Morgunblaðið - 23.10.1997, Blaðsíða 51

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FIMMTUDAGUR 23. OKTÓBER 1997 5F*
| ------------------------------------
| Þrátt fyrir tölvuvæðingu og marg-
k víslegar tækniframfarir þurfti
marga starfsmenn til að sinna
þeim verkum er Friðjón gegndi
einn.
Ég er þakklátur fyrir að hafa
kynnst Friðjóni Sigurðssyni og að
hafa átt hann að vini.
Ég sendi Áslaugu mínar innileg-
ustu hluttekningarkveðjur svo og
öðru hans vandafólki.
Blessuð sé minning hans.
Páll Pétursson.

Vorið 1959 átti ég erindi á skrif-
stofu Alþingis til upplýsingaöflun-
ar. Ég þekkti ekki skrifstofustjór-
ann og spurðist því fyrir um hann
hjá kunnugum. Svarið sem ég fékk
var: „Þú getur treyst Friðjóni Sig-
urðssyni skrifstofustjóra og þeim
upplýsingum sem hann veitir þér.“
Þegar ég síðan kom til starfa á
Alþingi, sem reyndist verða tæpur
aldarþriðjungur, átti ég eftir að
reyna sannleik þessara orða í hví-
vetna.
Friðjón Sigurðsson kom ungur
lögfræðingur til starfa á skrifstofu
Alþingis árið 1944, rétt í þann
mund sem íslendingar öðluðust
sjálfstæði og lýðveldið var stofn-
sett. Hann starfaði þar síðan í
fjörutíu ár, veitti skrifstofu Al-
þingis forstöðu í tæpa þrjá áratugi
og tók þátt í mótun starfa Alþing-
is og alþingismanna á tímum sem
íslendingar höfðu lengi beðið eftir.
I störfum sínum reyndist Friðjón
Sigurðsson ævinlega nákvæmur
og samviskusamur ráðgefandi
embættismaður með mikla þekk-
ingu á öllu því sem laut að starfi
hans, hvort heldur var á vettvangi
löggjafarstarfsins eða í erlendum
samskiptum alþingismanna.
Samstarf okkar Friðjóns Sig-
urðssonar reyndist mér ómetan-
legur skóli sem frá öndverðu
byggðist á gagnkvæmu trausti og
leiddi til vináttu okkar. Við for-
setastörf á Alþingi og störf í al-
þjóðlegum þingmannasamtökum
var hann ætíð reiðubúinn til að-
stoðar og samfylgdar og þegar til
hans var leitað brást það tæplega
að hann hefði ekki svar á reiðum
höndum, enda víðlesinn og fróður.
Persónuleiki Friðjóns Sigurðs-
sonar var um margt sérstæður.
Hann kaus fremur að vera til hlés
en var ætíð tilbúinn að deila með
viðmælendum sínum af þekkingu
sinni. Þegar hann var tekinn tali
um íþróttir, sérstaklega skák eða
handbolta, kom kappið best í ljós
og þar, eins og annars staðar, var
ekki komið að tómum kofunum.
í erilsömu starfi á skrifstofu
Alþingis og afar oft á erlendum
vettvangi naut Friðjón umhyggju
eiginkonu sinnar, Aslaugar Sig-
geirsdóttur, og sona þeirra fimm
en úr hópi þeirra máttu þau sjá á
bak Ásgeiri, elsta syni þeirra, sem
er látinn. Þegar svo aldurinn færð-
ist yfir og halla tók undan fæti
var vel að honum búið af fjöl-
skyldu hans.
Þegar nú leiðir skiljast langar
mig að þakka Friðjóni Sigurðs-
syni. Það var mér mikils virði að
eiga hann að vini og samstarfs-
manni og hann reyndist ævinlega
eins og við mig hafði verið sagt
og ég vék að hér í upphafi.
Við Sigrún sendum Áslaugu og
fjölskyldu hennar samúðarkveðjur
og biðjum Friðjóni Sigurðssyni
Guðs blessunar á landi lifenda.
Matthías Á. Mathiesen.
Friðjón Sigurðsson, fyrrv. skrif-
stofustjóri Alþingis, er minnis-
stæður maður. Hann var embætt-
ismaður af gamla skólanum; virðu-
legur í fasi, snyrtimenni mikið,
vinnusamur svo af bar, hógvær
og hjálpsamur, trúr sínum starfs-
vettvangi, skoðanafastur og
ákveðinn þar sem þess þurfti, að-
sjáll og sparsamur á opinbert fé.
