Morgunblaðið - 10.12.1988, Blaðsíða 38

88ei naaMaaaa .ot huoaohaoua.i .GiGAjanTjOHOM
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGAKDÁGUR lð. DESEMBER1988
Hjálparflugrél skotin
niður við Vestur-Sahara:
Hryðjuverk af
hálfu Pólisaríó?
Rabat. Reuter.
ÁÐ minnsta kosti fimm banda-
rískir starfsmenn hjálparstofii-
unar biðu bana er flugvél þeirra
var skotin niður við Vestur-
Sahara í fyrrakvöld. Flugvélin
var sögð á alþjóðlegri flugleið
þ'egar hún varð fyrir flugskeyti.
Grunur leikur á að um hryðju-
vierk af hálfii marxískra skæru-
liða Polisaríó-fylkingarinnar
hafi verið að ræða.
Tvær flugvélar af gerðinni DC-7
voru á leið frá Dakar í Senegal til
Ágadir á Atlantshafsströnd Ma-
rokkó með starfsmenn bandrískrar
hjálparstofnunar, sem að undanf-
ömu hefur lagt ýmsum Afríkuríkj-
um lið í baráttu þeirra við engi-
sprettufaraldur er herjað hefur á
stórum hluta Afríku undanfama
mánuði. Hafa fiugvélamar einkum
flUtt skordýraeitur, sem notað hefur
verið á engisprettumar.
Utvarpið í Marokkó sagði að
flugvélamar hefðu verið á fiugi í
svokölluðu alþjóðaflughiiði yfir
borginni Bir Moghrebin í Máritaníu
þegar þær urðu fyrir árás. Onnur
þeirra hefði sprungið í tætlur á flugi
en flugmönnum hinnar hefði tekizt
að nauðlenda á Sidi Ifni-flugvellin-
um í Marokkó.
Óijóst er hveijir skutu loftvamar-
skeytum á flugvélamar, en þegar
árásin var gerð vom þær í 10 þús-
und feta hæð skammt frá Vestur-
Sahara, fyrrverandi Spánarnýlendu
milli Máritaníu og Marokkó, þar
sem marxískir skæmliðar hafa
barizt um yfirráð við stjórnarher
Marokkó.
Talsmaður Polisario neitaði að
segja nokkuð um málið þegar haft
var samband við hann í höfuðstöðv-
um samtakanna í Alsír. Talsmaður
bandarískra yfirvaida sagði að ekki
væri hægt að fullyrða hvort árásin
hefði verið gerð frá Máritaníu eða
Vestur-Sahara.
Flugvél af gerðinni DC-7, samskonar þeirri sem skotin var niður við Vestur-Sahara í fyrrakvöld.
Japan:
Fjármálaráðherra segir af
sér vegna hneykslismáls
Tókýó. Reuter.
KIICHI Miyazawa, fjárrnálaráð-
herra Japans, sagði af sér í gær
í tengslum við mesta fjár- og
stjórnmálahneyksli landsins und-
anfarin ár. Noboru Takeshita,
forsætisráðherra, ákvað að
gegna starfi hans fyrst um sinn.
Miyazawa, sem er 69 ára, hefur
verið bendlaður við hneyksli, sem
tengist sölu ríkisfyrirtækja. Var
Flugvélaljón NATO á árinu:
Jaftigildir því að
flugher Noregs hafi
verið þurrkaður út
London. Reuter.
F LUGHERIR Atlantshafsbanda-
Iágsins, NATO, hafa orðið fyrir
tilfinnanlegu flugvélatjóni á ár-
inu. Hafa 128 bardagaflugvélar
.þeirra farizt á fyrstu 10 mánuð-
um ársins, eða til októberloka,
samkvæmt upplýsingum varnar-
málaritsins Jane’s Defence We-
ekly. Það jafiigildir því að allur
flugher Noregs hafi verið þurrk-
aður út á árinu.
Verðmæti flugvélanna, sem farist
hafa, er á annan milljarð dollara,
eða um 50 milljarða íslenzkra króna.
Er þá aðeins um að ræða þá upphæð
hann nefndur sem einn framá-
manna, sem hagnast hefðu gífur-
lega með kaupum á hlutabréfum í
fyrirtækjum áður en þau voru boðin
á almennum markaði í hitteðfyrra.
Þegar bréfin voru boðin á hluta-
bréfamarkaði snarhækkuðu þau.
