Morgunblaðið - 28.11.1996, Side 36

36 FIMMTUDAGUR 28. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 28. NÓVEMBER 1996 37
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDl: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
HLUTABREFA-
SALA ÞRÓUNAR-
SJÓÐS
ÞRÓUNARSJÓÐUR sjávarútvegsins er nú að selja hlut
sinn bæði í Meitlinum hf. í Þorlákshöfn og Búlands-
tindi hf. á Djúpavogi. Samkvæmt lögum sjóðsins skal
hlutafé í eigu hans boðið til sölu a.m.k. einu sinni á ári
„og skal starfsfólk og aðrir eigendur fyrirtækisins, sem
í hlut á, njóta forkaupsréttar“.
Upphaf hlutabréfaeignar Þróunarsjóðs sjávarútvegsins
má rekja allt til ársins 1988, er ráðuneyti Steingríms
Hermannssonar tók við völdum og gerði ákveðnar ráðstaf-
anir í efnahagsmálum, sem m.a. fólust í stórfelldum milli-
færslum. Stofnaður var með bráðabirgðalögum Atvinnu-
tryggingasjóður útflutningsatvinnugreina, sem fékk 2
milljarða króna til ráðstöfunar á næstu tveimur árum og
skyldi hann vera í vörzlu Byggðastofnunar. Honum var
og heimilað að skuldbreyta allt að 5 milljörðum króna af
lausaskuldum útflutningsfyrirtækja. Ennfremur var stofn-
aður Hlutafjársjóður Byggðastofnunar, sem heimilað var
að kaupa hlutabréf í tengslum við fjárhagslega endur-
skipulagningu fyrirtækja. Þar sagði, að hlutabréf, sem
sjóðurinn kynni að eignast skyldu að fjórum árum liðnum
verða boðin til kaups „og skal starfsfólk og aðrir eigend-
ur fyrirtækisins, sem í hlut á, njóta forkaupsréttar“.
Þróunarsjóður sjávarútvegsins er stofnaður með lögum
nr. 92 frá 24. maí 1994. Sjóðurinn tók m.a. yfir eignir
og skuldbindingar Atvinnutryggingasjóðs, Hlutafjársjóðs
og Hagræðingarsjóðs. Athyglisvert er að ákvæðið um for-
kaupsrétt á hlutabréfum helzt orðrétt frá lögum Hlutafjár-
sjóðs til laga Þróunarsjóðs, en það er einmitt það ákvæði,
sem nú orkar tvímælis og veldur deilum vegna sölu á hluta-
bréfum í eign sjóðsins í Búlandstindi hf. og Meitlinum
hf. Kaupin á hlutabréfunum í Búlandstindi eru nú til
meðferðar fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur. Þar snýst málið
um það, hvort stjórnarmenn eigi rétt á forkaupsréttinum,
en þrír þeirra neyttu hans.
Þegar þær ráðstafanir í efnahagsmálum voru gerðar,
sem hér hefur verið minnzt á, átti sjávarútvegurinn í gífur-
legum vandræðum vegna mikils samdráttar í þorskveiðum.
Atvinnugreinin hefur síðan sjálf tekið myndarlega til hendi
og mikil umskipti hafa orðið í rekstri sjávarútvegsfyrir-
tækja. Fyrirtæki hafa sameinazt, hagrætt og leitað nýrra
leiða til þess að bæta sér upp aflarýrnunina í þorski.
Úthafsveiðar hafa komið til bjargar og á þessu fiskveiði-
ári er fyrsta skipti aukinn þorskkvóti. Nú er svo komið,
að fyrirtækin sýna mörg hver góðan rekstur og hafa á
síðustu árum sýnt dágóðan hagnað. Þar skiptir að sjálf-
sögðu einnig máli það efnahagslega umhverfi, sem ríkis-
stjórn hefur skapað fyrirtækjunum með stöðugleika og
lægri vöxtum en áður giltu. Gengi hlutabréfa í þessum
fyrirtækjum hefur því hækkað verulega á síðustu misser-
um og árum.
