Morgunblaðið - 23.10.1997, Blaðsíða 50

50 FIMMTUDAGUR 23. OKTÓBER 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
-I- Friðjón Sig-
' urðsson fædd-
ist í Vestmanna-
eyjum 16. mars
1914. Hann lést á
heimili sínu
þriðjudaginn 14.
október síðastlið-
inn. Foreldrar
hans voru Sigurð-
ur Ingimundar-
son, skipstjóri og
útgerðarmaður,
Skjaldbreið í Vest-
mannaeyjum, f.
22. maí 1879, d. 3.
apríl 1962, og
Hólmfríður Jónsdóttir, hús-
freyja, Skjaldbreið í Vest-
mannaeyjum, f. 7. ágúst 1879,
d. 9. ágúst 1965. Systkini Frið-
jóns voru fimm: 1) Arný
Hanna er lést 12 ára gömul;
2) Július skipsljóri; 3) Krist-
inn, slökkviliðsstjóri í Vest-
mannaeyjum; 4) Sigríður,
húsfreyja í Vestmannaeyjum,
og 5) Pálmi skipstjóri.
Friðjón kvæntist eftirlif-
andi eiginkonu sinni, Áslaugu
Siggeirsdóttur 7. nóvember
1936. Áslaug er fædd 25. nóv-
ember 1917, dóttir Siggeirs
Helgasonar, bónda að Teigi í
Fljótshlíð, og konu hans Guð-
bjargar Jónsdóttur. Synir
þeirra Friðjóns og Áslaugar:
1) Ásgeir Bergur héraðsdóm-
ari, f. 22. 5. 1937 í Reykjavík,
d. 29. 9. 1992. Eftirlifandi
kona Ásgeirs er Kolfinna
Gunnarsdóttir fulltr. og eign-
uðust þau þrjú börn: Gunnar
Má, Friðjón og Kolfinnu Mjöll.
2) Sigurður Hólmgeir Ph.D.,
f. 4. maí 1943 á Hólmavík. 3)
Jón Gunnlaugur, prófessor
við H.Í., f. 24.8. 1944. Kona
hans er Herdís Svavarsdóttir
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
Þessi vísuorð úr Hávamálum
'"•sem lifað hafa með þjóðinni í ár-
hundruð öðlast nýtt líf í hugum
okkar sem minnumst tengdaföður
sem nú er genginn á vit feðra
sinna. Öll deyjum við og dauðinn
gerir engan mannamun en orðspor
góðs manns lifir og á hvort tveggja
við um tengdaföður okkar.
Heimili Friðjóns og Áslaugar
stóð okkur opið frá fyrstu kynnum.
Þannig lögðu þessi einstaklega
samhentu hjón grunn að samskipt-
um sem einkenndust af fórnfýsi
og hjálpsemi þeirra. Sumar okkar
tengdadætranna byijuðu búskap í
Skaftahlíðinni í skjóli tengdafor-
eldranna. Þau deildu kjörum sínum
, með sonum sínum, tengdadætrum
'og barnabörnum á þann hátt að
aldrei gleymist.
Ósjaldan kom fjölskyldan saman
í Skaftahlíðinni yfir góðgjörðum
Áslaugar og við þau tækifæri voru
ætíð fjörugar umræður um mál
líðandi stundar. Skoðanir Friðjóns
á mönnum og málefnum byggðust
á góðri þekkingu og traustum rök-
um. Hann kom gjarnan auga á
sjónarhorn sem aðrir höfðu ekki
komið auga á. Þannig var heimili
Friðjóns og Áslaugar ekki aðeins
falleg umgjörð og notalegur staður
^►að hittast á heldur sannkallað
menningarheimili.
Friðjón var aldrei margmáll um
sjálfan sig og ekki heldur eftir að
hann varð veill fyrir hjarta. Hann
var lokaður að eðlisfari, en barna-
börnin fundu alltaf leiðina að
hjarta Friðjóns. Hluti af gildismati
Friðjóns byggðist á traustum fjöl-
skyldutengslum og þess fengum
við tengdadæturnar að njóta.
hjúkrunarfr. og
eiga þau þrjá syni:
Friðjón Eirík,
Bergstein Þór og
Egil Bjarka. 4)
Ingólfur lögmað-
ur, f. 11.5. 1951.
