Morgunblaðið - 16.12.1993, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUÐAGUR 16. DESBMBBR '1993
15
Heiðurshjón
Bækur
Pétur Pétursson
Aðalbjörg og Sigurður. Vígslu-
biskup’Shjónin frú Aðalbjörg Hall-
dórsdóttir og séra Sigurður Guð-
mundsson frá Grenjaðarstað
segja frá. Bragi Guðmundsson
skráði. Bókaútgáfan Skjaldborg.
1193, 320 bls.
Séra Sigurður Guðmundsson
vígslubiskup í Hólastifti lét sjötugur
af embætti fyrir tveimur árum eftir
langan og farsælan starfsdag. Hann
útskrifaðist úr guðfræðideild Há-
skóla íslands árið 1944 og þurfti þá
að fá undanþágu til að taka vígslu,
enda ekki orðinn 25 ára. Hann vígð-
ist til Grenjaðarstaðs í Suður-Þing-
eyjarsýslu og þar var starfsvett-
vangur hans og Aðalbjargar eigin-
konu hans þar til hann flutti sig um
set innan biskupsdæmisins og settist
að á Hólum. Þá sáu Norðlendingar
langþráðan draum um endurreisn
biskupsstólsins rætast.
Bæði eru þau hjón Eyfirðingar
og Sigurður næstum því Akur-
eyringur, en hann fæddist á Naust-
um rétt fyrir utan Akureyri. Fjöl-
skyldan flutti til Akureyrar þar sem
faðirinn stundaði almenna verka-
mannavinnu. Lýsingarnar frá
æskuárum Sigurðar á Akureyri og
skólaárunum þar eru með því eftir-
tektarverðasta í bókinni, að minnsta
kosti finnst gömlum Akureyringi það
og hefði þessi þáttur bókarinnar
mátt vera viðameiri. Frásagnirnar
af kjörum alþýðunnar eru næmar
og raunsæjar og minna stundum á
hinar alþekktu lýsingar Tryggva
Emilssonar, enda sögusviðið sums
staðar það sama. Þetta er saga um
gáfaðan og harðduglegan dreng sem
með góðra manna aðstoð brýst til
náms á kreppuárunum og þar á eft-
ir, þegar margt var til að hindra
ungt og efnilegt fólk úr alþýðustétt
til að svala námsþrá sinni. Brugðið
er upp lifandi myndum af skólalífinu
í Menntaskólanum á Akureyri.
Arin í háskólanum eru einnig at-
hyglisverð. Þessi tími markaði að
mörgu leyti tímamót í kirkjulífi og
menningarlífi almennt og tekist var
á um guðfræðileg efni. Þar skipaði
Sigurður sér í sveit sem af sumum
var auðkennd sem íhaldssöm. í
Reykjavík varð hann fyrir áhrifum
frá Bjarna Jónssyni dómkirkjupresti,
séra Sigurði Pálssyni á Selfossi og
Sigurbirni Einarssyni sem þá var
prestur í háskólanum. Sigurður seg-
ir skilmerkilega frá mönnum og
málefnum þessa tíma en fer nokkuð
hratt yfir sögu.
Sigurður er heill, einarður og sam-
kvæmur sjálfum sér í guðfræðileg-
um efnum sem öðrum og leggur í
bókinni áherslu á að grundvallar
skoðanir hans í trúmálum séu þær
sömu og áður. En ekki varð hann
settur á bás í guðfræði enda nálgað-
ist hann ekki menn og málefni út
frá fyrirframgefnum flokkslínum.
Þetta sést m.a. af því að einn mesti
velgerðarmaður hans var séra Frið-
rik Rafnar vígslubiskup á Akureyri,
en hann var fremur kenndur við
fijálslyndu stefnuna en hina íhalds-
sömu.
Þeir sem þekkja séra Sigurð vita
að hann er allra manna jákvæðastur
og fómfýsi hans er við brugðið.
Þetta á einnig við um Aðalbjörgu
en umhyggju hennar og gestrisni
hafa margir fengið að reyna. Um
þetta vitna umsagnir samferða-
manna þeirra sem teknar eru með
í bókina og fléttaðar eru á smekkleg-
an hátt inn i frásögn þeirra.
Það voru áðurnefndir eiginleikar
séra Sigurðar ásamt þrautseigjunni
sem gerðu hann að svo miklum
skólamanni sem raun ber vitni. Hann
þekkti af eigin raun hvað það var
að beijast til náms. Á námsárum
sínum í háskólanum aflaði hann sér
tekna með einkakennslu. Hann varð
máttarstólpi skóla- og fræðslumála
í héraði sínu og ráku þau hjón bæði
barnaskóla og unglingaskóla með
heimavist á Grenjaðarstað. Um tíma
var fast eftir því leitað að hann yfir-
gæfi prestskap og tæki að sér skóla-
stjórn, en úr því varð ekki og var
það kirkjunni mikið happ.
Hin margvíslegu félagsmálastörf
Sigurðar hafa ekki hindrað það að
hann yrði einnig máttarstólpi kirkju
sinnar á Norðurlandi. Það er undra-
vert hve virkur hann hefur yerið á
mörgum sviðum og minnir það helst
á gömlu prestana hér áður fyrr sem
voru nánast allt í öllu fyrir sveit sína.
Óvenjulegt starfsþrek og traust
samstarfsmanna gerðu það að verk-
um að á hann hlóðust ábyrgðar-
störf. Hann varð prófastur og vígslu-
biskup varð hann 1982. í veikinda-
forföllum biskupsins yfir íslandi axl-
aði hann það ábyrgðarmikla emb-
ætti og skilaði því með sóma.
Augljóst er að séra Sigurður hefði
ekki getað sinnt öllum þessum
Vígsludagur á
Hólum 27. júní
1982.
störfum ef hann hefði ekki notið
samhentrar eiginkonu sem létti
honum störfin í embættinu. Þau
hjón hafa eignast fimm börn og kom
uppeldi þeirra mikið í hlut Aðal-
bjargar og eru afkomendur þeirra
hjóna nú á þriðja tug. Hún sá einn-
ig um heimavist á prestsetrinu og
síma- og póstþjónustu fyrir sveit-
unga sína um tíma. Einnig hafði
hún umsjón með byggðasafni hér-
aðsins sem er í gamla bænum á
Grenjaðarstað.
Skrásetjaranum tekst vel að flétta
frásagnir þeirra hjóna saman enda
er ferill þeirra samofinn og óaðskilj-
anlegur. Ekki er vafi á því að þessi
bók verður kærkomin lesning hinum
mörgu vinum og samstarfsmönnum
þeirra hjóna. í bókarlok er nafna-
skrá yfir alla einstaklinga sem getið
er um í bókinni og er hún löng. Þar
er einnig að finna niðjatal vígslubisk-
upshjónanna.