Fimm hluthafar í Meitlinum hf. neyttu forkaupsréttar
síns, eftir að ísfélagið gerði tilboð á nafnverði bréfanna
119,3 milljónir króna, þar af einn stjórnarmaður. Hins
vegar neyttu þrír stjórnarmenn í Búlandstindi hf. for-
kaupsréttar síns. Þar var nafnvirðið 70 milljónir og tilboð-
ið á genginu 1,15 eða 80,5 milljónir króna.
Miðað við að kaupin skiptist jafnt niður á þá, sem rétt
hafa til kaupa hlutabréfanna í Meitlinum, kemur 23,9
milljóna króna hlutur í hlut hvers. Yfirlýst er að sameina
eigi Meitilinn og Vinnslustöðina hf. í Vestmannaeyjum
og hefur komið fram að 1.000 króna hlutur í Meitlinum
verði 700 krónur í sameinaða fyrirtækinu. Það þýðir, ef
gengið er út frá jafnvirði hlutar í Vinnslustöðinni og nýja
fyrirtækinu, að hlutur hvers verði 16,7 milljónir. Núver-
andi gengi hlutabréfa í Meitlinum hf. á Verðbréfaþingi
íslands gæti verið alit að 3,0, og leiðir það þá til þeirrar
niðurstöðu að hlutur hvers þessara fimm hluthafa yrði
að verðmæti rétt rúmlega 50 milljónir króna. Hagnaður
þeirra af þessum viðskiptum næmi þá um 26 milljónum
króna.
Nú er Morgunblaðið ekki andvígt því, að menn hagnist
á viðskiptum en er eðlilegt að hagnaðurinn verði til með
þessum hætti? Er ekki eðlilegra, að Þróunarsjóðurinn sjálf-
ur fái slíkan hagnað í sinn hlut? Með umdeildum forkaups-
réttarákvæðum eru skapaðir möguleikar á stórgróða, sem
getur tæpast hafa verið ætlun löggjafans á sínum tíma.
Þijú stjórnarfrumvörp um fjarskipti og póstþjónustu eiga að verða að lögum fyrir jól
Áherslan lögð á
skýrar leikreglur
Þrjú frumvörp um fjarskipti og póstþjónustu eru til umfjöllunar
í samgöngunefnd. Byggt hefur verið á Evrópulöggjöf við gerð þeirra
og einkum lögð áhersla á tvennt, að tryggja jafna samkeppnisaðstöðu
og hag notenda, skrifar Helga Kr. Einarsdóttir.
TIÐNIROF ÞRAÐLAUSRA FJARSKIPTA
|7\7\7\7\7 \7 v y y \7 \7\7\7\7\7 \7 \7\7 v v \7\7\7v\7 \7 \7 \7 v \7\7 \7\7\7\7 \7 \7\7 v‘\7\7\7\7 \7\7 \7‘\7‘\7‘\7‘\7
VLF
Very low
frequency
Ekki úthlutað (að 9,0 kHz)
3 kHz
Leið-
saga o.fl.
14,0-30,0 kHz: Fastaþjónusta
Sjófarstöðvaþjónusta o.fl.
30 kHz
LF
Low
frequency
MF
Medium
frequency
HF
High
frequency
VHF
Very high
frequency
UHF
Ultra high
frequency
SHF
Super high
frequency
EHF
Extremely
high
frequency
Fastaþjónusta 148,5-255,0 kHz: Leið-
Sjófarstöðvaþjónusta o.fi. Langbylgjuútvarp o.fí.
30 kHz
300 kHz
Farstöðvaþjónusta
o.fl.
526,0-1606,5 kHz:
Miðbylgjuútvarp
300 kHz
Landfarstöðva-
þjónusta, amatörar,
flugfarstöðvar o.fl.
3 MHz
Stuttbylgjuútvarp - Sjófarstöðvaþjónusta - Landfarstöðvaþjónusta- Flugþjónusta - Amatörar og fl.
3 MHz
Farstöðva-
þjónusta,
fastaþjónusta
o.fl. v
30 MHz
47,0-68,0 MHz:
VHF sjónvarp
Flug- leið- saga 144,0-174,0 MHz:
87,5-108,0 MHz: Farstöðvaþjónusta, 174,0-230,0 MHz:
—I FM útvarp fastaþjónusta o.fl. VHF sjónvarp
30 MHz
Farstöðva-
þjónusta,
fastaþjónusta
o.fl.