Kona hans er Sig-
rún Benediktsdótt-
ir frkvstj. og eiga
þau tvær dætur:
Áslaugu Björk og
Ólöfu Björk. Dæt-
ur Sigrúnar af
fyrra hjónabandi
eru Bjarney og
Berglind. 5) Frið-
jón Örn hrl., f. 19.5. 1956.
Kona hans er Margrét Sigurð-
ardóttir kennari og eiga þau
fjögur börn: Áslaugu írisi,
Tómas Sigurð, Krístínu Mar-
íellu og Alexander Örn.
Friðjón varð stúdent frá
MR árið 1934 og cand. juris
frá Háskóla íslands árið 1941.
Hann var settur sýslum. í
Strandasýslu 15. sept. 1941
fram í sept. 1943; starfsmaður
Skömmtunarskrifstofu ríkis-
ins frá 20. sept. 1943 til 1.
mars 1944 er hann var settur
fulltrúi á skrifstofu Alþingis.
Hann var skipaður fulltr. þar
1. mars 1945 og skipaður
skrifstofuslj. Alþingis 5. apríl
1956, veitt lausn frá starfi
fyrir aldurs sakir 1. septem-
ber 1984. Hann var ritari hjá
íslandsdeild Alþjóðaþing-
mannasambandsins frá 1956
og hjá íslandsdeild Norður-
landaráðs frá okt. 1957;
starfsmaður landskjörstjórn-
ar frá 1959.
Útför Friðjóns verður gerð
frá Dómkirkjunni í Reykjavík
í dag og hefst athöfnin klukk-
an 13.30.
Þegar staldrað er við og leitað
á vit minninganna virðist mannsæ-
vin stutt. Kynslóð Friðjóns lifði
djúptækar breytingar á íslensku
samfélagi og veruleika á ótrúlega
skömmum tíma. Friðjón var heil-
steyptur persónuleiki sem ætíð var
trúr skoðunum sínum og gildis-
mati þrátt fyrir allar þær breyting-
ar sem hans kynslóð lifði.
Friðjón var farsæll í einkalífi
sínu og það átti hann ekki síst
konu sinni að þakka sem studdi
hann dyggilega og sá jafnframt
um stórt heimili þar sem öll barna-
börnin voru heimagangar.
Við kveðjum tengdaföður okkar
með söknuði og virðingu og biðjum
góðan Guð að blessa Áslaugu og
styðja hana í sorg sinni.
Tengdadætur.
Alltaf var hann afi okkar jafnró-
legur, það var alveg sama hvernig
við krakkarnir létum hjá afa og
ömmu í Skaftahlíð, öllu var tekið
með ró. Við barnabörn hans feng-
um líka að njóta gjafmildis þeirra
hjóna í Skaftahlíð. Friðjón var
einnig mikill Mímisbrunnur og það
var alveg einstaklega skemmtilegt
við hann að ræða um heima og
geima og aldrei kom nokkur að
tómum kofunum hjá honum varð-
andi hin ýmsu málefni.
Nú er hann farinn og það er
með söknuði og hryggð sem við
kveðjum hann afa, en eitt sinn
verða allir menn að deyja. Hann
afi lifði langa og farsæla ævi og
gaf okkur miklu meira en hann
nokkru sinni þáði. Það voru okkur
einstök forréttindi að fá að um-
gangast slíkan heiðursmann. Við
vitum að hann hvílir nú í friði
þess manns sem deyr sáttur við
sína ævi og það má hann svo sann-
arlega vera. Friðjón, þér munum
við aldrei gleyma.
Bræðurnir Laugalæk.
Við fráfall Friðjóns Sigurðsson-
ar er mér ljúft að minnast þess
mæta manns. Kynni okkar hófust
haustið 1971 þegar ég settist fyrst
á Alþingi. Næstu þrettán árin átt-
um við margvísleg samskipti, eða
allt til þess er hann lét af starfi
skrifstofustjóra Alþingis haustið
1984. Því starfi hafði hann gegnt
með miklum sóma frá árinu 1956,
eða í 28 ár, en verið starfsmaður
á skrifstofu Alþingis í 40 ár.