A
□ Nýir íslenskir geisladiskar. Stgr. verb 1590!
□ Bækur frá Fjölva/vasaútgáfa á forlagsverði!
□ Margar tegundir af útvörpum og
samstæðum á F&A verði!
□ Nýjar sendingar af pólskum kristal, nýjar
gerðir af vösum, kertastjökum, skálum o.fl.
með vetrarbrautarskurðinum.
□ Ný sending af leikföngum.
□ Mackintosh 2 kg. stgr. kr. 1.589!
□ Ath. sælgæti, leikföng og kristall frá
okkur í F&A fást í Austurstræti 8.

I
l
I
I
I
I
I
I
I
I
Auka opnunartímar til jóla:
Laugard. 18/12 til kl. 22.00
Þribjud. 21/12 til kl. 22.00
Miðvikud. 22/12 til kl. 22.00
Fimmtud. Þorláksmessu til kl. 22.00
Lokað á aðfangadag
I
I
I
l
l
I
I
I
l
l
□ Nýir korthafar!
Verslun F&A er opin öllum landsmönnum 16 ára og eldri.
Ný kort eru gefin úr endurgjaldslaust.
Vib erum sunnan vib Ölgerbarhús Egils og norban vib
Osta- og smjörsöluna.

A
Birgðaverslun F&A
Fossháisi 27,
110 Reykjavík,
sími 683211, fax 683501.
Op/ð alla virka daga frá
kl. 12.00-19.00.
Laugardaga kl. 12-18
og sunnudaga kl. 13-18