453,0-457,5:-
463,0-467,5:-
NTM-farsímar
300 MHz
470,0-830,0 MHz:
UHF sjónvarp
300 MHz
890,0-914,0: GSM-farsímar
935,0-959,0: GSM-farsímar
914,0-915,0: þráðlaussími
959,0-960,0: þráðlaus sími (CT1)
-1800 MHz: DCS-sími
800 - 3 GHz: Farstöðva-,
fastaþiónustao.fl,—|
3 GHz
Farstöðvaþjónusta - Fastaþjónusta - Fastaþjónusta yfir gervihnött - Stjörnufræðiþjónusta - Leiðsaga
o.fl.
3 GHz
30 GHz
Farstöðvaþjónusta - Fastaþjónusta - Fastaþjónusta yfir gervihnött - Stjörnufræðiþjónusta - Leiðsaga
Geimrannsóknir
o.fl.
30 GHz
300 GHz
GÖMUL OG NY SKIPAN FJARSKIPTAMÁLA
Samgöngu-
ráðherra
Póst- og síma-
málastofnun
(núv. Póstur & sími)
Heyrir undir samgöngu-
ráðherra en verður
Póstur og sími hf.
1. janúar 1997.
Samgöngu-
ráðherra
Yfirmaður fjarskiptamála.
Fer með hlutabréf rfkisins
í Pósti og síma hf.
Póst- og fjar-
skiptastofnun
Sjálfstæð stofnun sem
hefur umsjón með
framkvæmd fjarskipta- og
póstmála, og tekur til
starfa 1. apríl 1997.
Sinnir eftirliti með fjarskiptabúnaði og veitir einnig
leyfi til póst- og fjarskiptaþjónustu, hefur eftirlit með því
að leyfishafar uppfylll og virði skilyrði og kvaðir
rekstrarleyfa og er stjórnvöldum til raðgjafar við að
Til ^enna^r geta leitað almennir notendur,
innflytjendur, seljendur fjarskiptabúnaðar og -þjónustu
og fyrirtæki, til dæmis Póstur og sími hf.
Úrskurðarnefnd
fjarskipta-
og póstmáia
Til hennar má kæra
ákvarðanir og úrskurði Póst-
og fjarskiptastofnunar.
Urskurðir hennar eru
endanlegir úrskurðir á
stjórnsýslustigi, en þá má
kæra til dómstóla.

Póstur og sími hf. Stjórn fyrirtækisins mun ekki heyra undir ráöherra. Önnur póst- og fjarskipta- fyrirtæki ?
Nokkrar meginreglur vinnutímatilskipunar ESB
Tryggt verði að meðalvinnustundafjöldi fyrir sjö daga tímabil fari ekki yfir 48 klukkustundir, að meðtalinni yfirvinnu.
Hér er átt við virkan vinnutíma þegar starfsmaður er við störf (kaff itímar eru ekki meðtaldir).
Jafna máyfirvinnu yfir lengra tímabil, svokallað viömíöunartímabil, sem er fjórir mánuóir, en heimiit er að lengja
það í 6 man. með lögum eða 12 mán. með kjarasamningum. Þetta þýðir að meðalfjöldi vinnustunda á viku yfir heilt
viðmiðunartímabil má ekki fara yfir 48 klst.
Tryggt verði að hver starfsmaður fái samfelldan 11 klst. hvíldartíma á hverju 24 klst. tímabili
L jrtTiimrar-rnmrn ir.Tirjm.
Tryggt verði að allir starfsmenn eigi rétt á hvlldartlma ef daglegur vinnutími er lengrí en sex klst.
Tryggt verðí að allir starfsmenn elgi rétt á samfelldum hvíldartíma í 24 klst. á hverju sjö daga timabili fil viðbótar
via 11 klst. hvíldartímann.

Tryggt verði að allir launþegar eigi rátt á launuðu árlegu leyfi í a.m.k. 4 vikur.
Ekki má láta peningaleg hlunnindi koma í stað lágmarkstímabils launaðs árlegs leyfis nema um sl
: sé að ræða.