Um margt minnti hann mig á ann-
an embættismann af sama skólan-
um, Klemens Tryggvason, fyrrv.
hagstofustjóra, þann ágæta emb-
ættismann. , :
Utan veggja Alþingishússins, í
fjölmörgum ferðum sem við fórum
saman í alþjóðasamskiptum á veg-
um Alþingis, reyndist hann vera
kátur og skemmtilegur félagi,
glaðsinna og ræðinn, viðfelldinn
og hjartahlýr. Margar, góðar
minningar á ég um Friðjón og
hans ágætu konö, Áslaugu, frá
þessum ferðalögum. Þær minning-
ar koma nú upp í hugann þegar
Friðjón er kvaddur og vil ég þakka
honum og konu hans fyrir þær
mörgu ánægjustundir, sem við
höfum saman átt.
Friðjón Sigurðsson tók við störf-
um skrifstofustjóra Alþingis eftir
lát Jóns Sigurðssonar frá Kald-
aðarnesi og hafði því lengi sinnt
þeim störfum, þegar ég kom fyrst
til þings árið 1974. Störf skrif-
stofu Alþingis voru því í fastmót-
uðum skorðum þegar mín fyrstu
kynni af Friðjóni urðu, en hans
hlutverk var m.a. að leiðbeina nýj-
um þingmönnum um starfshætti
og starfsaðstöðu á vinnustað.
Starfsvettvangur Friðjóns var
ótrúlega víðtækur miðað við þær
breytingar, sem síðar urðu á
starfsháttum skrifstofu Alþingis.
Hann stýrði ekki aðeins starfs-
mönnum og verkum skrifstofunn-
ar heldur vann hann mörg af þeim
einn og sjálfur. Allar greiðslur á
vegum Alþingis fóru um hans
hendur, hvort heldur sem var
greiðslur reikninga fyrir keypta
vöru og þjónustu, launagreiðslur
til starfsmanna eða greiðslur til
þingmanna. Hann var ritari allra
þeirra nefnda Alþingis, sem sinntu
erlendum samskiptum, auk þess
sem hann sá sjálfur um allar farm-
iðapantanir og gistingar þing-
manna í slíkum ferðum þar til síð-
ustu ár hans í starfi þegar stofnuð
var sérstök Norðurlandaskrifstofa
á Alþingi til þess að annast sam-
starfið í Norðurlandaráði. Starfs-
aðstaða þingmanna var þá ekkert
í líkingu við það, sem nú er orðið
- m.a. voru þingmenn þá tveir eða
þrír saman um skrifstofuherbergi
- og leita þurfti til Friðjóns um
hvaðeina, sem við þurftum á að
halda til skrifstofuvinnunnar. Slíkt
lá nú ekki alltaf á lausu, enda var
Friðjón pössunarsamur um útgjöld
af almannafé eins og var háttur
embættismanna af hans kynslóð.
Er mér minnisstætt, þegar ég fór
þess á leit við hann fyrir hönd
okkar Eggerts G. Þorsteinssonar,
sem deildum saman skrifstofuher-
bergi, að við fengjum afnot af
samlagningarvél og segulbands-
tæki. Það fékkst, en ekki fyrr en
beiðnin hafði verið ítarlega rök-
studd og þeim tilmælum til okkar
beint að nota nú ritvélina, sem við
deildum tveir saman, eins mikið
og mögulegt væri í stað segul-
bandstækisins til þess að auka
ekki vinnu ritara að ástæðulausu.
Segulbandstækið mun enn vera til
í fórum Alþingis, en samlagning-
arvélin sennilega ekki enda eru
slík appíröt nú innbyggð í einka-
tölvur þær, sem þingmenn hafa
aðgang að á skrifstofum sínum,
sem þeir deila ekki lengur með
öðrum.
Löng og farsæl samskipti við
Friðjón Sigurðsson urðu til þess
að með okkur varð vinátta. Éftir
starfslok hans hittumst við oft á
förnum vegi og tókum þá ávallt
tal saman. Nú er lífshlaupi Frið-
jóns lokið og ég þakka honum
samfylgdina og vináttuna. Eigin-
konu hans og afkomendum sendi
ég einlægar samúðarkveðjur. Með
Friðjóni er góður maður genginn,
sem gott er að hafa kynnst.
Sighvatur Björgvinsson,
formaður Alþýðuflokksins,
J afnaðarmannaflokks
íslands.
Friðjón Sigurðsson, fyrrverandi
skrifstofustjóri Alþingis, er nú fall-
inn frá á áttugasta og fjórða ald-
ursári. Það er mikill sjónarsviptir
öllum sem hann þekktu.
