Morgunblaðið - 10.12.1988, Blaðsíða 62

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. DESEMBER1988
Osætt j ólabakkelsi
Flestir hugsa um sætar kökur, þegar minnst er á jólabakkelsi. En ýmislegt ósætt er hægt
að baka. Margir þola kökur illa eða vilja bara eitthvað annað hvort sem það er af
heilsubótarástæðum eða einhverjum öðrum. Eg hefí i mörg ár bakað bæði ostakex, annað kex
og alls konar brauð fyrir jólin og fínnst öllum það ágæt tilbreyting frá öUum sætindunum.
Gerbrauðið er hægt að geyma í frysti, en kexið geymist vel í lokuðum boxum. Heimabakað
brauð er gott með öllum mat, og við getum borið fleira brauð með hangikjöti en laufabrauð.
Margir eru hræddir við gerbakstur, en það er aðeins tvennt sem þarf að varast, að deigið sé
of þurrt og vökvinn of heitur. Nú fæst mjög fíngert þurrger sem setja má beint út i deigið,
sem óþarfi er að láta lyfta sér tvisvar. Brauðdeig er hægt að móta að vild, og er tílvalið að búa
til jólakarl eða jólatré úr brauðinu. Og fyrir alla muni leyfíð börnunum að vera með í að
móta brauðið.
Ostalengjur með
sesamfræi
4 dl hveiti,
1 tsk. salt,
3 tsk. þurrger,
1 dl rifínn óðalsostur,
4 msk. matarolfa,
2 dl volgt vatn úr krananum,
35oC,
1 tsk. milligróft salt,
2 msk. sesamfræ,
1 egg + 1 tsk. vatn.
1. Setjið hveiti, salt, þurrger
og rifínn ost í skál.
2. Setjið matarolíu út í.
3. Takið volgt vatn úr kranan-
um, ef hvorki fínnst hiti né kuldi
er það mátulega heitt. Setjið út í
mjölið. Hrærið vel saman.
4. Mótið fíngurþykkar lengjur,
snúið örlítið upp á þær.
5. Skerið lengjumar í 25 sm
bita.
6. Sláið eggið sundur með vatn-
inu, penslið lengjumar með því.
7. Blandið saman sesamfræi
og salti, stráið yfír lengjumar.
8. Setjið lengjumar á bökunar-
pappír, leggið stykki yfir, setjið
plötuna með lengjunum milli
barmanna á eldhúsvaskinum, setj-
ið heitt vatn í vaskinn og látið
þetta lyfta sér f 20-25 mínútur.
9. Hitið bakaraofn í 175°C,
blástursofn f 155°C, setjið piötuna
í miðjan ofninn og bakið í 20-30
mínútur.
10. Berið lengjumar fram í háum
glösum.
Brauð (jólatré)
500 g hveiti,
lh tsk. salt,
iw8,B»Ki?vgas'ii’
1 tsk. sykur,
1 msk. þurrger,
20 g smjörlíki,
3 dl mjólk,
1 egg + 1 eggjahvíta,
1 eggjarauða + 1 tsk. vatn til að
pensla með,
valmúafræ (poppyseed), gráleitt
kom sem fæst í kryddboxum.
1. Setjið hveiti, salt, sykur og
þurrger í skál.
2. Bræðið smjörlíkið, setjið
mjólk í skál, heliið heitu smjörlík-
inu út í, þá ætti vökvinn að vera
um 35°C.
3. Setjið mjólkurblönduna strax
út í mjölið ásamt eggjahvítu og
eggi. Hrærið vel saman. Þetta á
að vera frekar lint deig, en þó
þarf að vera hægt að móta það.
Bætið hveiti í ef með þarf.
4. Mótið nú aflangar lengjur,
mislangar, vetjið saman, þannig
að þið bijótið þær saman og vefj-
ið hvomm enda utan um hinn.
5. Mótið nú jólatré eins og sýnt
er á myndinni, látið lengstu vafn-
ingana vera neðst en þá stystu
efst. Leggið síðan 2 vafninga í
kross sem fót á tréð.
6. Penslið „tréð“ með eggja-
rauðu/vatninu, stráið valmúafræi
yfír. Setjið á pökunarpappír.
7. Setjið plötuna með brauðinu
milli barmanna á eldhúsvaskinum,
setjið heitt vatn í vaskinn og látið
þetta lyfta sér í 20-25 mínútur.
8. Hitið bakaraofn í 210°C,
blástursofn í 190°C, setjið plötuna
í miðjan ofninn og bakið í 15
mínútur, eða þar til brauðið hefur
fengið fallegan lit.