Tryggt verði að venjulegur vinnutíminæturvinnustarfsmanna fari ekki að jafnaði yfir 8 tíma á hverju 24 klst. tímabili.
Heimllt er að víkja frá ákvæðum tilskipunarinnar i nokkrum tilvikum með lögum eða samningum aðlla vinnumarkaðarlns
_» ^ -" -»........................... ndi hvíldartíma í staðinn og ísamræmi við markmið um öryggis- og heilsuvernd.
Vinnutímatilskipun ESB á að taka gildi 1. desember
Ágreiningur er á milli
aðila vinnumarkaðar
Vinnutímatilskipun Evrópusambandsins á
að öðlast gildi í aðildarríkjum EES 1. desem-
ber. í grein Ómars Friðríkssonar kemur
fram að nú er orðið ljóst að reglumar muni
ekki koma til framkvæmda hér á landi á
tilsettum tíma þar sem aðilar vinnumarkaðar-
ins hafa enn ekki náð samkomulagi
framkvæmd tilskipunarinnar.
RJÚ FRUMVÖRP til laga
um fjarskipti, póstþjónustu
og póst- og fjarskiptastofn-
un eru nú til yfirferðar í
samgöngunefnd Alþingis og er kapp
lagt á að þau verði að lögum fyrir
jólafrí þingmanna. „Það er mikilvægt
að allar leikreglur verði orðnar skýrar
þegar Póst- og símamálastofnun verð-
ur hlutafélag um áramót," segir Einar
K. Guðfinnsson formaður samgöngu-
nefndar.
Þá er markmiðið með frumvörpun-
um að tryggja notendum ákveðna lág-
marksþjónustu, óháð búsetu og á við-
ráðanlegu verði, þegar lögmál sam-
keppninnar taka að ríkja á markaðin-
um að sögn Ragnhildar Hjaltadóttur
skrifstofustjóra í samgönguráðuneyti.
Leitað hefur verið umsagna frá
Samkeppnisstofnun, fulltrúa Pósts og
síma og seljenda fjarskiptaþjónustu og
-búnaðar, sem og starfsmönnum P&S,
og segist Einar ekki búast við grund-
vallarbreytingum í kjölfar þeirra.
„Frumvörpin skýra fyrst og fremst
reglur á þessu sviði atvinnulífsins til
að tryggja jafna samkeppnisstöðu þeg-
ar Póstur og sími, sem verið hefur
hluti af stjórnvaldinu í fjarskiptamál-
um, verður hlutafélag og keppir á al-
mennum markaði," segir Einar.
Einkaréttur ríkisins til fjarskipta-
þjónustu verður afnuminn, sem kunn-
ugt er, og þrengdur í póstþjónustu,
en sett hafa verið ýmis rekstrarskil-
yrði í frumvörpunum, bæði hvað varð-
ar grunnpóstþjónustu, sem skilgreind
er sérstaklega, samtengingu fjar-
skiptaneta og alþjónustu í fjarskipt-
um, sem einnig er gerð grein fyrir í
frumvarpstexta og útfærð verður nán-
ar í reglugerð. Skilgreiningin á alþjón-
ustu nær, samkvæmt frumvarpinu,
að minnsta kosti til talsímaþjónustu.
Stjórnsýslu- og eftirlitsstofnun
hefur eftirlit með framkvæmd
Lagt er til að sett verði á laggirnar
stjómsýslu- og eftirlitsstofnun, Póst-
og fjarskiptastofnun, sem hafa á um-
sjón með framkvæmd fjarskipta- og
póstmála. Miðað er við að hún taki til
starfa 1. apríl 1997 og að samgöngu-
ráðuneytið fari með verkefnin til bráða-
birgða frá gildistöku laganna til þess
dags. Þar sem einkaleyfi Pósts og síma
fellur ekki úr gildi fyrr en 1. janúar
1998 koma hugsanleg áhrif fyrirhug-
aðra breytinga ekki að fullu fram í
rekstri stofnunarinnar fyrr en það ár.