Engin stofnun hefur haft meiri
áhrif á fyrstu 40 ár lýðveldisins
en Alþingi. Og enginn einn maður
í stjórnsýslu þingsins hefur fylgst
þar meira með eða haft meiri áhrif
en Friðjón Sigurðsson. Á þessum
árum var ekki margt í starfsliði
þingsins og þeir sem unnu hina
eiginlegu skrifstofuvinnu teljandi
á fingrum annarrar handar. Þessu
starfi stjórnaði Friðjón og vann
sjálfur helstu verkin, færði bók-
haldið, greiddi út reikninga, fram-
kvæmdi ákvarðanir þingforseta,
sá um flesta hluti. Auðvitað oftast
í samvinnu við góða samstarfs-
menn. En ábyrgðin var hans. Hann
var óvenju kappsamur maður en
leyndi því með einkar hógværri
framkomu.
Nú vinna miklu fleiri þessi verk,
ekki vegna þess að þar séu af-
kastaminni verkmenn á ferð, held-
ur hefur starfið aukist vegna
breyttra tíma og því aðrar kröfur
gerðar til athafna þingsins. En
mér er til efs að aðrir hafi axlað
meiri ábyrgð eða unnið líkt sem
Friðjón gerði á sínum langa emb-
ættisferli.
Sem nefndarformaður og þing-
flokksformaður þau ár sem við
Friðjón áttum saman í Alþingi
þurfti ég oft að leita ráða hans.
Þau ráð voru ljúflega látin í té og
þekking hans á öllu sem laut að
þingstörfum var óbrigðul.
Friðjón hafði ótrúlegt minni.
Hann gat svarað held ég flestum
spruningum sem beint var til hans
og vörðuðu þingsköp, hvenær
þetta eða hitt atvikið hefði átt sér
stað sem fordæmi hafði skapað,
hvenær tilteknir menn hefðu átt
sæti á Alþingi og hveijir hefðu átt
sæti í ríkisstjórnum á hveijum
tíma.
Meðan ég var formaður íslands-
deildar Þingmannasambands Atl-
antshafsríkjanna á árunum 1975-
1984 fórum við Friðjón margar
ferðir saman til útlanda. Hann var
einkar þægilegur ferðafélagi og
hjálpsamur á þessum fundum.
Þegar ég tók sæti S Norðurlandar-
áði árið 1983 fór Friðjón með mér
í mína fyrstu ferð á þeim vett-
vangi, til Þrándheims í Noregi.
Allir þekktu Friðjón á hinum nor-
ræna samstarfsvettvangi, enda
hafði hann verið ritari Islands-
deildarinnar frá 1957. Saga Norð-
urlanda var Friðjóni hugleikin og
hann þekkti þá sögu betur en flest-
ir að ég tel.
Áhugamál Friðjóns voru mörg.
Starfið fram til sjötugs var þar í
öndvegi. Samtímis og síðar var
hann mikill áhugamaður um skák
og sjálfur góður skákmaður. Sá
áhugi er og ríkjandi hjá flestum
sona hans, svo að ekki sé nú
minnst á eftirmann hans í stóli
skrifstofustjóra, Friðrik Ólafsson.
Friðjón sagði mér nokkru eftir að
hann hætti störfum að hann tefldi
gjarnan við skáktölvur og hefði
ánægju af. Sonur hans einn hefur
sagt mér að Friðjón hafi lagt að
velli hina öflugu tölvu „Mefisto".
Það gera engir aukvisar.
Friðjón hafði Iíka mikinn áhuga
á íþróttum alla tíð. Hann fylgdist
sérstaklega með knattspyrnu og
kunni góð skil á getu hinna ein-
stöku kappliða, erlendra sem inn-
lendra, og þekkti nöfn hinna fær-
ustu kappa. Hann var góður
stærðfræðingur og fylgdist með í
þeim fræðum alla tíð.
Starfslokin urðu Friðjóni erfið
fyrst í stað. Hann fékk hjartaáfall
árið 1985 og var þá hætt kominn.
Hann gekkst undir uppskurð og
náði furðu góðri heilsu að því er
virtist. Þó grunar mig að hann
hafi verið veikari en hann vildi
vera láta. Hvorki í þessu né öðru
bar hann tilfinningar sínar á torg.
Þrátt fyrir bága heilsu þykist
ég vita að Friðjón hafi átt farsæl
ár eftir starfslok. Hann fór í
gönguferðir daglega. Hann var
útivistarmaður og naut þar sam-
vista við fjölskylduna, fór jafnvel
í fjallgöngur með henni fram á
síðustu ár, svo sem hann hafði
gert á árum áður. Hann var fyrst
og síðast mikill fjölskyldumaður.