Athugið: Þetta brauð má fíysta
og hita sfðan upp við notkun.
Jólakarl með saflroni
500 g hveiti,
1 J/2 msk. sykur,
V2 tsk. salt,
1 g saffron (gult kiydd, mjög
dýrt),
1 msk. þurrger,
1 eggjahvíta,
150 g smjörlíki,
tæpl. 2 dl mjólk,
1 eggjarauða + 1 tsk. vatn til að
pensla með,
nokkrar rúsínur.
1. Blandið saman hveiti, sykri,
salti og þun-geri.
2. Bræðið smjörlíki, setjið
mjólkina út í það heitt. Hellið
strax í hrærivélarskál, vökvinn á
nú að vera um 35°C heitur.
3. Meijið saffronþræðina með
skeið eða notið saffronduft, setjið
út í mjólkina.
4. Hellið mjólkurblöndunni út í
og hrærið vel saman. Bætið hveiti
í, ef þarf, en þetta á að vera lint
deig, sem þó þarf að vera hægt
að móta.
Mótið nú karl eins og sýnt er
á myndinni, búið til fléttu neðst
á húfunni og um mittið.
6. Penslið karlinn með eggja-
rauðuvatninu, setjið rúsínur í
augnastað, í munninn og sem töl-
ur á karlinn.
7. Setjið heitt vatn í eldhús-
vaskinn, setjið karlinn á bökunar-
pappír á bökunarplötu, látið plöt-
una miili barmanna á vaskinum,
leggið plastfílmu yfír. Látið lyfta
sér í 25-30 mínútur.
8. Hitið bakaraofn í 210°C,
blástursofn í 190°C, setjið plötuna
í ofninn og bakið í 15 mínútur
eða þar til karlinn hefur fengið
fallegan lit.
Athugið: Saffron er mjög dýrt
kiydd, ýmist selt sem þræðir eða
duft. Yfírleitt er 1-2 g í krydd-
boxi. Látið engan segja ykkur að
nota tumerik í staðinn, betra er
að sleppa kryddinu en nota það.
Hvað dvelur Orminn langa?
Frímerki
Jón Aðalsteinn Jónsson
Þetta gamla orðtak hefur á
stundum komið upp í huga minn,
þegar mér verður hugsað til þess
seiniætis Póst- og símamálastofn-
unarinnar að koma frá sér tilkynn-
ingu um væntanleg frímerki næsta
árs. Við, sem höfum unnið fyrir
samtök ffímerkjasafnara og jafnvel
setið í frímerkjaútgáfunefnd póst-
stjómarinnar, höfum árum saman
reynt að hafa áhrif á yfírvöld pósts
og síma um að senda tímaniega frá
sér tilkynningar um frímerki nýs
árs, en því miður árangurslaust.
Ég hef áður bent á í ffímerkjaþátt-
um, að póststjómir allra Norður-
ianda senda tilkynningar sínar um
ný frímerki alltaf út með góðum
fyrirvara. Færeyingar og Græn-
lendingar fylgja þeim einnig vel
eftir í þeim efnum. Satt bezt að
segja er þetta seinlæti óskiljaniegt,
enda tel ég víst, að íslenzka póst-
stjómin tapi jafnvel einhveiju fé á
þessu, en að auki veldur hún bæði
sér og starfsmönnum sínum margs
konar óþægindum með seinlæti
sínu. Af samtölum við ýmsa ráða-
menn póstsins þykist ég merkja
það, að þeim þyki leitt, að þannig
skuli takast til á hveiju ári. Ég
veit sjálfur af fenginni reynslu, að
útgáfunefnd hefur síðustu árin ver-
ið búin að ganga frá áætlun næsta
áirs og oft velja bæði tilefni og
myndefni með svo nægum fyrir-
vara, að þetta á ekki að þurfa að
eiga sér stað. Hér vaknar þess
vegna sú spuming, hvar það sé inn-
an veggja Póst- og símamálastofn-
unarinnar, sem málin tefjast. E.t.v.
geta póstyfírvöid skýrt málið, og
þá er rúm fyrir þá skýringu hér í
þessum þáttum.
Fyrir fáum dögum barst mér
bréf frá Frímerkjasölu póststjómar-
innar. Þá hélt ég, að nú kæmi lang-
þráð tilkynning um ný frímerki.
Nei, því miður var ekki svo vel.