Póst- og fjarskiptastofnun mun
annast framkvæmd póst- og fjar-
skiptamála, sem felst meðal annars í
að gefa út og veita leyfi til póst- og
fjarskiptaþjónustu, hafa eftirlit með
því að leyfishafar uppfylli og virði
skilyrði og kvaðir rekstrarleyfa og
vera stjórnvöldum til ráðgjafar við að
uppfylla alþjóðlegar skuldbindingar
Islands. Stofnunin mun því taka við
ýmsum verkefnum sem hingað til
hafa fallið undir samgönguráðuneytið
eða Póst- og símamálastofnun.
Þá er stofnuninni ætlað að taka að
sér eftirlit með fjarskiptabúnaði,
framkvæmd og úthlutun á tíðnisviði
o.fl. Kostnaður verður greiddur af
þeim sem nota þjónustuna samkvæmt
verðskrá sem samgönguráðherra gef-
ur út. „Póst- og fjarskiptastofnun mun
starfa alveg sjálfstætt og gert ráð
fyrir því að ráðherra geti ekki skipt
sér af starfsemi hennar. Ráðherra
verður yfirmaður fjarskiptamála, set-
ur reglur og mótar umhverfi en allt
sem viðkemur afgreiðslu og eftirliti
með einstökum leyfishöfum á markaði
er á valdi stofnunarinnar," segir
Ragnhildur Hjaltadóttir lögfræðingur.
í frumvarpinu er gert ráð fyrir úr-
skurðarnefnd fjarskipta- og póstmála
sem kæra má ákvarðanir stofnunar-
innar til og er niðurstaða hennar end-
anleg á stjórnsýslustigi, sem þýðir að
ekki er hægt að kæra til samgöngu-
ráðuneytisins. „Ráðherrann fer með
hlutabréf Pósts og síma hf. og því er
ekki talið rétt að hann hafi afskipti
af leyfishöfum. Hlutverk hans er fyrst
og fremst að vera stefnumarkandi,"
segir Ragnhildur ennfremur.
Verkefni stofnunarinnar verða fjár-
mögnuð með sérstöku rekstrargjaldi
og áformað að fyrirtæki með rekstrar-
leyfi til fjarskipta og póstþjónustu
greiði 0,25% af rekstrartekjum til
stofnunarinnar árlega vegna leyfis-
bundinnar starfsemi. Miðað við núver-
andi umfang fjarskiptaþjónustu er
talið að tekjur af árgjaldi gætu numið
30 milljónum króna.
Einar K. Guðfinnsson segir að-
spurður að Póstur og sími hf. muni
þurfa að lúta sömu leikreglum og
aðrir og meðal annars sækja um
rekstrarleyfi. Áætlað er að kostnaður
vegna reglubundinnar starfsemi
stofnunarinnar verði 85-87 milljónir
króna á ári sem fjármagnaður verður
með mörkuðum tekjustofnum. í frum-
varpinu er jafnframt heimild ti! þess
að innheimta sérstakt gjald vegna
rekstrarleyfa þar sem takmarka þarf
fjölda leyfishafa. Hér er átt við annað
GSM-farsímakerfi, meðal annars, eða
aðra sambærilega þjónustu. Heimilt
verður að ákvarða gjaldið á grund-
velli útboðs og er áætlaður kostnaður
vegna þess um 32 milljónir króna.
Verið er að undirbúa útboð vegna
reksturs annars GSM-kerfis og hefur
sú ákvörðun verið tekin að þau verði
tvö. „Meginreglan er sú að ekki megi
takmarka þátttakendur á markaðin-
um, að allir sem uppfylla skilyrði eigi
að fá leyfi. Frá þessu eru hins vegar
undantekningar þegar sérstök rök eru
fyrir takmörkun á fjölda leyfa og tak-
markað tíðnisvið er sú helsta. GSM-
kerfið er á 900 MHz tíðnisviði og þar
er ekki pláss fyrir marga,“ segir
Ragnhildur. Hún segir líka að Evrópu-
ríki hafi tekið að úthluta leyfum fyrir
nýja tegund stafrænna síma, DCS, á
1800 megariðum, sem hugsanlega
verði gert hér.
