Morgunblaðið - 16.12.1993, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ DAGLEGT LIF FIMMTUDAGUR 16. DESEMBER 1993
MEÐ ALDRINUM missa dúnsængur þann mikilvæga eiginleika
að ylja eiganda sínum. Þá er hægt að láta endumýja sængina,
hreinsa dúninn, fjarlægja þann hluta hans sem farinn er að
gefa sig og bæta nýjum í.
munu gæsadúnssængur stund-
um vera seldar sem svanadúns-
sængur. Talsvert er um inn-
fluttan dún og einnig eru flutt-
ar inn tilbúnar sængur. Al-
gengt verð á dúnsæng fyrir
fullorðna er 13-20 þúsund.
Karlar slíta sængum oft
melra
Eftir nokkura ára notkun,
þæfist dúnninn smám saman,
sængin þynnist og missir létt-
leikann. Oft er þá tímabært að
skipta um ver og hreinsa dún-
inn og kostar það um 5-6 þús.
kr. Einn viðmælandi sagði að Sængin skiptir þennan litla hnoðra
karlmenn slitu sængum oft greinilega ekki miklu máli, enda hefur
meira en konur. Þeir svitnuðu hann líklega notið hlýju hinna full-
líkast til meira í svefni en kon- orðnu sem liggja beggja megin við
Mikið úrval af sængum er fáan-
legt, dúnsængur, fiðursængur, dún-
sængur með fiðri og teppasængur
svokallaðar. Dúnninn er misjafn
eins og gefur að skilja, enda af
ýmsum fuglum og hann er misvel
hreinsaður. Það er líkast því að
ganga inn í frumgskóg að spyrjast
fyrir um sængur, því úrvalið er
mikið og það er vanþekking hins
almenna borgara á dúni sömuleiðis.
Dúnn og fjaðrir af ýmsum
fuglum
Æðadúnsængur eru ekki mikið
seldar, en þær þykja hinar fínustu.
Æðadúnn er seldur á um 25 þús.
kr. kílóið og segja menn að yerðið
sé svona lágt því bændur sitji uppi
með birgðir þar sem dúnninn hefur
ekki verið fluttur út undanfarið.
Gæsa-og andadúnsængur eru mest
seldar, en einnig selja sumir
svanadúnsængur. Meðal þeirra er
Dún-og fiðurhreinsunin við Vatns-
stíg og er svanadúnninn þar inn-
fluttur frá Danmörku. Hann kemur
frá Kína, en er hreinsaður í Dan-
mörku.
Svanir eru friðaðir, a.m.k. hér
en að sögn nokkura viðmælenda
ur og væru sennilega „meiri hann
fantar við sængurnar," eins og
hann komst að orði. Sagði hann
sængur í afar misjöfnu ástandi þeg-
ar komið væri með þær til endurnýj-
unar. Ekki borgaði sig alltaf að
endurnýja sæng, heldur væri oft
hagstæðara að gera góðan kodda
úr því sem nothæft væri úr gömlu
sænginni.
Dúnsængur má yfírleitt þvo í
þvottavél. Þær eru þá þvegnar eins
og um ullarflík væri að ræða og
þurrkaðar í þurrkara í tvígang.
Gott er að viðra sængurnar reglu-
lega, en þær eiga þó ekki að vera
í mikilli sól, því sól getur farið illa
með dúninn, segja þeir sem vel
þekkja til. ■
BT
Svóna er kalkúnn
undirbúinn, matreiddur, skorinn
INGVAR Sigurðsson yfirmatreiðslumaður á Argentínu steikhúsi
meðhöndlar kalkúna á hveijum degi um þessar mundir, enda eru
kalkúnar þar á jólahlaðborði. Hann var fús að gefa lesendum nokk-
ur góð ráð um undirbúning og matreiðslu kalkúns.
„Nauðsynlegt er að draga sinar
úr lærunum sé ætlunin að borða
þau. Skorið er neðst við löpp fugls-
ins, á þann stað sem samsvarar
ökkla á okkur og draga sinar úr
með töng, t.d. flísatöng."