Hér var hins vegar ágæt auglýsing
um nýja ársmöppu með öllum
frímerkjum ársins 1988. Þar segir
á forsíðu: Fallegur safngripur,
skemmtileg gjöf. Undir þau orð get
ég tekið, því að loksins urðu
ársmöppur íslenzku póststjómar-
innar eftirsóknarverðar fyrir
frímerkjasafnara. Um leið eru þær
góð landkynning. Og veit ég af
reynslu, að safnarar erlendis kunna
vel að meta þær sem gjöf frá ís-
landi. Með þessari tilkynningu
fylgdi eins konar atkvæðaseðill, þar
sem viðskiptavinum Frímerkjasöl-
unnar og öðrum áhugamönnum er
boðið upp á að velja það frímerki
ársins 1988, sem þeir álíta falleg-
ast. Jafnframt skulu þeir tilgreina
tvö önnur, sem þeim fínnst koma
þar næst á eftir. Hefur þessi skoð-
anakönnun farið fram um nokkur
ár og verið vinsæl, ekki sízt meðal
erlendra safnara. Hér er líka til
nokkurs að vinna með þátttöku í
þessari könnun, því að dregin eru
út nöfn 25 þátttakenda, og hljóta
þeir ókeypis áskrift að öllum
frímerkjum ársins 1989, þ.e. einu
fyrstadagsumslagi og svo óstimpl-
aðri fjórblokk. Ég vil eindregið
hvetja íslenzka frímerkjasafnara að
afla sér „atkvæðaseðils" hjá
Frímerkjasölunni eða pósthúsum
landsins, þar sem ætla verður, að
þeir liggi frammi, og taka þátt í
þessari könnun.
En hvað um frímerki næsta árs?
Þegar þetta er skrifað, er sem sagt
engin formleg tilkynning komin út
um þau. Hins vegar hef ég hlerað
eftir nokkuð öruggum heimildum,
að fyrstu frímerki næsta árs verði
fuglafrímerki. Munu þau væntanleg
í febrúar. Þá koma að sjálfsögðu
út Evrópu-frímerki í maí, og eins
mur.u sameiginleg Norðurlandafrí-
merki væntanleg. Á Degi frímerkis-
ins í október 1989 mun koma út
ný smáörk eða blokk. Heyrt hef ég,
að myndefni hennar verði landa-
bréf. Jólafrímerki koma svo út í
október eða nóvember, svo sem
venja hefur verið þennan áratug.
Þá hef ég hugboð um, að við eigum
von á tveimur nýjum landslags-
Ársmappa póststjórnarinnar
1988.
frímerkjum eftir nokkurt hlé. Verða
áreiðanlega margir ánægðir með
að fá þess konar merki í söfn sín.
Aftur á móti munum vic) ekki eiga
von á blómafrímerkjum á árinu
1989. Þetta, sem hér hefur verið
greint frá, er vitaskuld allt sagt
með fyrirvara. Hins vegar hafa
ýmsir verið að spyija mig um
frímerki næsta árs, og því er það,
að ég segi hér frá því, sem ég hef
hlerað.
Fréttir af landsbyggðinni
í síðasta þætti var nokkuð sagt
frá störfum frímerkjasafnara á
Húsavík og Dalvfk. Því miður er
ekki mikið að frétta úr öðrum stöð-
um. Á Akureyri er Félag frímerkja-
safnara. Ég hef þær einu spumir
haft af starfí þess, að það heldur
fund annan fímmtudag í mánuði
hverjum í Menntaskólanum. Munu
tveir fundir þegar hafa verið haldn-
ir á þessum vetri. Þar hittast félags-
menn, sem munu nú vera um 30,
til að ræða um áhugamál sín og
skiptast á frímerkjum. Sú nýbreytni
varð 'a liðnu hausti, að stjóm LÍF
hafði forgöngu um það í samvinnu
við póststjómina að senda ýmsa
frímerkjalista til Akureyrar og víðar
um land. Hefur þetta að vonum
mælzt mjög vel fyrir. I stjóm FFA
sitja nú Ámi Friðgeirsson formað-
ur, Þorsteinn Eiríksson gjaldkeri
og Gunnar Rafn Einarsson ritari. —
Austur á Selfossi er Frímerkja-
klúbburinn Selfoss. í honum er
dijúgur hópur unglinga á Selfossi
og svo úr nágrannasveitum. Þessi
klúbbur er undir leiðsögn Emsts
Sigurðssonar og em fundir hálfs-
mánaðarlega.
Ætlunin var að ræða hér örlítið
um unglingastarf innan samtaka
frímerkjasafnara og þann árangur,
sem það hefur borið, en sakir rúm-
leysis í jólaösinni verður það að bíða
næsta þáttar. Ég óska svo iesendum
þáttarins og landsmönnum öllum
gleðilegrajóla.