Greiða skal jafnframt í ríkissjóð
gjald fyrir útgáfu leyfisbréfa til rekst-
urs í fjarskipta- og póstþjónustu og
er miðað við að leyfi til að reka al-
menna talsímaþjónustu og að fara
með einkarétt ríkisins samkvæmt lpg-
um um póstþjónustu verði 500.000
krónur og að önnur leyfi muni kosta
undir 100.000 krónum.
Samkvæmt frumvarpi til laga um
fjarskiptaþjónustu mun Póstur og sími
hafa einkaleyfi til þess að reka al-
menna talsímaþjónustu og almennt
fjarskiptanet til 1. janúar 1998. Eftir
það verður öðrum aðilum heimilað að
eiga og reka almennt fjarskiptanet
og veita talsímaþjónustu hér á landi,
í íslenskri land- og lofthelgi.
Rekstrarleyfi veitir Póst- og fjar-
skiptastofnun en það er háð ýmsum
skilyrðum, til dæmis að greitt sé leyf-
is- og rekstrargjald, að aðgangur að
fjarskiptaneti rekstrarleyfishafa sé að
jafnaði opinn öllum á yiðkomandi
landsvæði, að boðin sé fjarskiptaþjón-
usta til útlanda þar sem það á við og
að kröfum um tæknilega þekkingu sé
fullnægt.
Samtenging neta, alþjónusta og
eftirlit með verðlagningu
Kveðið er á um samtengingu fjar-
skiptaneta mismunandi leyfíshafa og
að þeir skuli leita samkomulags um
skilmála. Takist það ekki getur Póst-
og fjarskiptastofnun leitað sátta. Einn-
ig mun stofnunin hafa eftirlit með
verðlagningu við samtengingu fjar-
skiptaneta og er ætlast til að mið verði
tekið af raunkostnaði þess sem rekur
viðkomandi net og hæfilegum hagnaði.
Getur stofnunin krafist þess að
samningar séu lagðir fram takist ekki
sættir og krafist upplýsinga um við-
skiptaskilmála leyfishafa varðandi
samtenginguna. Einnig er ráðherra
heimilt að mæla fyrir um í reglugerð
aðskilnað á bókhaldi eða aðgreiningu
þátta í rekstrinum tii þess að unnt sé
að fylgjast með stofnkostnaði og
kostnaði af rekstri samtengdra fjar-
skiptaneta.
Þá getur Póst- og fjarskiptastofnun
mælst til að rekstrarleyfishöfum verði
gert skylt að veita svokallaða alþjón-
ustu á starfssvæði sínu, það er af-
mörkuð fjarskiptaþjónusta, sem boðin
skal notendum á viðráðanlegu verði
óháð landfræðilegri staðsetningu.
Nánar verður skilgreint í reglugerð
hvaða þættir falla undir alþjónustu.
Ef takmarka þarf fjölda rekstrar-
leyfishafa er tekið mið af því hversu
mörgum er hægt að heimila af tækni-
legum ástæðum að veita þjónustu en
þess gætt að samkeppni né nægileg
með tilliti til hagsmuna notenda.
Til þess að fjármagna alþjónustu
sem telst vera óarðbær, til dæmis
vegna fjarlægðar, kostnaðar eða ann-
ars óhagræðis, er samkvæmt frum-
varpinu heimilt að leggja á leyfishafa
í sambærilegum rekstri sérstakt jöfn-
unargjald, sem ákveðið skal í upphafi
hvers árs. Þá ber rekstrarleyfishafa
að birta opinberlega viðskiptaskilmála
sína og kynna þá Póst- og fjarskipta-
stofnun. Einnig mun stofnunin hafa
almennt eftirlit með gjaldskrám í al-
þjónustu, sem taka skulu mið af raun-
kostnaði við að veita þjónustu að við-
bættum hæfilegum hagnaði. Þegar
sérstaklega stendur á er stofnuninni
heimilt að mæla fyrir um hámarks-
verð í alþjónustu.
