Morgunblaðið - 16.12.1993, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. DESEMBER 1993
Fikki
dregið úr
olíufram-
leiðslu
NORÐMENN, helsti olíufram-
leiðandi í Evrópu, tilkynntu í
gær að þeir hefðu ekki uppi
neinar áætlanir um að draga
úr olíuframleiðslu. Yfirvöld í
Oman tilkynntu í gær að þau
myndu draga úr framleiðslunni
um 5-10% til að vega upp á
móti verðlækkun á olíu.
Jörðin sívalari
en talið var
JARÐEÐLISFRÆÐINGAR
við Harvard-háskóla sem rann-
sakað hafa lögun jarðar segja
í nýjasta hefti Nature að kjarni
hennar sé sívalur en talið hefur
verið að hann sé fremur spor-
öskjulaga. Líktu þeir kjarnan-
um við risastóran sívalan krist-
al sem lægi í beina línu við
möndul jarðar.
Myrna Loy
látin
MYRNA Loy,
„Drottning
Hollywood“
lést í New
York á þriðju-
dag, 88 ára.
Hún kom
fyrst fram í
þöglu mynd-
unum og lék alls í 124 myndum
á 60 ára ferli.
Grikkir mót-
mæla vegna
Makedóníu
GRÍSK stjórnvöld sökuðu í gær
fimm Evrópbandalagsþjóðir
um að vinna gegn sameigin-
legri utanríkisstefnu banda-
lagsins en þjóðirnar, Bretar,
Frakkar, Þjóðveijar, Hollend-
ingar og Danir, hyggjast viður-
kenna sjálfstæði fyrrum Júgó-
slavíulýðveldisins Makedóníu.
Óttast Grikkir áhrif þess í sam-
nefndu héraði í Grikklandi.
Krefur Líbýu
um 300 millj-
óna dollara
BANDARÍSKA flugfélagið
Pan Am mun krefjast 300
milljóna dollara í skaðabætur
frá Líbýustjórn fyrir að hafa
staðið að sprengjutilræði sem
kostaði 270 manns lífið yfir
bænum Lockerbie í Skotlandi
Kampavínsilm-
vatn bannað
ÁFRÝJUNARDÓMSTÓLL í
París bannaði í gær tískuhúsi
Yves Saint Laurent (YSL) að
nefna nýjasta ilmvatn fyrir-
tækisins, „Champagne“
(kampavín), í Frakklandi.
Framleiðendur hins uppruna-
lega kampavíns kærðu nafngift
YSL á þeim forsendum að að-
eins freyðandi vín frá
Champagne-héraði mættu
bera nafngiftina.
Verkfalli af-
lýst á Arlanda
FLUGVALLARSTARFS-
MENN á Arlanda-flugvell við
Stokkhólm aflýstu í gær dags-
verkfalli sem vera átti 20. des-
ember og hefði raskað flugi til
og frá Svíþjóð.
Tímamótasamkomulag stjórnvalda í Bretlandi og Irlandi
Líf Jack-
sons hékk
á bláþræði
Los Angeles. Reuter.
MÓÐIR poppsöngvarans Michaels
Jacksons, Katherine, lýsti því yfir
í gær að sér hefði verið sagt að
sonur hennar hefði verið nær
dauða en lífi vegna lyfjamisnotk-
unar. Þetta kom fram í viðtali sem
sjónvarpstöð í Los Angeles átti við
nokkra meðlimi Jackson- fjöl-
skyldunnar á þriðjudag. Michael
Jackson kom til Bandaríkjanna
frá Evrópu síðastliðinn föstudag,
þar sem hann var í lyfjameðferð.