Hann fékk einstakrar eiginkonu,
Áslaugu Siggeirsdóttur, sem
reyndist manni sínum hin mesta
stoð í meira en sextíu ára hjóna-
bandi. Þau eignuðust fimm syni,
sem allir bera foreldrum sínum
fagurt vitni. Þau urðu fyrir þung-
bærri sorg er elsti sonurinn lést
fyrir nokkrum árum.
Fyrir rúmum mánuði hitti ég
þau hjónin í mannfagnaði. Mér
virtist Friðjón hress, og glaðvær
var hann. Hann sagði mér að hann
fylgdist daglega með störfum Al-
þingis í sjónvarpinu. Það kom mér
í sjálfu sér ekki á óvart að hann
fylgdist með sínum gamla vinnu-
stað, svo ríkan þátt sem Alþingi
átti í hans_ lífsstarfi.
Alþingi íslendinga þakkar Frið-
jóni Sigurðssyni fjörutíu ára dygga
þjónustu. Persónulega þakka ég
liðlega aldarfjórðungs vináttu og
samstarf. Ég bið Áslaugu, sonun-
um og fjölskyldum þeirra Guðs
blessunar.
Megi minningin um góðan mann
genginn sefa söknuðinn.
Ólafur G. Einarsson.
Engin stofnun eða fyrirtæki
getur skilað árangri nema að hafa
góðu starfsfólki á að skipa. Al-
þingi íslendinga er þar engin und-
antekning. Ekki er nóg að þjóðin
vandi val á þingmönnum, heldur
verður að búa þeim aðstöðu og
umhverfi til að vinna þjóðinni
gagn. Starfsfólk Alþingis hefur
átt mikinn þátt í að gera störf
þingsins skilvirkari og viðhalda
reisn þess.
Friðjón Sigurðsson var skrif-
stofustjóri Alþingis um langan
tíma og vakti yfir velferð og virð-
ingu Alþingis af alúð og metnaði.
Mér er minnisstætt þegar ég kom
fyrst til þings ungur og reynslu-
laus í þingstörfum hversu Friðjón
var boðinn og búinn að liðsinna
og leiðbeina nýjum þingmönnum.
Þegar litið er til baka er með ólík-
indum hvað Friðjón hafði víðtækt
starfssvið. Samskiptin við þing-
menn voru því mikil. Á þeim tíma
var tölvan ekki komin til sögunn-
ar. Friðjón hafði þetta allt í höfð-
inu og hélt utan um sérhvern þráð
og lét ekkert framhjá sér fara.
Þegar við þingmenn þurftum að
fá greidda reikninga gengum við
inn á skrifstofu Friðjóns, sem dró
tékkhefti upp úr skúffu sinni, lagði
það á fágað skrifborðið og skrifaði
ávísun eftir vandlega skoðun. Frið-
jón sá jafnframt um allt alþjóða-
samstarf og ferðaðist því með
þingmönnum á marga fundi er-
lendis. Hann sá til þess að allt
væri „korrekt" eins og hann komst
gjarnan að orði. Mér er sérstak-
lega minnisstætt samstarfið við
hann á vettvangi Norðurlandaráðs
sem hann gegndi af mikilli trú-
mennsku. Hann vildi forðast að
fjölga starfsfólki Alþingis mikið
og var aðhaldssamur. Auðvitað
þýddi það að nauðsynlegt var að
velja og hafna. Með hans hjálp
tókst hins vegar að skila viðfangs-
efnunum með fullum sóma og til-
tölulega litlum kostnaði. Kæmi
upp álitamál í þingstörfunum var
Friðjón hinn óskeikuli hæstiréttur.
Friðjón Sigurðsson hafði mót-
andi áhrif á störf Alþingis. Starf
hans við að byggja upp þessa mik-
ilvægu stofnun, sjálfan grundvöll
lýðræðis í landinu, var ómetan-
legt. Friðjóni var afar annt um
sjálfstæði Alþingis og tók því ekki
vel ef utanaðkomandi voru að
reyna að ráðskast með málefni
þess.
Frístundir hans voru fáar og
ekki nokkur vafi að málefni Al-
FRIÐJÓN
SIG URÐSSON
þingis voru í fyrirrúmi. Það fór "
ekki framhjá neinum að Áslaug Í
kona hans stóð með honum alla
tíð og lagði mikið af mörkum til
að hann gæti sinnt málefnum Al-
þingis sem best.