Fyrstu minningar mínar frá Al-
þingi eru tengdar Friðjóni. Þessi
maður sem hafði í hendi sér emb-
ættislega stjórn þingsins kom mér
fyrst fyrir sjónir sem'hæglátur og
hógvær eða jafnvel hlédrægur
stjórnandi. Eðlislæg kurteisi mót-
aði framgöngu hans og samskipti
við fólk.
Ég átti eftir að kynnast Friðjóni
vel og því betur sem á leið. Sam-
starf okkar var náið við margþætt
sjórnunarstörf í þinginu. Kom þá
vel í ljós hver maðurinn var. Það
var enginn veifiskati á ferð þar
sem Friðjón Sigurðsson fór. Hann
var maður viljasterkur og skap-
mikill. Hann vissi hvað hann vildi
og fór sínu fram í stóru og smáu
í embættisfærslu sinni. Vinnu-
brögð hans voru mjög mótuð af
persónuleika hans og háttum.
Hann hafði vakandi auga á öllu
og ekkert var honum óviðkomandi
hvar sem stungið var niður fæti í
margvíslegum rektstrarumsvifum
þingsins. Honum var mjög annt
um að gæta aðsjálni og hófsemi í
öllum fjárreiðum og útgjöldum
þingsins. Hann afgreiddi sjálfur
hinar ýmsu greiðslur til þing-
manna sem til féllu svo sem endur-
greiðslu ferðakostnaðar og dag-
peninga. Allt var metið og vegið
og þess vandlega gætt að settum
reglum væri framfylgt. Þá fyrst
tók hann upp ávísanaheftið. Hann
annaðist sjálfur margs konar störf
við undirbúning og skipulag í sam-
skiptum Alþingis við önnur þjóð-
þing og alþjóðastofnanir. Hér var
mikið um að vera svo sem vegna
gagnkvæmra heimsókna þing-
manna og funda- og ráðstefnu-
halds heima og erlendis.
Stundum var það kunnugum
undrunarefni hvernig Friðjón
mætti komast fram úr því sem
hann tókst á hendur. Hvernig
mátti einn maður hafa svo alla
þræði í eigin hendi? í gamni var
þá sagt að bókhald Alþingis hefði
hann í vestisvasanum. En hvað
sem öllu leið var embættisfærsla
Friðjóns jafnan í stakasta lagi.
Vera má að í dag þyki starfs-
geta Friðjóns með ólíkindum þegar
með nýjum siðum eru komnir til
rekstrarstjórar og deildarstjórar á
því verksviði sem hann áður skip-
aði einn. En þó að hann hefði á
að skipa einvala starfsliði hefði
honum ekki verið fært að fylgja
sínum stjórnunarmáta ef ekki
hefði fleira komið til. Friðjón var
óvenjulegum hæfileikum búinn.
Hann var vinnuhestur sem aldrei
féll verk úr hendi. Skammt hefði
það samt dugað nema vegna þess
að honum vannst verkið vel. Hann
var glöggur og yfirvegaður að
hverju sem hann gekk. Þar komu
til óvenjulegar gáfur sem hann
hafði hlotið í vöggugjöf. Á skóla-
göngu sinni bar hann af í námsaf-
rekum. Hann var vel að sér í lögum
og var tamt að beita aðferðafræði
lögfræðingsins við úrlausn ein-
stakra vandamála. Hið andlega
atgerfi var mikið og magnaður var
hann hvort heldur við fengumst
við lögskýringar á þingsköpum eða
tókum saman skák á góðri stund.
Friðjón hélt sinni reisn þó að
hann ætti við alvarlegan hjarta-
sjúkdóm að stríða hin síðari ár.
Hann átti sín margháttuðu hugð-
arefni og áhugamál og enn var
hugsunin fijó og skýr. Hann var
kominn síðla dags úr sinni daglegu
heislubótargöngu léttur í lund og
andlega hress og ekki fyrr sestur
í sæti sitt en hann var allur. Hann
dó með reisn.
í einkalífi var Friðjón hamingju-
maður. Merkri eiginkonu og mikil-
hæfum sonum átti hann að fagna.
En Áslaug Siggeirsdóttir var ekki
einungis gædd þeim kostum sem
bjuggu honum gott og fagurt
heimili. Hún var félagi hans með
eindæmum. Hún var honum ekki
ónýt í störfum hans fyrir Alþingi.
Það var á vitorði þeirra sem best
til þekktu. Hún tók oft á tíðum
af honum viðvik í hans mikla ann-
ríki svo sem að velja og útvega
skartmuni og minjagripi til gjafa
sem tilhlýðilegt þótti að ráðstafa
eða endurgjalda ýmsum aðilum
sem samskipti höfðu við Alþingi.