Kalkún á að elda við lágan hita,
annars er hætta á að kjötið þorni.
Hins vegar er fuglinn settur i 200
gráðu heitan ofn til að loka safann
inni. „Hitinn er strax lækkaður í
140 gráður og fuglinn eldaður í 40
mínútur á hvert kíló. 5 kílóa kal-
kúnn er því eldaður í 3 klst. og 20
mínútur.
Dekrar viA fuglinn
Auðvelt er að komast með hend-
ur undir ham fuglsins ofan á bring-
una. Þar set ég smjör til að halda
kjötinu röku. Ég set smjörið í frysti
svo það harðni og sker það síðan í
þunnar sneiðar með ostaskera.
Sneiðunum kem ég síðan fyrir á
bringu kalkúnsins.
Maður þarf að dekra svolítið við
kalkún til að ná fram því besta.
Ég sný honum við á hálftíma fresti
til að safinn leki jafnt úr og hann
taki allur í sig bragð úr fylling-
unni. í leiðinni smyr ég hann með
blöndu af smjöri og olíu sem salti,
pipar og rauðu paprikudufti er
hrært saman við. Paprikuduftið
gefur fallegan lit.
Kalkúnn er yfirleitt skorinn í
þunnar sneiðar og til þess þarf flug-
beittan steikarhníf. Gott er að halda
við með steikargafli. Sumir losa
bringuna frá beinum, skera hana í
sneiðar og raða aftur upp á beinin
áður en fuglinn er borinn fram.
Lærin eru skorin af, tekin í sundur
um liðamót og kjötið síðan skorið
langsum utan af beininu." ■
Hafið frystikistuna
stillta á -18 gráður á Celsíus
Dúnsæng endist misvel
eftir því hver hefur hana til að ylja sér
Nýkomnir leöur hvíldarstólar
Mikiö úrval - Margir litir
Teg. ARI
kr. 15.900 stgr.
Teg. GAS
kr. 25.000 stgr.
V erð á kalkúnum
er lægra nú en fyrir 5 árum
SEGJA MÁ að verð á kalkúnum
VANHIRT og illa stillt frystikista eða frystiskápur notar mun meira
rafmagn en vel hirt og vel stillt frystigeymsla. Kista, sem stillt er á
-24 gráður á Celsíus, notar 30% meira rafmagn en kista sem stillt er
á -18 gráður, eins og nægilegt er að hafa hitastigið á kistunni. Þetta
kemur m.a. fram í bæklingnum „Ráð til rafmagnssparnaðar" sem
Rafveita Akraness hefur gefið út.
Hlutverk frystikistunnar er að
fjarlægja hita úr geymslurýminu,
svo þar sé hægt að geyma fryst
matvæli. Ryk sem sest á kæliristina
hefur sömu áhrif og einangrun. Því
er nauðsynlegt að ryksuga í kring-
um kæliristina nokkrum sinnum á
ári og gott er að láta lofta vel allt
í kringum kistuna, helst á köldum
stað, en fyrir hveija gráðu sem loft-
hitastigið er lægra sparast um 5%
rafmagns.
Áríðandi er að þéttilistinn með
lokinu þétti vel. Opnið kistuna ekki
að óþörfu og munið að tóm frysti-
kista notar sama rafmagn og full.
Slökkvið því á kistunni ef hún þarf
að standa tóm.
Morgunblaðið/RAX
Jón Magnús á Reykjum. Bak við
hann er hópur kalkúna á vappi
erlendis. Af hverju'!
„Smæð markaðarins hér miðað
við bandarískan til dæmis, gerir að
verkum að verð okkar getur ekki
verið sambærilegt. Þá er fóður
þrisvar sinnum dýrara en í Banda-
ríkjunum og auk þess er megin-
áhersla þar lögð á sölu á kalkúna-
hlutum eða unnum afurðum úr
kalkúnakjöti. Heill kalkúnn er seld-
ur þar á mjög lágu verði, sem er
ekki í nokkru samræmi við verð á
kalkúnahlutum.
