Morgunblaðið - 16.12.1993, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. DESEMBER 1993
43
Albert Eymundsson
„Þessi eðlilega og tíma-
bæra þróun verður ekki
stöðvuð en óneitanlega
tefur niðurstaðan úr
atkvæðagreiðslunni
hana.“
til dæmis í fræðslumálum, heil-
brigðismálum, hafnarmálum eða
samgöngumálum.
Um núverandi aðgerðir var til-
tölulega almenn samstaða bæði hjá
sveitarstjórnarmönnum og Alþingi.
Það má öllum vera ljóst að ekki
hefði náðst samstaða um aðrar leið-
ir í fyrstu atrennu svo sem að færa
verkefnin yfir á héraðsnefndir eða
byggðasamlög.
Þessi aðgerð er mikilvæg og
óumflýjanleg og mun skila árangri
í framhaldinu. Nú þegar hefur
umræðan skilað þeim árangri að
sveitarstjórnarfólk mun vanda
vinnubrögð sín betur á næstunni
og almenningur er betur meðvitað-
ur um hlutverk sveitarfélaganna.
Meirihlutavilji í þjóðfélaginu
fyrir breytingum
Ekki er hægt að horfa framhjá
því að mikill meirihlutavilji er í
þjóðfélaginu fyrir breytingum á
núverandi verkaskiptingu ríkisins
og sveitarfélaganna. Spurningin er
hvaða leiðir verða valdar til að ná
markmiðinu. Þegar deilt er um leið-
ir eða aðferðir verður málamiðlun
eða niðurstaða stundum sú að verri
kostir eru valdir en lagt er upp
með í byijun. Það er ástæða til að
óttast að svo verði hér í frarnhaldi
af niðurstöðu kosninganna. í fram-
tíðinni má gera ráð fyrir tveim
gerðum sveitarfélaga, þau fjöl-
mennari með mikil og fjölbreytt
verkefni á sinni könnu og svo fá-
menn með lítið umleikis og háð
miðstýringarvaldi úr fjarlægð. Ef
fólk kvartar um aðstöðumun í dag
þá minnkar hann ekki við slíka
þróun.
Hvaða áhrif hefði víðtæk
sameining haft?
Víðtæk sameining nú í kjölfar
atkvæðagreiðsunnar hefði virkað
eins og vítamíngjöf á umhverfið
og þá sér í lagi landsbyggðina.
Stjórnmálamenn, sveitarstjórnar-
menn, fólk í atvinnulífinu og félags-
málafólk hefði farið að skoða mál
frá nýjum hliðum og sjá fjölbreytt-
ari möguleika á ýmsum sviðum.
Ahrif breytinganna hefðu aukið
bjartsýni fólks, virkað hvetjandi,
öivandi og ögrandi á alla aðila til
átaka og framkvæmda á mörgum
vígstöðum.
Sameiningartillögur
nú og áður
Umdæmanefndirnar hafa legið
undir ámæli fyrir að vera ekki starfi
sínu vaxnar. Sjálfsagt hafa þeim
verið mislagðar hendur í einhverj-
um tilvikum en ég veit að í flestum
tilfellum störfuðu þær nákvæmlega
eftir þeim fyrirmælum sem lögin
og tillögur Alþingis gera ráð fyrir.
Vegna þess að í umræðunni hef-
ur verið vitnað í þann árangur sem
hefur náðst þar sem sameining
hefur átt sér stað af fúsum og
frjálsum vilja undanfarin ár er
hægt að benda á að í flestum tilfell-
um hefði hún verið felld með bráða-
birgðaákvæði sem gildir í þessu
átaki. Fróðlegt er að gera úttekt á
útkomu úr kosningunum nú ef
bráðabirgðaákvæði um einfaldan
meirihluta greiddra atkvæða hefði
ekki gilt um nýafstaðnar kosning-
ar. Þá virðist að í tæplega tveim
af hveijum þrem sveitarfélögum
hefðu tillögurnar verið samþykktar
og sameining átt sér stað eða hægt
að beita % reglunni í um helming
svæðanna. Kannski voru tillögum-
ar, þegar á heildina er litið, ekki
mikið fjarstæðukenndari en þær
sem settar hafa verið fram á síðari
árum.
Viðhorfsbreyting nauðsynleg
Ég nefndi fyrr að ákveðið við-
horf og afstaða til landsbyggðar-
innar lýsti sér í tillögum embættis-
mannanefnda um þjónustu á lands-
byggðinni. Sömuleiðis kemur þeta
fram í almennri umræðu og því
miður höfum við landsbyggðarfólk-
ið sjálft gerst sek um að taka þátt
í henni og ýtum undir hana með
lélegri sjálsímynd. Það er ekki til
að auka traust og áhuga fólks á
landsbyggðinni þegar við teljum
hagsmunamálum okkar betur
borgið hjá embættismannavaldinu
á höfuðborgarsvæðinu en heima í
héraði. Hvernig á að vera hægt að
láta taka mark á okkar málflutn-
ingi og efia landsbyggðina þegar
umræðan er á þessum nótum? Jafn-
framt styrkjum við þetta viðhorf
með því að ganga framhjá stað-
bundinni þjónustu og sækja sam-
bærilega þjónustu um langan veg.