Það fór orð af hugkvæmni, list-
rænni smekkvísi og útsjónarsemi
Áslaugar. Þetta var ólaunað sjálf-
boðastarf sem var Friðjóni ómet-
anlegt.
Þegar Friðjón Sigurðsson er nú
kvaddur er mikils í misst. Mestur
er missir hinna nánustu. Og þeir
sem þekktu hann vel sakna vinar
í stað.
Með Friðjóni er genginn ein-
stæður persónuleiki, mikilhæfur
maður, embættismaður eins og
best gerist, maður sem vann Al-
þingi allt til virðingar og sóma.
Þorvaldur Garðar
Kristjánsson.
Langt er um liðið, hátt í 50 ár,
síðan ég sá Friðjón Sigurðsson í
fyrsta sinni og veitti honum þegar
athygli. Þetta var á þeim árum
þegar þorri fólks í Reykjavík not-
aði strætisvagna, enda fátt um
einkabíla um þær mundir. Allar
starfsstéttir höfuðborgarinnar
hristust saman í þrengslum al-
menningsfarartækjanna kvölds og
morgna milli Lækjartorgs og út-
hverfanna. Sundlaugavagninn var
aðalsamgöngutæki okkar í Laug-
arneshverfinu og þar sá ég Friðjón
oft á þessum árum.
En ekki leiddi sú tilviljun til
neinna persónulegra kynna, enda
ekki við því að búast. Hins vegar
vissi ég fljótt hver Friðjón var, því
að hann setti nokkurn svip á far-
þegahópinn án þess að ganga fram
með stóru fasi. Eigi að síður var
hann áberandi maður, vel andlits-
farinn, léttur í spori, beinvaxinn
og stæltur og afar vel til fara eins
og þá var siður manna með sjálfs-
virðingu og smekk fyrir því sem
hæfði stöðu þeirra og umhverfi.
Hann var þá tiltölulega ungur lög-
fræðingur og gegndi mikilvægu
starfi á vegum Alþingis. Háttvísi
var honum greinilega i blóð borin.
Slíkur var heimanbúnaður hans
úr Vestmannaeyjum, þar sem hann
óx upp á ráðdeildarheimili foreldra
sinna, sem voru útvegsbændafólk
í góðri snertingu við bjargræðis-
vegi til lands og sjávar. Auðvitað
var Friðjón einnig mótaður af
löngu skólanámi og þátttöku í
íþróttum. En atgervi hans til lík-
ama og sálar var eðlislægt, skörp
greind, miklar námsgáfur, skyldu-
rækni og líkamsþrek. Þannig kom
Friðjón mér fyrir sjónir á þessum
löngu liðnu árum. Og þannig
heyrði ég um hann talað.
En náin kynni áttu eftir að tak-
ast með okkur Friðjóni eftir að ég
varð alþingismaður. Þá var hann
þegar orðinn skrifstofustjóri Al-
þingis og virðingarmaður á þeim
vettvangi. Úr því áttum við óslitna
samleið innan veggja Alþingis-
hússins nærfellt aldarfjórðung, og
bar aldrei skugga á þá vegferð.
Þau fimm „þing“ sem ég gegndi
forsetastöðu í neðri deild var sam-
starf okkar Friðjóns afar náið.
Okkur gekk vel að vinna saman.
Ég er þakklátur Friðjóni fyrir þá
aðstoð sem hann veitti mér þegar
á þurfti að halda og oft bar við.
Er ég þess fullvís að aðrir þingfor-
setar hafa sömu sögu að segja af
skynsamlegri ráðgjöf skrifstofu-
stjórans um fundarstjórn, túlkun
þingskapa og þinghaldið almennt.
Embætti skrifstofustjóra Al-
þingis var þá afar umfangsmikið,
að ýmsu leyti framar því sem nú
er vegna breyttra stjórnunarhátta,
að ég ætla. Embættisstörf sín
rækti Friðjón Sigurðsson af kost-
gæfni, enda vandvirkur og gætti
jafnan virðingar sinnar. I 40 ár
gegndi hann háum stöðum hjá
Alþingi, átti lengri starfsævi þar
en flestir aðrir. Þar af var hann
skrifstofustjóri 28 ár. Þjónusta við
Alþingi var ævistarf hans. Mér
vitanlega hefur enginn nema fyrir-
rennari hans, Jón frá Kaldaðar-
nesi, átt lengri starfsdag í emb-
ætti skrifstofustjóra Alþingis.
Á útfarardegi Friðjóns Sigurðs-
sonar er þess minnst að frá er
fallinn mikilhæfur maður af sjálf-
um sér og merkur embættismaður.