í frumvarpi til nýrra póstlaga er
íslenska ríkið skuldbundið til þess að
tryggja landsmönnum reglulega
grunnpóstþjónustu og tekin upp ný
skilgreining á einkarétti ríkisins til
póstmeðferðar. Einnig er gert ráð
fyrir að ríkið geti, með sérstöku
rekstrarleyfi frá póst- og fjarskipta-
stofnun, falið einum eða fleiri póstrek-
endum að annast rekstur þeirrar póst-
þjónustu sem það skuldbindur sig til
að veita öllum landsmönnum. í leyfinu
er síðan tilgreint til hvaða þátta
grunnþjónustu það nær og þær kvað-
ir og skilyrði sem fylgja.
Gert er ráð fyrir jöfnunargjaldi sem
rennur til Póst- og fjarskiptastofnunar
og ætlað er að fjármagna grunnpóst-
þjónustu á svæðum þar sem hún kann
að vera óarðbær, til dæmis vegna
strjálbýlis. Þegar svo ber undir ber
leyfishöfum að skilja að þann þátt
starfseminnar í bókhaldi.
„Breytingarnar eru minni á póst-
þjónustuhlutanum. Hins vegar er ekki
ósennilegt að við munum sjá aukna
samkeppni þar því rafrænar póstsend-
ingar eru auðvitað að færast í vöxt,
sem mun hafa áhrif á umfang og
eðli póstþjónustunnar," segir Einar
K. Guðfinnsson að lokum.
VINNUTÍMATILSKIPUN
Evrópusambandsins á að
taka gildi. í EES-löndun-
um 1. desember en hún
fjallar m.a. um skipulag vinnutíma,
lágmarkshvíldartíma og leyfi. Þar
er kveðið á um þá meginreglu, að
vinnutími sé ekki lengri en 48
stundir á viku. Aðildarríkin geta þó
sett reglur um séstök viðmiðun-
artímabil við framkvæmd reglnanna
þannig að jafna má t.d. út yfirvinnu
yfir lengra tímabil skv. ákveðnum
reglum.
Frestur rann út 23. nóvember
Skv. ákvæðum tilskipunarinnar
var aðildarríkjunum gert að hafa
lögfest eða útfært ákvæði til-
skipunarinnar með samningum
milli aðila vinnumarkaðarins í síð-
asta lagi 23. nóvember síðastliðinn.
Davíð Þór Björgvinsson, prófessor
við lagadeild HI, segir að tilskipun-
in taki þó ekki gildi sjálfkrafa 1.
desember heldur geri EES samn-
ingurinn ráð fyrir að viðkomandi
ríki þurfi að innleiða tilskipanir og
laga innlenda löggjöf að þeim svo
að þær öðlist gildi. Hann telur hins
vegar ljóst að íslensk
stjórnvöld hafi ekki mik-
inn tíma til að innleiða
tilskipunina hér á landi
þar sem fresturinn rann
út 23. nóvember. „Frá
þeim tímapunkti fullnægir íslenska
ríkið ekki skuldbindingum sínum
samkvæmt EES-samr.ingnum,“
segir hann.
Ágreiningur um
skilgreiningar og frávik
Samkomulag varð um það í nefnd
félagsmálaráðuneytisins og aðila
vinnumarkaðarins, að ganga skyldi
frá meginatriðum tilskipunarinnar
í kjarasamningum fremur en með
löggjöf. „Það hafa verið haldnir
samningafundir og hvor aðili fyrir
sig lagt fram drög að samningi, sem
eru hugmyndir aðila um hvernig
eigi að útfæra tilskipunina. Staðan
er núna sú að það er nokkuð breitt
bil á milli aðila,“ segir Hannes G.
Sigurðsson, aðstoðarframkvæmda-
stjóri VSÍ.
Hannes telur að aðilar
vinnumarkaðarins hljóti
að fá eitthvað svigrúm til
þess að semja um þessi
mál því félagsmálaráð-
herra hafi verið búinn að fela aðil-
um vinnumarkaðarins að ganga frá
þessu áður en ljóst varð sl. sumar
að tilskipunin myndi taka gildi 1.
desember.
„Þetta hefur nú þegar blandast
inn í viðræður um gerð kjarasamn-
inga,“ segir Hannes. „Það er alveg
ljóst að það eru margir sem hafa
áhyggjur af þessu og menn þurfa
sums staðar að gera einhveijar
breytingar," segir hann.