Miyazawa hefur þráfaldlega neitað
að hafa keypt bréfin, heldur hafi
ritari hans gert það í hans nafni.
Aðstoðarmaður Takeshita hefur
einnig verið bendlaður við hluta-
bréfakaupin, og segja stjómmála-
skýrendur að hann hafi fómað Miy-
azawa til þess að beina athyglinni
frá sér og tryggja sjálfan sig í
sessi. Miyazawa hefði verið notaður
sem blóraböggull.
Aðstoðarmenn Yasuhiro Naka-
sone, fyrrum forsætisráðherra, og
ýmsir aðrir stjómmálamenn hafa
einnig verið bendlaðir við hneykslis-
málið, sem rýrt hefur Takeshita og
stjóm hans trausti.
Eftir afsögn Miyazawa sagði
Kilchi Miyazawa.
Takeshita að nauðsynlegt væri að
auka pólitískt siðferði. Hét hann
að láta fara fram endurskoðun á
öllum lögum er snertu mál af þessu
tagi, þ.á.m. refsilöggjöfinni, til þess
að stuðla að því að hneykslismál
af þessu tagi endurtækju sig ekki.
Þó ekkert kynni að vera ólöglegt
við hlutabréfakaupin þá væri fram-
koma og iðja af þessu tagi siðlaus.
Stjómarandstaðan hafði hótað
að tefja framgang skattafmmvarpa
stjómar Takeshita nema Miyazawa
segði af sér eða sýndi fram á það
með óyggjandi hætti að hann hefði
ekki verið viðriðinn hneykslismálið.
Sagði ráðherrann það einu ástæð-
una fyrir afsögn sinni, að hann
hefði viljað greiða götu skattaum-
bóta stjómarinnar er fela I sér stór-
fellda lækkun tekjuskatta og að
tekinn verði upp 3% söluskattur.
Miyazawa hefur notið mikils álits
á Vesturlöndum fyrir viðleytni sína
til þess að stuðla að stöðugleika í
efnahagsmálum og fyrir þrotlausa
baráttu fyrir að auka samstarf
helztu iðnríkja á því sviði. Hann er
einn fárra japanskra stjórnmála-
manna sem eru enskumælandi.
sem kostaði að kaupa nýjar flugvél-
ar í stað þeirra sem fórust, ekki
bætur sem greiddar eru fyrir flug-
menn eða aðra sem slasast eða bíða
bana með þeim, eða mannvirkjatjón.
Allir flugherir NATO-ríkjanna
nema Tyrklands hafa orðið fyrir
flugvélatjóni á árinu. Meðal flugvél-
anna er 26 orrustuþotur af gerðinni
F-16, tvær af gerðinni F-15, og
fimm orrustu- og sprengjuþotur af
gerðinni Tomado. Verðmæti þess-
ara 33 flugvéla út af fyrir sig er
700 milljónir dollara, eða jafnvirði
um 32 milljarða króna.
Fundi GATT-ríkja lokið:
Deila EB og Bandaríkjanna enn óleyst
Montreal. Reuter.
FUNDI viðskiptaráðherra
þeirra 96 ríkja sem aðild eiga
að GATT-samkomulaginu um
fyrirkomulag tolla og viðskipta,
lauk í Montreal í gær án þess
að samkomulag næðist um
helsta umræðuefhið, umbætur á
Noregur:
Mikil þorskveiði á Barentshafí
Ósió. Frá Rune Timberlid, fréttaritara MorgunbUiðsins.
ÞORSKVEIÐI hefitr skyndilega lifrin í honum er feit,
aukist mjög á Barentshafi, öllum
á óvart. Norskir sjómenn segjast
ekki hafa fiskað jafii vel síðan á
tnokárunum á áttunda áratugnum.
i Dagblaðið Aftenposten ræddi við
skipstjórann á togbátnum Dogga,
Syerre I. Kongsbakk. „Við urðum
vkrir við ógrynni af þorski og ýsu
alls staðar og við sigldum alls 360
sjómílna leið.“ Doggi fékk um 16
tónn í þriggja daga túr og allt að
70 kassa í hverju hali en togtími var
yfirleitt um 4 - 5 stundir. Fyrr á
árinu var algengur afli 25 - 50 kass-
ar í hali. „Þetta er bæði stór og feit-
ur þorskur, það eru mörg ár síðan
ég hef séð jafn feitan og góðan fisk.