Söngvarinn hefur verið kærður
fyrir kynferðislega misnotkun á
börnum og á þriðjudag var sagt frá
því að fyrrum þjónustustúlka á heim-
ilf hans hefði tjáð lögreglu að hún
hefði margsinnis séð Jackson ærslast
nakinn með ungum drengjum. Konan
sagðist hafa sagt upp þegar hún sá
söngvarann nakinn með börnunum
því sér hefði fundist það viðbjóðs-
iegt. Meðal annars hefði söngvarinn
farið með drengjum í sturtu og nudd-
pott og einn drengurinn hefði sofið
með Jackson í svefnpoka. Framburð-
ur konu.nnar þykir hins vegar ekki
fyllilega trúverðugur þar sem hún
ræddi fyrst við sjónvarpsstöð sem
greiðir fyrir „bitastæð“ viðtöl.
Bretar sætta sig við sam-
einingu Irlands í eitt ríki
Eiturlyfjahringur upprættur
LÖGREGLUMENN í fíkniefnadeild Suður-Manhattan í New York hafa upprætt fíkniefnahring sem þeir segja
að hafi að umsvifum slegið út hin nafntoguðu glæpasamtök, sem nefnd voru „Franska tengingin." Meðal ann-
ars handtók lögreglan 66 fíkniefnasala og lagði hald á 193 kíló af hreinu heróíni. Er söluverð þess metið á
277 milljónir dollara eða jafnvirði 19,7 milljarða króna.
Skilyrðið að meirihluti mótmælenda verði samþykkur
London. Reuter.
STJÓRNVÖLD í Bretlandi og Irlandi sendu frá sér sameiginlega
yfirlýsingu í gær sem ætlað er að fá írska lýðveldisherinn, IRA,
til að binda enda á 25 ára langt skæruliðastríð sitt gegn breskum
yfirráðum á Norður-írlandi. Gert er ráð fyrir að til sameiningar
Irlands og N-írlands geti komið en eingöngu ef mótmælendur,
sem eru meirihluti íbúa N-írlands, samþykkja. Frammámenn Sinn
Fein, stjórnmálaarms IRA, sögðust í gær ekki gera ráð fyrir að
samtökin svöruðu yfirlýsingunni fyrr en eftir nokkra daga en
talsmenn mótmælenda voru harðorðir, þeir sögðu John Major,
forsætisráðherra Bretlands, vera að svíkja málstað mótmælenda.
„Ef ofbeldi IRA lýkur endanlega nema mótmælendur á Norður-
og samtökin fordæma slíkar að- írlandi tækju undir hugmyndina.
ferðir er ríkisstjórnin reiðubúin að
hefja undirbúningsviðræður við
Sinn Fein innan þriggja mánaða
þegar Ijóst er að ofbeldi er úr sög-
unni,“ sagði Major þegar hann
kynnti samkomulagið ásamt Al-
bert Reynolds, forsætisráðherra
írlands, í London í gær.
Bretar lýsa því yfir að þeir hafí
engra langtíma hagsmuna að
gæta á Norður-írlandi og muni
því ekki verða andvígir sameiningu
landshlutans við írland. írar heita
því hins vegar að fella úr gildi
gamalt ákvæði í stjórnarskrá lýð-
veldisins þar sem þess er krafist
að allt írland sameinist í eitt ríki.
Major tekur
verulega áhættu
Major tekur verulega áhættu
með því að ræða opinskátt um
sameiningu landshlutans við ír-
land. íhaldsflokkur Majors hefur
afar nauman meirihluta á þingi
og þurfti forsætisráðherran.n m.a.
að styðjast við atkvæði þingmanna
norður-írska sambandsflokksins
er Maastricht-samningurinn var
þar til umfjöllunar. Sambands-
flokkurinn, sem er skipaður mót-
mælendum, hefur ekki verið til
viðræðu um neinar breytingar á
tengslum Norður-írlands við
breska konungsríkið.
Reynolds lagði áherslu á að
sameining kæmi ekki til mála
„Forsætisráðherrann vonar að
Friður á N-írlandi?
JOHN Major og Albert Reynolds
reyna að koma á friði á N-írlandi.
smám saman muni fólk stilla sam-
an strengina og íbúar alls Irlands
verði ein þjóð, hann mun vinna
að þessu markmiði en hann heitir
því jafnframt að niðurstaðan af
því starfi sem innt verður af hendi
til að auka gagnkvæmt traust
verði að enginn sambandssinni
þurfi nokkurn tíma að óttast að
reynt verði að ná þessu markmiði
með hótunum eða þvingunum,"
segir í yfirlýsingunni.