Aðspurður sagði Hannes að
ágreiningurinn snerist um skilgrein-
ingar á ákvæðum, frávik sem til-
skipunin kveður á um og um viðmið-
unartímabil vegna útreikninga á
vinnutíma.
Samninganefndir ASÍ og sam-
taka opinberra starfsmanna munu
eiga fund með fulltrúum
ríkisins, Reykjavíkur-
borgar og launanefndar
sveitarfélaga eftir hádegi
í dag og síðdegis verður
samningafundur vegna
þessa máls milli ASÍ og VSÍ og
Vinnumálasambandsins.
Halldór Grönvold, skrifstofu-
stjóri ASÍ, segir að ljóst sé orðið
að tilskipuninni verði ekki hrint í
framkvæmd hér á landi um mán-
aðamótn en hann bendir á að ekki
sé heldur búið að afgreiða til-
skipunina í nokkrum Evrópulönd-
um. Aðspurður um ágreining aðila
sagði Halldór allnokkurn áherslu-
mun. „En ég tel að það sé ekki
fullreynt að við náum ekki sam-
komulagi. Það er þó ljóst að við
getum ekki gefið þessu endalausan
tíma,“ segir hann.
Ráðherra vill reyna
samningaleiðina til þrautar
Páll Pétursson félagsmálaráð-
herra segir að reyna verði
til þrautar að ná samn-
ingum um málið svo ekki
þurfi að innleiða tilskip-
unina með lagasetningu.
„Þeir þurfa að hraða sér
en heimurinn ferst ekki þótt það
líði einhverjar vikur þangað til nið-
urstaða fæst. Mér finnst mjög mik-
ilvægt ef samningar gætu tekist
á þeim grundvelli að vinnutími
yrði styttur," segir félagsmálaráð-
herra.
Páll sagði matsatriði hvort menn
hefðu svigrúm til að semja um út-
færslu þessara reglna eftir að til-
skipunin hefur tekið gildi. „Mér
finnst nú til of mikils ætlast að við
þurfum upp á punkt og prik að
gera í hvelli allt það sem þeir vilja
í Brússel. Það standa yfir viðræður
um gerð kjarasamninga og af þeirri
ástæðu er eðlilegt að það gefist ein-
hver tími til að ijalla um þetta í
sambandi við aðra þætti kjarasamn-
inganna," sagði hann.
Ráðherra lagði áherslu á að skv.
tilskipuninni yrði ekki hægt að
skylda neinn starfsmann til að
vinna lengur en 48 stundir á viku,
nema hann óskaði eftir því sjálfur
en hann sagðist einnig telja að ef
lagt yrði blátt bann við yfirvinnu
umfram það sem tilskipunin kveður
á um, að óbreyttum kjarasamning-
um, hefði það auðvitað í för með
sér verulegt tekjufall hjá stórum
hópi íslendinga. „Ég sé ekki að
íslenskar fjölskyldur megi við því
tekjutapi,“ sagði hann.
Þýðir mikla tekjuskerðingn
í óbreyttu launaumhverfi
Reinhold Richter, í Félagi járn-
iðnaðarmanna, skrifar grein í nýj-
asta tölublað Vinnunnar, blað ASÍ,
og bendir þar á að ef vinnutímaregl-
urnar koma til framkvæmda hér á
landi við óbreytt launaumhverfi
blasi aðeins gjaldþrot eða landflótti
við launþegum sem afla 30—50%
ráðstöfunartekna sinna með yfir-
vinnu.
Reinhold segir að tekjuskerðing
járniðnaðarmanna, sem vinna að
meðalatali um 52 tíma á viku og
missa 8 yfirvinnutíma að jafnaði á.
viku úr launaumslaginu, yrði um
540 þúsund kr. á ári. Hafnarverka-
maður sem missti 10 yfírvinnutíma
á viku eftir breytinguna yrði fyrir
518 þúsund kr. heildartekjuskerð-
ingu á ári og ráðstöfunartekjur
hans myndu minnka um 284 þús.
kr.
Ósammála um
frávik frá
meginreglum
Fullnægja
ekki EES-
skuldbindingu