Morgunblaðið - 23.10.1997, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 23. OKTÓBER 1997 43 f
AÐSENDAR GREINAR
Tæknivandi við blöndun
Stöðvar 2 og breiðbands
EINS og kunnugt
er hafa ekki náðst
samningar milli ís-
lenska útvarpsfé-
lagsins og Pósts og
síma hf. um dreif-
ingu á breiðbandinu
svokallaða. Megin-
ástæðan er sú að
hækka yrði áskrift-
argjöld ef þessi dreif-
ingarleið yrði fyrir
valinu. Hinsvegar er
því ekki að leyna að
ýmis tæknileg
vandamál eru því
samfara að blanda
saman tveimur
dreifikerfum.
Fjölvarp
Ejölvarp er kerfi sem byggist á
örbylgjutækni sem hefur verið
þrautreynd bæði vestanhafs og af
grönnum okkar á írlandi. Rásir
Fjölvarpsins og Stöðvar 3 eru nú
allar sendar út frá einum aðalsendi-
stað, þ.e. frá Öskjuhlíð, en það
gerir alla endurvörpun og eyðingu
skuggasvæða mun auðveldari en
áður. Komið hefur verið fyrir 18
endurvörpum, sem ásamt aðalsend-
inum gera það að verkum að nær-
fellt 70 þúsund heimili í landinu
geta móttekið 11 gervihnattarásir
ásamt dagskrám innlendra stöðva.
Hægt er að taka á móti Fjölvarps-
pakkanum með fyrirferðarlitlu loft-
neti sem er frekar auð-
velt í uppsetningu.
Kapalkerfi Pósts
og síma
Póstur og sími hf.
hyggst dreifa erlendum
rásum í kapalkerfi sínu
auk innlendra sjónvarps-
rása. Eðlilegast er því
að bera þessa dreifingu
saman við Fjölvarpið
sem boðið er uppá af
íslenska útvarpsfélag-
inu.
Kapalkerfi Pósts og
síma er hefðbundið hlið-
rænt (analogue) kapal-
kerfi, þó að notaður sé
ljósleiðari til dreifingar að götu-
skáp. Engar nýjungar eru í kerfinu
eins og til stendur að nýta það og
því hæpið að nafngiftin breiðband
sé réttnefni í núverandi mynd.
Póstur og sími gæti hinsvegar not-
að kapalkerfið stafrænt (digital)
síðar meir og margfaldað þannig
flutningsgetuna þannig að ein-
hverntíma í framtíðinni ber breið-
bandið sjálfsagt nafn með rentu.
Eins og staðan er nú, þá nær
kapalkerfi Pósts og síma aðeins til
mjög takmarkaðs hluta Reykjavík-
ur og til Húsavíkur.
Áhrif veðurfars
Veðurfar hefur ekki áhrif á mót-
töku Fjölvarps þar sem móttöku-
Ýmis tæknileg vanda-
mál eru því samfara,
segir Hannes
Jóhannsson, að taka
á móti sjónvarpsmerki
um breiðband og
loftnet samtímis.
skilyrði eru í góðu lagi. Allar er-
lendar rásir eru mótteknar frá
gervitunglum. Á leið sinni í gegnum
veðurhjúpinn geta gervihnatta-
sendingar orðið fyrir ýmsum trufl-
unum af völdum veðurs, svo sem
rigningu, þoku og snjókomu. Þá
gildir einu hvort endurvarp á sér
stað um kapal eða örbylgju.
Myndlyklar Fjölvarps og Pósts
og síma
Myndlyklar íslenska útvarpsfélags-
ins hafa innbyggðan NICAM
víðóms-móttakara sem tryggir að
allir þeir sem hafa myndlykil geta
nýtt sér víðóma útsendingar, en
rásir Stöðvar 2, Sýnar og RUV auk
erlendu tónlistarrásanna eru allar
sendar út í NICAM víðóm. Mynd-
lyklar Pósts og síma hafa ekki inn-
byggðan NICAM móttakara, sem
þýðir að öll móttaka verður í
Hannes
Jóhannsson
A að hækka útsvar?
FIMMTUDAGINN
16.10. gerði ég mér
ferð niður í Ráðhús til
þess að fylgjast með
umræðum í borgar-
stjórn Reykjavíkur um
kjaramál kennara. Á
leið minni þangað velti
ég fyrir mér ýmsu sem
snýr að starfi kennara.
Eg heyri það stundum
að kennarar hafi það
svo óskaplega gott í
öllum þessum fríum
sem þeir hafa. En er
það svo? Raunveruleik-
inn sem blasir við nýút-
skrifuðum kennurum
er sá að þeir fá ekki
nema % stöðu. Á launaseðli er þetta
skilgreint sem 0,6667% vinna. Með
öðrum orðum það er ekki talin vera
full vinna að kenna einum bekk. Á
haustin leita spurningar eins og
þessar á hugann. Fæ ég fulla stöðu?