Eins og ég átti góð samskipti
við Friðjón vegna skyldustarfa á
Alþingi, svo þau voru mér nota-
dijúg, vil ég jafnframt þakka löng
og vinsamleg kynni okkar hjóna
við þau Áslaugu konu hans utan
við argaþras Alþingishússins. Við"^
Ólöf Auður sendum frú Áslaugu
Siggeirsdóttur og fjölskyldu henn-
ar hugheila samúðarkveðju.
Ingvar Gíslason.
Vinátta okkar við Friðjón Sig-
urðsson og hans fólk er orðin 40
ára gömul. Þau hjónin Áslaug og
Friðjón tóku mér strax svo elsku-
lega þegar ég mætti fyrsta sinn
með Sigurði Bjarnasyni manni sín-
um, við opinbera athöfn í Alþingis-
húsinu, það var verið að afhjúpíP*-
málverk eftir Gunnlaug Blöndal,
af Þjóðfundinum 1851.
Stuttu síðar buðu þau hjónin
okkur í matarboð heim til sín og
út úr svefnherbergjunum birtust
smátt og smátt hver fallegur
drengurinn á fætur öðrum þar til
þeir voru orðnir fimm. Þessi mynd-
arlegi hópur var fjársjóður þeirra
hjóna. Ég held ég hafi vart kynnst
betri föður og heimilismanni en
Friðjóni Sigurðssyni.
Hans ljúfmennska kom allra
best í ljós, þegar börn voru nálæg,
ég man svo vel eftir ljúfa svipnum
á Friðjóni þegar hann strauk yfir
lítinn koll.
Okkar börn nutu einnig gæðs*r
þeirra hjóna, sem ég hef alltaf
metið mikils. Meðal þeirra gekk
hann oft undir gælunafninu Fíón,
sem mér hefur alltaf fundist leyn-
ast væntumþykja á bak við, eins
og verið væri um leið að eigna sér
smá hlut í þessum heiðursmanni.
Friðjón eyddi miklum tíma með
drengjunum sínum fimm, þrátt
fyrir erilsöm störf við Alþingi.
Hann gekk á fjöll með þeim, fór
á fótboltaleiki, tefldi skák við þá
og studdi á allan hátt, enda haía~
þeir allir orðið foreldrum sínum til
sóma. Og standa nú vörð um elsku-
lega móður sína, ásamt sínum
góðu eiginkonum. En sá elsti
þeirra er horfinn úr hópnum.
Friðjón átti þvi láni að fagna
að eiga mikilhæfa og greinda
konu, Aslaugu Siggeirsdóttur, sem
átti sinn heillaríka þátt í gæfu fjöl-
skyldunnar.
Friðjón og maðurinn minn áttu
langt og heilladijúgt samstarf að
baki.
Sigurður kom á þing 1942 og
sat þar nær 30 ár og lengi sem
forseti neðri deildar Alþingis, einn-
ig sem forseti íslandsdeildar Norð-,
urlandaráðs.
Árið 1944 byijar Friðjón að
starfa sem fulltrúi í skrifstofu Al-
þingis, árið 1956 tekur hann við
af Jóni heitnum Sigurðssyni frá
Kaldaðarnesi bæði sem skrifstofu-
stjóri Alþingis og aðalritari ís-
landsdeildar Norðurlandaráðs.
Ég fór stundum með í Norður-
landaráðsferðirnar og eru þær
ógleymanlegar. Og var þá alltaf
eitthvað sérstaklega notalegt að
vita af Friðjóni í nánd, þessum
grandvara og samviskusama
manni.
Það var mjög áhugavert að
kynnast mörgum stjórnmálamönn-
um frá hinum ýmsu Norðurlöndu#*^
sem tóku þátt í þessum fundum í
ólíkum þingsölum Norðurlandanna
fyrstu 15 árin, en nú eru þeir flest-
ir horfnir yfir móðuna miklu enda
langt um liðið.
Þegar við hjónin löngu seinna
komum aftur heim til íslands eftir
langa útivist, hafði margt breyst,
en þau Áslaug og Friðjón voru
óbreytt, sama innilega vináttan.
í allri sinni hógværð bar Friðjón
áralanga alvarlega hjartveiki sem
hetja. Hann veiktist stuttu eftir
að hann hafði látið af störfum
vegna aldurs.
Mér fannst stundum eins og
hann hefði losnað úr vissum emb-
ættis-álögum og verða frjálslegri
og ákveðnari í skoðunum sínum á
mönnum og málefnum og þar al'
leiðandi ennþá skemmtilegra að
ræða við hann um hin ýmsu þjóð-
mál.
SJÁ NÆSTU SÍÐU