Morgunblaðið - 23.08.1988, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. ÁGÚST 1988
17
Reglur LÍN hafa ekki latt
menn til náms í Bandaríkjumim
eftir Sigurbjörn
Magnússon
í Morgunblaðinu miðvikudaginn
17. ágúst er grein eftir námsmann
í fatahönnun, Kristin Steinarr
Sigríðarson. Yfirskrift greinarinnar
er „Höfum við efni á að senda fólk
í ódýra skóla?“. Inntak greinarinnar
er að lán Lánasjóðs íslenskra náms-
manna (LÍN) fyrir skólagjöldum séu
alltof lág, reglumar úreltar og til-
gangur stjómar LÍN sá að beina
námsmönnum frá námi í löndum
þar sem skólagjöld em og inn -í lé-
lega ríkisskóla í Evrópu og á Norð-
urlöndum. Kristinn lýsir réttmætum
erfíðleikum sínum vegna þess að
ekki er lánað meira en 5000$
(200.000 ísl.kr.) á ári vegna skóla-
gjalda en í því námi sem hann hef-
ur valið sér í Bandaríkjunum em
skólagjöldin 9400$ á ári. Greinin
gefur að öðm leyti mjög takmark-
aða og villandi mynd af lánveiting-
um LIN vegna skólagjalda. Því er
nauðsynlegt að fylla inn í myndina
og koma á framfæri nokkmrri stað-
reyndum og skýringum.
í Bandarílq'unum (samband há-
skóla) þá buðu a.m.k. 1.845 skólar
uppá BA og BS nám árið 1987/88.
Áf þeim fjölda vom skólagjöld í
1.133 undir 5000$ eða 61,4%. Með-
al þessara skóla em margir ágætir
skólar sem íslenskir námsmer.n
geta verið fullsæmdir af að stunda
nám við.
248% fjölgun námsmanna í
Bandaríkjunum
Lítum nú aðeins á hvár fjölgun
námsmanna hefur verið mest á
undanfömum ámm og fullyrðingu
Kristins um að verið sé að beina
fólki frá löndum þar sem skólagjöld
tíðkast. Þá kemur í ljós að fjölgun
námsmanna hefur einmitt verið
mest á þeim svæðum þar sem skóla-
gjöld tíðkast. En fjölgunin hefur
þó orðið langmest þar sem1 skóla-
gjöldin em hæst eða í Bandaríkjun-
um. Árið 1978 vom námsmenn í
Bandaríkjunum 182 en em nú 1988
orðnir 620. Á 10 ámm hefur þeim
fjölgað um 248%. Það er því ljóst
að reglur LIN hafa síður en svo
latt menn til náms í Bandaríkjunum.
„En fjölgunin hefur þó
orðið langmest þar sem
skólagjöldin eru hæst
eða í Bandaríkjunum.
Árið 1978 voru náms-
menn í Bandaríkjunum
182 en eru nú 1988
orðnir 620. Á 10 árum
hefur þeim fjölgað um
248%. Það er því ljóst
að reglur LIN hafa
síður en svo latt menn
til náms í Bandaríkjun-
um.“
Ástæður þess að ekki er lánað
meira en 5000$ vegna skólagjalda
í fyrri hluta háskólanáms og sérná-
mi em í fyrsta lagi takmarkað fé
LÍN til útlána og í annan stað sú
staðreynd að slíka menntun er unnt
að sækja í ríkum mæli í skóla þar
sem em lægri skólagjöld en 5000$
eða til Evrópu eða Norðurlanda þar
sem skólagjöld tíðkast ekki í eins
ríkum mæli. Vilji menn stunda nám
í dýrari skólum verða þeir að brúa
bilið með eigin vinnu eða öðmm
hætti og ættu 5000$ að duga lan-
gleiðina í flestum tilvikum.
Vexti á skólagjaldalán?
5000$-reglan er meðaltalsregla
og skömmtunarregla og orkar sem
slík tvímælis en framhjá þeirri stað-
reynd verður ekki gengið að LÍN
hefur ekki ótakmarkaða §ármuni
til ráðstöfunar. Endurgreiðslur
námsmanna em enn þá sáralítill
hluti útlánanna og LÍN verður að
taka um 30% útlánanna að láni
annars staðar og lána vaxtalaust
til námsmanna. Framfærslu- og
skólagjaldalán á námsmann í
Bandaríkjunum er um 533.000 kr.