Hvar get ég bætt við mig til að fá
fulla stöðu? Hvernig lifí ég af ef
ég fæ ekki fulla stöðu? Flestir kenn-
arar geta bætt einhveiju við sig til
þess að fylla upp í 100% vinnu og
það ræðst oft ekki fyrr en í upp_-
hafi skólaárs hvort svo verður. Á
vorin koma aðrar spurningar: Hvar
fæ ég vinnu í sumar? Hvað geri ég
ef ég fæ ekki vinnu? Þannig er að
yfir sumarið eru laun greidd sam-
kvæmt ráðningu. Starfsöryggi
yngri kennara er ekki mikið.
Það er happdrætti á hverju hausti
hvernig fer en samt kýs ég það að
vera kennari. Ástæðan er m.a. sú
að ég hef tök á þvi að taka hluta
að vinnu minni heim. Heima vinn
ég við að skipuleggja námið, útbúa
námsgögn, fara yfír heimavinnu
nemenda og undirþúa mig að öðru
leyti fyrir kennslu næstu daga. En
nú er það talið nauðsynlegt að ég
sé sýnilegri í skólanum. Þýðir þetta
það að ég vanræki vinnu mína ef
ég er ekki í skólanum? Síður en
svo. Þar sem ég vinn er vinnuað-
staða kennara frekar bágborin. Sem
dæmi þá er ekki tölva í vinnuher-
bergi kennara. Ég nota mína eigin
tölvu og hef ekki í hyggju að rukka
Reykjavíkurborg um
leigu vegna notkunar
á henni. Nýir skólar
búa við góðar aðstæð-
ur en það er ekki hægt
að segja um alla skóla
borgarinnar. Það að
krefjast þess að kenn-
arar stundi alla sína
vinnu innan skólans
krefst úrbóta á
vinnuaðstöðu þeirra og
það þýðir aukin útgjöld
fyrir Reykjavíkurborg.
Hefur það verið reikn-
að út hvað það þýðir
fyrir borgina að koma
vinnuaðstöðu kennara
í þokkalegt horf?
Starfsumhverfí kennara er þannig
að þeir geta ekki orðið jafn sýnileg-
ir og afgreiðslufólk í verslunum.
Kennari i 2A stöðu vinnur meira
en það stöðuhlutfall vegna þess að
hann þarf þess bekkjarins vegna
og á að gera það samkvæmt kjara-
samningum til þess að vinna af sér
þá frídaga sem eru utan lögboðins
sumarfrístíma. Það er þess vegna
sem kennarar eiga lengra sumarfrí
en aðrir, þeir hafa einfaldlega unn-
ið það af sér. En ef á að breyta
vinnutíma og fyrirkomulagi innan
skólanna þá þarf meiri tíma til þess
en þessa fáu mánuði sem nú þegar
hafa farið í þær viðræður. Allar
breytingar eru viðkvæmar og best
er að vanda til þeirra. Þannig næst
betri sátt. Og það er það sem skóla-
starfíð þarf á að halda í dag, vel
hæfum kennurum sem vinna störf
sín í sátt við vinnuveitendur og
samfélagið.
Þegar niður í Ráðhús var komið
mætti ég hópi kennara sem var að
ganga út. Ástæðan var sú að borg-
arstjóri sagði í ræðu sinni að líklega
þyrfti að hækka útsvarið til að
hækka laun kennara. Er borgin
bara að semja við kennara?
Skömmu síðar á sama fundi sam-
þykkti meirihluti borgarstjórnar
tæplega 700 milljóna króna stofn-
framlag til listasafns í Hafnarhús-
inu. Þessi upphæð gæti verið vaná-
ætluð þar sem það hefur tíðkast,
Það að krefjast þess að
kennarar stundi alla
sína vinnu innan skól-
ans, segir Sigríður Sig-
urðardóttir, krefst úr-
bóta á vinnuaðstöðu
þeirra og það þýðir auk-
in útgjöld fyrir Reykja-
víkurborg.
því miður, í okkar samfélagi að
áætlanir við breytingar húsa fara
úr böndunum. Ekki var minnst einu
orði á að e.t.v. þyrfti að hækka
útsvar til þess að fjármagna þessar
dýru framkvæmdir eða rekstrar-
kostnaðinn við safnið. Megum við
búast við því að útsvar verði hækk-
að til þess að bæta vinnuaðstöðu
kennara í skólunum? Hvenær á að
hækka útsvar og hvænær ekki?
Það er gott að R-listamenn opin-
bera tímanlega fyrir næstu borgar-
stjómarkosningar hvernig þeir vilja
forgangsraða útgjöldum borarinn-
ar. Kjósendur eiga jú rétt á því að
pólitíkusar segi umbúðalaust skoð-
anir sínar. Ég vil biðja kjósendur
að hafa það í huga næsta vor þeg-
ar þeir greiða atkvæði sitt hvemig
R-Iistinn vill forgarigsraða. Það að
gera margra ára áætlanir um bygg-
ingafræmkvæmdir skólahúsa duga
ekki einar og sér. Huga verður líka
að innra starfi skóla og vanda til
þess. Einn liður í því er að hafa
hæft starfsfólk innan skólanna.