Hann hefur étið mikið af loðnu og
sagði skip-
stjórinn einnig.
Fjöldi sovéskra togara er nú að
veiðum á Barentshafí, milli 50 og
100 að undanfömu. Norskir sjávar-
útvegsmenn sjá samhengi milli þessa
og frests, sem Sovétmenn fengu
nýlega á samningum við Norðmenn
um þorskveiðikvóta. Opinberlega var
því borið við að Sovétmenn vildu fá
tækifæri til að kanna betur ástand
fiskistofnanna á Barentshaíí en nor-
skir sjómenn eru sannfærðir um að
ástæðan sé þetta skyndilega og
óvænta fiskirí.
Opinberar tölur hafa enn ekki ver-
ið birtar um veiðina á Barentshafi
sem komið hefur sjómönnum og fisk-
vinnslumönnum í Finnmörku jafn
mikið á óvart og fiskifræðingum.
„Vísindamenn hafa mælt með 170
þúsund tonna þorskveiðikvóta á
næsta ári. Ég tel að hægt verði að
veiða mun meira - veiðin að undanf-
ömu bendir til þess að vísindamenn-
imir hafi notað gersamlega ófull-
nægjandi gögn um ástandið á Bar-
entshafi," segir Thorvald Tande hjá
upplýsingaskrifstofu Rannsóknunar-
stofnunar í fískihagfræði. Arvid Hy-
len, jrfirmaður hjá Hafrannsókna-
stofnuninni í Björgvin, varar við því
að draga of skjótar ályktanir. „Við
mælum enn með verulegri lækkun á
kvótunum fyrir næsta ár,“ er haft
eftir honum í Aftenposten. Á bestu
árum áttunda áratugarins vom
þorskkvótar á Barentshafi allt að 800
þúsund tonn.
sviði verslunar með landbúnað-
arvörur og niðurgreiðslur á
þeim vettvangi. Ákveðið var að
fresta frekari viðræðum fram
í apríl þar sem sýnt þótti að
ekki tækist að jafha ágreining
þennan. Nokkrir fulltrúanna
kváðust telja að verslunarstríð
væri hugsanlega í uppsiglingu
miUi rikja Evrópubandalagsins
(EB) og Bandaríkjanna.
Talsmaður GATT, David Wo-
ods, sagði að það væm einkum
flögur mál sem viðskiptaráðher-
ranna greindi á um; niðurgreiðslur
landbúnaðarafurða, fyrirkomulag
viðskipta með vefnaðarvöru og
löggjöf um höfundarrétt og einka-
leyfi. Hefði verið ákveðið að þessi
ágreiningsefni yrðu rædd sérstak-
lega á fundi í Genf í aprílmánuði
til þess að spilla ekki fyrir þeim
árangri sem þegar hefði ‘náðst í
umræðum um aukið viðskipta-
frelsi.
Ónefndir heimildarmenn Reut-
ers-fréttastofunnar sögðu fulltrúa
þróunarríkja hafa reiðst sökum
þess að fulltrúum Bandaríkjanna
og ríkja Evrópubandalagsins hefði
ekki tekist að ná samkomulagi um
fyrirkomulag landbúnaðarvöm-
verslunar og niðurgreiðslna.
Hefðu þeir hótað að hundsa þær
ákvarðanir sem þegar hefðu verið
teknar í því í skyni að koma á
tollalækkunum og auknu frelsi í
viðskiptum ef deila þessi leystist
ekki. Stjóm Ronalds Reagans
Bandaríkjaforseta hefur lagt til
að niðurgreiðslur í landbúnaði
verði afnumdar svo fljótt sem auð-
ið er en ríki Evrópubandalagsins
telja heppilegra að hægt verði far-
ið í sakimar.
Grænland:
Ný sorp-
brennsla
Nuuk. Frá Nils Jörycn Bruun, fréttaritara
Morjjunblaðsins.
FYRSTA sorpbrennslan í Græn-
landi hefur verið tekin í notkun í
bænum Nuuk. Kostaði hún jafn-
virði 279 milljóna ísl. króna, og
afkastar um 12.000 tonnum á ári.
Orkan frá sorpbrennslunni verður
nýtt til að hita upp 1.000 heimili í
Nuussuaq, úthverfi Nuuk. Með því
sparast 3 milljónir lítra af olíu á ári.
Fram til þessa hefur sorp Græn-
lendinga verið grafið í jörðu.