Til að snúa þessu við verðum við
að breyta afstöðu okkar gagnvart
núverandi valdahlutföllum milli
höfuðborgarsvæðisins og lands-
byggðarinnar. Framtíðarbyggð á
landinu öllu stendur og fellur með
því að íbúar á landsbyggðinni fái
meira um sín mál að segja, taki
ákvarðanir og móti eigin framtíð
frekar en nú er. Með því byggum
við upp trú á búsetu út um landið.
Ekki má láta staðar numið hér
Nú segja margir að niðurstaða
atkvæðagreiðslunnar gefi tilefni til
að fara sér hægt í framhaldinu en
við skulum um leið hugleiða hvað
landsbyggðin þolir lengi sömu þró-
un og verið hefur.
Ég hygg að á næstu árum sanni
sameiningar sem verða að þessi
leið er árangursríkust til að ná
þeim markmiðum sem stefnt er að.
Þess vegna komi talsmönnum
breytinga til með að fjölga á næstu
árum. Þessí eðlilega og tímabæra
þróun verður ekki stöðvuð en óneit-
anlega tefur niðurstaðan úr at-
kvæðagreiðslunni hana.
Flest erum við sammála um að
íbúar þessa lands eigi að búa við
félagslegt jafnrétti ogjöfn lífskjör.
Um það snúast tillögur sveitarfé-
laganefndarinnar og það er andi
þeirra. Af þeim ástæðum verður
umræðan að halda áfram og það
er skylda okkar að finna heilbrigð-
ar og skynsamlegar leiðir að því
marki. Við verðum jafnframt að
gera okkur grein fyrir því að það
næst ekki við óbreyttar aðstæður
eða án árekstra og óþæginda.
Landsbyggðafólki er vel treystandi
til að standast þau átök og leysa
sín mál drengilega þegar á reynir.
Höfundur er forseti bæjarstjórnar
á Höfn í Hornafirði.
Debetkortamyndir
Notið aðeins góðar myndir á
skilríki, í passann, á
ökuskírteinið. á debetkortið
ogíumsóknir. Hjáokkur
getur þú fengið vandaða
passamyndatöku á filmu.
Verð aðeins kr. 830,00
8 Stk. vegabréfsmyndir.
Hringdu og pantaðu tíma, við
sendum þér myndimar í
pósti. Ljósmyndastofan Mynd sími: 65 42 07
Ljósmyndastofumar ^arna og fjölsk. ljósmyndir s&ni 677 644
3 Odýrastir Ljósmyndastofa Kópavogs simi: 4 30 20
OPIÐ10-18
Mánud-Föstud.
ISLENSKT, JA TAKK 1
OPIÐ 10-16
Laugardaginn 18. Desember
LANDMÆUNi
GREIÐSLUKORTAÞJONUSTA
SENDUM SAMDÆGURS í
POSTKRÖFU UM LAND ALLT
tDMÆUNGAR
ÍSLANDS
KORTAVERSLUN • LAUGAVEGI 178 • REYKJAVIK • SIMI: 91 - 680 999
GROÐURMYND AFISLANDI
unnin eftir gervitungla
myndum. Stærð 67x10
Verðkrl950.-
KORTASAGA ÍSLANDS
I. og II. bindi eftir
Harald Sigurðsson.
Stórvirki ííslenskri
menningarsögu.
Verðkr 14.500.-
ISLANDSKORT FRA FYRRI
Glæsileg Iistaverk
kortagerðarmanna
miðalda.
Verð frá kr 1500.
ÓDÝRJÓLAGJÖF
Nýja kortabókin
Verð kr 980.-
SKRIFBORÐSMOTTA
Tilvalin gjöf handa skólabömum
jafnt sem skrifstofumönnum.
\ Verð kr 1900.-
Leifur Breiðfjörð
Sigurjón Jóhannsson
ÍSLENSKT,JÁ TAKK!
HVAÐ ER ÍSLENSKARA EN
ISLENSK MYNDLIST?
VIÐ HÖFUM ÚRVALIÐ.
LEITIÐ FYRST
OG FREMST TIL OKKAR.
OPIÐ TIL KL. 22.00 ÖLL KVÖLD TIL JÓLA
AUSTURSTRÆTI 3
SIM I 1 0 4 0 0