi milljóna íslenskra).
Kafaramir fundu peningana ná-
lægt Kristjánssandi fyrir þrem vik-
um. Þeir eru um 3.000 að tölu og
vega um tuttugu kíló.
Þarft þú UW-LYFTINGU?
Þarftu að lyfta 1250 kg. eða 50.000 kg. ?
Kraftajötnarnir frá Caterpillar fara létt með það.
Eigum eftirtalda lyftara til afgreiðslu strax:
2,5 tonna og 3 tonna rafknúna,
og 4 tonna með dieselvél.
Sérlega liprir í þrengslum — Tölvustýrð stjórnun
Loftfylltir hjólbarðar — Veltistýri — Sjálfvirk hemlun
KJÖRGRIPIR FRÁ CATFRPILLAR
HEKLAHF
Laugavegi 170 -172 Simi 695500
Caterpillar, Cat ogEeru skrásett vörumerki
CATERPILLAR
SALA S ÞUQNUSTA