á ári á móti 275.000 kr. á íslandi.
Þegar námsmaður hefur verið 3 ár
í námi í Bandaríkjunum skuldar
hann yfír 1,5 millj.kr. og er kominn
í þá aðstöðu að litlar líkur era á
að hann nái skv. núgildandi endur-
greiðslureglum að endurgreiða lán
Sigurbjörn Magnússon
sem hann tekur umfram þessa upp-
hæð. Allt lán sem hann fær til við-
bótar er því styrkur. Endurgreiðslu-
reglur námslána em einn umdeild-
asti hluti námslánakerfísins. Það
hefði veraleg áhrif á fjárhag sjóðs-
ins ef skólagjöld yrðu í ríkari mæli
tekin upp í Evrópu og á Norðurlönd-
um. Það væri því eðlilegt að um
leið og námsmenn krefjast hærri
lána fyrir skólagjöldum að þeir byð-
ust til að endurgreiða þau lán á 20
ámm með 4—6% raunvöxtum þó
svo að framfærslulánin væm áfram
á sömu kjöram.
Höfundur er stjómarformaður
Lánasjóðs íslenskra námsmanna.
Reglur LÍN
Reglur LÍN um lán vegna skóla-
gjalda em þannig að í fyrri hluta
háskólanámi (undergraduate, BA-,
BS-próf) og sérnámi er lánað allt
að 5000$ enda sé ekki unnt að
stunda námið á íslandi. í fram-
haldsnámi á háskólastigi er lánað
að fullu fyrir skólagjöldum. Enn
fremur er námsmanni heimilt að
draga frá telqum sínum skólagjöld
sem em umfram þá upphæð sem
lánað er fyrir og skerða þá tekjur
hans ekki lán vegna framfærslu.
Einnig er veitt lán vegna skóla-
gjalda við viðurkennda skóla á ís-
landi ef skólagjöld em 12.000 kr.
eða hærri. Kristinn einskorðar um-
ræðuna við 5000$-regluna en minnJ
ist ekki á full lán LÍN vegna fram-
haldsnáms eða að námsmenn geti
unnið fyrir því sem er umfram
5000$. Hvað þá að minnst sé á þá
útvíkkun sem orðið hefur á reglun-
um að þær em ekki lengur tak-
markaðar við Bandaríkin, Bretland
og Kanada heldur gilda þær al-
mennt um skóla sem innheimta
skólagjöld hvar á hnettinum sem
er og er ísland ekki lengur undan-
skilið.
64% skóla undir 5000$
Kristinn segir meðalskólagjöld í
einkaskólum 9000$ og 6100$ í
ríkisskólum í Bandaríkjunum. Sam-
kvæmt upplýsingum College Board
9u .,-
Maxi Priest
væntanlegur
tilíslands
EVRÓPSKI söngvarinn Maxi Pri-
est er væntanlegur til íslands
helgina 26.-27. ágúst og mun þá
syngja fyrir gesti í veitingahúsinu
„Broadway".
Maxi Priest hefur sent frá sér fjór-
ar LP plötur. Þijú lög af síðustu plötu
hans, Maxi, komust á topp t(u i Bret-
landi. Eitt þeirra, lagið „Wild World“
hefur notið mikilla vinsælda hérlend-
ÍS. (Fréttatilkynning)
BUR3TAFELL
pvr,r,iNGA\/ÖRUMARKAÐUR
lUllkill afsláttur
Stórafsláttur af flestum vörum
vegna eigendaskipta.
SNITTÞJÓNUSTA
Skerum og snlttum rör eftir pöntunum, jafnt
í snúrustaura sem heilu húsin.
Pípulagningameistarí á staðnum.
□ RÖR OG FfTTlNGS
□ HREINLÆTISTÆKI
□ PAR KET-MARGAR GERÐIR
□ FLÍSAR
□ MARMARI
□ KORKFLÍSAR
□TEPPAMOTTUR
□ BAÐMOTTUSETT OG HENGI
□ VERKFÆRIOG FLEIRA.

Ðyggingavöruverslunin
Burstafellht..
Bíldshöfda 14, sími 38840.
flfetgmWafclfe
Metsölublað á hvetjum degi!
_____________:_9____