Á kveðjustund minnumst við
Siguijóna með hlýhug ánægju-
legra samverustunda með þeim
heiðurshjónum. Við vottum Ás-
laugu og öllum aðstandendum :
samúð okkar og biðjum Guð að j
styrkja þau og blessa um alla
framtíð. í
Sigurjóna og Halldór
Ásgrímsson.
Friðjón Sigurðsson var minnis-
stæður maður. Hann var grann-
vaxinn og nettur og virtist í fyrstu
afskiptalaus og þurr á manninn
en í honum bjó ótrúlegur styrkur '
og þrek. {
Friðjón var dagfarsprúður (
stjórnandi á stórum vinnustað.
Hann hafði yfir hópi starfsmanna
að segja en jafnframt þurfti hann
að hafa hnökralaus samskipti við
þingheim og af sjálfu leiðir að þar
eru ýmsir sem vilja ráða og eru
ekki sérstaklega leiðitamir.
Framganga Friðjóns var slík að
þetta vandasama hlutverk leysti
hann aðdáanlega vel af hendi.
Þrátt fyrir að í hópi þingmanna 1
hafi ætíð verið, og eigi að vera, .
menn kappsamir og fastir fyrir
hlíttu allir ráðum Friðjóns og úr-
skurðum um þingsköp, þingvenjur
og einnig um lögfræði'ieg álita-
mál. Ég minnist þess ekki þann
tíma er við störfuðum saman á
Alþingi að nokkur þingmaður mót-
mælti úrskurði sem Friðjón hafði
undirbúið. Þó voru þeir oft ekki
rökstuddir í löngu máli, stundum
örfáar setningar, en slíkt var afl
Friðjóns og þeirrar virðingar naut
hann að þingmenn gerðu sér ætíð
að góðu að beygja sig fyrir því
áliti sem hann hafði látið uppi.
Friðjón hafði afdráttarlausar
skoðanir á stjórnmálum og einnig
einstökum þingmönnum en aldrei
varð ég þess var að vild eða óvild
markaði álitsgerðir hans.
Hann var embættismaður af
gamla skólanum og þrátt fyrir
mikið skap stjórnaði hann því ætíð.
Þingmenn virtu heiðarleika hans
og Jþekkingu.
Á skrifstofu Alþingis vildi Frið-
jón ráða og ráða einn. Hann hélt
öllum þráðum í hendi sér og vildi
ekki sleppa þeim. Stundum hefur
sjálfsagt þeim sem unnu næst
honum verið þörf á lipurð og þolin-
mæði en aldrei urðu áberandi
árekstrar.
Friðjón var mikill áhugamaður
um norræna samvinnu og var rit-
ari íslandsdeildar Norðúrlanda-
ráðs um langan aldur. Á þeim
vettvangi kynntist ég honum einn-
ig vel. Hann naut vináttu og virð-
ingar starfsbræðra sinna á Norð-
urlöndum svo og þeirra þingmanna
er með honum störfuðu að erlend-
um samskiptum en með öllum þeim
samskiptum hafði hann umsjón.
Mér fannst Friðjóni falla það
nokkuð þungt að láta af störfum
fyrir aldurs sakir. Hann hafði átt
annasaman starfsdag á Alþingi og
vildi ógjarnan beygja sig fyrir Elli
kerlingu. Það var þó lán hans að
létta umsvifum sjötugur því
skömmu síðar fékk hann alvarlegt
hjartaáfall og var um tíma milli
heims og helju. Með eðlislægum
viljastyrk reif hann sig upp úr
veikindum sínum og átti á annan
áratug góða ævi með bærilegri
heilsu.
Friðjón var mjög vel giftur Ás-
laugu Siggeirsdóttur hinni mæt-
ustu konu og varð þeim auðið fimm
sona. Gafst honum eftir að hann
lét af starfi skrifstofustjóra góður
tími til að rækja hugðarefni sín.
Friðjón var t.d. skákmaður góður
og hafði yndi af tafli og tefldi
manna fyrstur við tölvu á landi
hér.
Við brottför Friðjóns úr starfi á
Alþingi urðu margháttaðar breyt-
ingar. Sást þá best hvílíkur af-
kastamaður Friðjón hafði verið. i