Þess má einnig geta að í Banda-
ríkjunum og Evrópu nota bændur
vaxtaörvandi lyf, sem bönnuð eru
hér. Þetta eru fúkalyf sem minnka
fóðurnotkun til muna.“
Afgangar af kalkúni
Þessa dagana stendur yfir upp-
skriftasamkeppni sem er samstarfs-
verkefni Reykjabúsins, Bylgjunnar
og veitingahússins Argentínu. Lögð
er áhersla á að fá góðar uppskriftir
til að nýta afganga af kalkúnum
og eru verðlaunauppskriftirnar síð-
an matreiddar af matreiðslumeist-
urum Argentínu og hafðar með
öðrum réttum á jólahlaðborði.
Jón Magnús á Reykjum segir að
vinsælastir séu 4-5 kílóa kalkúnar
og þeir nægi fyrir 8-10 manns. Þar
sem margir eigi afganga daginn
eftir kalkúnaveislu, hafi Argentína
ákveðið að uppskriftasamkeppnin
væri um uppskriftir með afgöngum.
Kalkúnar eru holdmikil dýr, enda
nýtast milli 75 og 80% af heilum
fugli. Ólafur Reykdal hjá RALA
sagði við Daglegt líf að í kalkúna-
kjöti væru aðeins 64 mg af kólester-
óli í 100 g. Til samanburðar væru
75 mg af kólesteróli í hveijum 100
g af kjúklingakjöti, sem þó er ekki
álitið blóðfituríkt kjöt.
Jón Magnús á Reykjum var
spurður hvers lags verðlagning yrði
á kalkúnahlutum á nýju ári og
kvaðst hann ekki geta svarað því
nákvæmlega. Þó mætti gera ráð
fyrir að kílóverð á kalkúnabringum
yrði um 1.700 kr. Það yrði innan
við 600 kr. á lærum, leggjum og
vængjum. ■
BT
Það veldur miklu álagi á frysti-
búnaðinn þegar mikið af ófrosnum
vörum er sett í kistuna í einu. Til
að dreifa álaginu er hyggilegt að
setja hraðfiystinguna á nokkrum
klukkustundum áður og setja síðan
nýju vörumar í hana í nokkrum
skömmtum á 2-3 tíma fresti. Notið
hraðfrystinguna helst ekki nema í
18-24 klst. í einu og á það sérstak-
lega við eldri kistur. ■
hafi lækkað um tæp 37% frá 1988
miðað við framfærsluvísitölu, en
kílóverð hefur einnig lækkað í
krónum á þessum árum. Útsölu-
verð úr búð er um 1.000 krón-
ur,“ segir Jón M. Jónsson kjúkl-
inga-og kalkúnabóndi að Reykj-
um í Mosfellsbæ. Kalkúnar eru
aðeins seldir heilir, nema til veit-
ingahúsa sem aðallega kaupa
kalkúnabringur. Má gera ráð
fyrir að kalkúnahlutar komi á
almennan markað eftir áramót.
Kalkúnn er talsvert algengur á
jólaborðum okkar, en þó ekki jafn
vinsæll og um áramót. Eftir að Jó-
hannes í Bónus gerði tilraun til að
flytja inn soðna kalkúnleggi hófst
heilmikil umræða um hátt verð á
kalkúnum hér miðað við erlendis.
—Þó verð hafí lækkað, eru kalk-
únar ennþá miklu dýrari en víðast
Ný sending
Stelpuskórnir vinsælu
Stærðir 31-37
Verð kr. 2.990,-
Skóverslun Kópavogs
Skór og sportvörur
Teg. KIMA
kr. 34.600 stgr.
Teg. TILLY
kr. 25.000 stgr.
□□□□□□
HUSGAGNAVERSLUN
REYKJAVÍKURVEGI 66, HAFNARFIRÐI, SÍMI 654 100
Opið: Föstud. 17. des. 9-19
Laugard. 18. des. 10-22
Sunnud. 19. des. 13-18