77.970 krónur í bytjunarlaun fyrir
fulla stöðu er einfaldlega ekki boð-
legt og er dapurt til þess að vita
að samninganefndir kennara skuli
ekki hafa náð betri árangri í samn-
ingum við ríkið á undanfömum
árum.
Höfundur er leik- og
grunnskólakennari.
Sigríður
Sigurðardóttir
„mónó“. Þessir lyklar eru fram-
leiddir í Bandaríkjunum og era
ódýrir og einfaldir en nota raglað-
ferð sem orðin er á eftir tímanum.
Þeir sem era kröfuharðir á mynd-
og hljóðgæði og eiga nýleg sjón-
varpstæki nota gjaman svokölluð
„skart“tengi til tengingar við sjón-
varps- og upptökutæki. Tvö slík
tengi era á myndlyklum íslenska
útvarpsfélagsins.
Myndlykill Pósts og síma hefur
ekkert „skart“tengi.
Blöndun tæknilega möguleg
Eins og áður sagði hefur verið
hugað að möguleikum á samteng-
ingu kapals Pósts og síma hf. og
Fjölvarpsins eða Stöðvar 2 og Sýn-
ar á VHF og UHF sviði. Dreifing
á VHF og UHF og örbylgjusviði
er ennþá nauðsynleg þar sem
kapalkerfi Pósts og síma hf. á langt
í land með að ná til þorra lands-
manna. Þótt líklegt sé að slík blönd-
un sé tæknilega möguleg hefur hún
ekki verið reynd þegar þetta er rit-
að. Rétt er að hafa í huga að dreifi-
kerfí í fjölbýlishúsum ráða ekki
óbreytt við að dreifa þeim rása-
fjölda sem verður til staðar ef Fjöl-
varpsrásum og kapalrásum Pósts
og síma hf. yrði dreift saman.
Auka þarf afl magnaranna svo
styrkur notenda haldist óbreyttur.
Einnig hefur verið á það bent að
stýrirás fyrir myndlykla Pósts og
síma hf. mun í mörgum kerfum
fara forgörðum, nema bætt verði
við sérstökum magnara fyrir svo-
kallað neðra S-band.
Póstur og sími hf. ætlar að nota
efra S-bandið til dreifingar um
kapal félagsins. Hætt hefur verið
við að nota band III eins og áætlað
var í upphafi. Þar með er tæknilega
mögulegt að blanda VHF rásum 6
og 12 (Stöð 2 og SÝN) við kapal-
rásirnar. En þó að þessi blöndun
sé möguleg er hún ekki án vand-
kvæða og athuga þarf t.d. vel hvort
styrkmunur milli rása sé innan
eðlilegra marka.
Kapall Pósts og síma og
Fjölvarp
Eins og sést á meðfylgjandi skýr-
ingarmynd skila örbylgjunetin frá
sér rásum Fjölvarpsins á tveimur
mismunandi tíðnisviðum. Það era
sem sagt til tvær gerðir loftneta,
venjulega kölluð S-bandsnet eða
UHF net. íslenska útvarpsfélagið
fiutti nær eingöngu inn S-bands-
net. Ekki er mögulegt að blanda
saman rásum þessara loftneta og
rásum kapals Pósts og síma hf. þar
sem þær skarast. Tæknilega er
hinsvegar mögulegt að blanda sam-
an rásum frá UHF-Fjölvarpsnetum
og kapalkerfínu. Þetta mun þó
reynast töluvert flóknari fram-
kvæmd heldur en við blöndun
VHF-rása og kapalrása og ekki á
færi annarra en fagmanna.
Tvær aðskildar lagnir
Sú leið væri auðvitað fær til
þess að gera áskrifendum Stöðvar
2, Sýnar eða Fjölvarps kleift að
njóta aðgangs að breiðbandi, að
leggja tvær aðskildar lagnir í sitt-
hvom myndlykilinn. Þar fyrir aftan
þyrfti að koma fyrir skiptibúnaði,1'
(er innbyggður í sum sjónvörp), það
er skiptingu inn á sjónvarpstækið
eða myndbandið eftir því hvernig
hagar til. Þessi leið er þó vart raun-
hæf í ijölbýlishúsum auk þess sem
hún er kostnaðarsöm.
Höfundur eryfirmaður
tæknideildar íslenska
útvarpsfélagsins.
Kynning í dag
og föstudag
15%
kynningarafsláttur
Austurstræti,
sími 511 4511
Kringlukast
Peysur
Qran Sasso
Áöur kr.-0*900"
og kr. J2*90tT
Tiú frá
kr. 4.900
TÍSKU VERSLU N
KRINGLUNNI 8-12
SÍMI 553 3300