Linnir loks vargöld
á Norður-írlandi?
Belfast. Reuter.
BRESK sljórnvöld ákváðu að Norður-írland yrði áfram hluti ríkisins
er þau samþykktu sjálfstæði til handa írum árið 1921. Mótmælendur
voru og eru enn í meirihluta í landshlutanum og vildu þeir nær all-
ir halda í sambandið við Breta enda margir af breskum uppruna.
Þeir óttast nú margir að verða kúgaður minnihluti í sameinuðu ír-
landi. Skiptingin hefur ávallt verið sem fleinn í holdi írsku þjóðarinn-
ar þótt hryðjuverkastríðið undanfarin 25 ár valdi því að íbúar í ír-
lands séu vart jafn áfjáðir í sameiningu og fyrr.
Norður-írland ertæplega 13.500 frá London.
ferkílómetrar að stærð, rúmlega
tíundi hluti íslands og íbúamir eru
um 1.600 þúsund, allir enskumæl-
andi. Um 60% þeirra eru mótmæ-
lendur, hinir flestir kaþólikkar. Um
helmingur Norður-íra býr í Belfast
sem er fornfræg iðnaðarborg.
Bresk stjórnvöld styrkja efnahag
Norður-íra með beinu framlagi sem
nemur um 2.000 milljónum punda
á ári. Atvinnuleysi er þar mikið,
einkum meðal kaþólikka sem hafa
ávallt kvartað undan ofríki mót-
mælenda, segja þá m.a. láta trú-
bræður sína ganga fyrir vinnu en
flest fyrirtæki eru undir stjóm
hinna síðarnefndu. Frá 1972 hefur
landshlutanum verið stjórnað beint
Stærsta stjórnmálaaflið er sam-
bandsflokkur Ulsters, með níu sæti
á breska þinginu, Lýðræðislegi
verkamannaflokkurinn, undir for-
ystu hófsams leiðtoga, Johns
Hume, hefur fjögur sæti, flokkur
öfgaklerksins Ians Paisleys, Lýð-
ræðislegi sambandsflokkurinn,
hefur þrjú sæti ög loks er sjálfstæð-
ur þingmaður. Sinn Fein, stjórn-
málalarmur írska lýðveldishersins
(IRA), missti sitt sæti í fyrra.
Söguleg tengsl íra og Breta ná
aftur til 12. aldar og smám saman
hrifsuðu enskir landnemar til sín
bestu jarðirnar. Þegar England
sleit tengsl við Páfagarð á sextándu
öld skildu leiðir í trúmálum; írar
héldu flestir tryggð við kaþólskuna.
Hersveitir Olivers Cromwejls-
frömdu alræmd hryðjuverk á ír-
landi á sautjándu öld en landið var
formlega innlimað í breska kon-
ungsríkið 1801. Geysilegur fjöldi
íra flúði fátækt og kúgun í heima-
landinu og settist að í Bandaríkjun-
um á síðustu öld og lá við land-
auðn. Er sjálfstæðisbarátta íra
hófst undir lok aldarinnar naut hún
öflugs stuðnings íra í Vesturheimi.
írar fengu sjálfstæði en landinu
var skipt og á N-írlandi kraumaði
undir. Árið 1969 hófust blóðug
átök er kaþólikkar fóru í mótmæ-
lagöngur, í röðum beggjá aðila
urðu til hryðjuverkahópar sem
skipst hafa á um morð og sprengj-
utilræði. Breska stjómin sendi fljót-
lega her til landsins til að halda
uppi lögum og reglu en í augum
kaþólikka varð hann fljótlega að
kúgunartæki mótmælenda. Um
3.000 manns, aðallega saklausir
boi'garar, hafa fallið í átökunum
undanfarinn aldarfjórðung.