Morgunblaðið - 11.11.1997, Blaðsíða 50

<50
PRIÐJUDAGUR 11. NOVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Lögfræðingi
a *
LIU svarað
varnir gegn mengun sjávar á IV.
undirbúningsfundi SÞ fyrir Ríó-ráð-
stefnuna og haldinn var í mars 1992.
Þökk sé m.a. þeim tillögum komst
málið á rekspöl innan SÞ og á næsta
ári munu loks hefjast samningavið-
ræður um lagalega bindandi samn-
ing um bann og takmörkun á notkun
þeirra efna, sem Kristján Ragnars-
son hvatti til baráttu fyrir í ræðu
SAGT ER að þeir séu
klúrir í knattspyrnu
sem sækjast meira eftir
að sparka í sköflung
andstæðingsins en bolt-
ann. Ennfremur er sagt
að þeir sem sparka bolt-
■~>anum í eigið mark séu
klaufskir. Hvorug þess-
ara lýsinga Tiæfir Jón-
asi Haraidssyni, lög-
fræðingi LÍÚ, sem
réðst fram á ritvöllinn
í Morgunblaðinu 7. nóv.
og sparkar villt í tilraun
sinni til að skjóta niður
Náttúruvemdarsamtök
íslands. Á máli íþrótta- ^Arni
fréttamanna: Jónas Finnsson
Haraldsson er hvorki
marksækinn né heldur gerir hann
tilraun til að hitta boltann. _
Tilgangur lögfræðings LÍÚ er lík-
lega göfugur. Hann vill bregða skildi
fyrir Halldór Ásgrímsson utanríkis-
irráðherra vegna greinar eftir undir-
ritaðan sem birtist í Morgunblaðinu
23. okt. s.l. Ekki verður þó séð að
lögfræðingur LÍÚ geri nokkra til-
raun til að svara þeirri gagnrýni sem
ég beindi að utanríkisráðherrá eða,
öllu heldur, því sem hann sagði í
ræðu sinni á allsherjarþingi SÞ 26.
sept. s.l.
Til að árétta þá gagnrýni leyfi ég
mér að vitna til orða Kristjáns Ragn-
arssonar, formanns LIÚ, máli mínu
til stuðnings, en formaðurinn sagði
í ræðu sinni á aðalfundi LÍÚ 30.
^okt. s.l:
„. . . Ef ekki tekst að varðveita
hreinleika hafsins og þá jákvæðu
ímynd sem íslenskur fiskur hefur er
grundvöllur góðra lífskjara á íslandi
brostinn. Þegar horft er til framtíðar
er ljóst að mengun af völdum svo-
nefndra „þrávirkra lífrænna efna“
getur ógnað hreinleika hafsins á
norðurslóð. Þessi mengun er af
hnattrænum toga og þekkir engin landa- mæri. Hún berst eink- um með loft.st.raumnm smni á aðalfundi LIU. ÁRNI Sigfússon
Á máli íþróttafrétta- oddviti sjálfstæðis- manna í borgarstjórn Reykjavíkur svarar þann 16. okt. sl. grein minni um tvískinnung sjálfstæðismanna í málefnum listasafns í Hafnarhúsinu. Þar þykist hann sýna fram á að ekki standi steinn yfir steini í málflutningi
manna, segir Ami Æ
frá hlýjum svæðum þar sem efnin eru notuð og gufa upp í andrúmsloft- ið til kaldari svæða þar sem efnin setjast og safnast fyrir. Þessi efni hafa gjarnan langan líf- tíma í náttúrunni og hlaðast upp í fæðukeðj- Finnsson: Jónas Har- \ tL
j bwwmí ™w****’ BSSK aldsson er hvorki mark- sækinn né heldur gerir hann tilraun til að hitta l jtéf
'í-fÆSi /v boltann. mínum og gefur í skyn að Sjálfstæðisflokkur-
H | unni. Okkur stafar mest ógn af skordýraeitri sem notað er í landbún- aði. Mikið maen bess- Þar eð ég veit að Jónas Haralds- son er mikill baráttumaður treysti ég því að hann muni kosta kapps inn hafi verið sam- kvæmur sjálfum sér í málinu. Svo er ekki og
1—l—Æmk. tk. Árni Þór
ara efna hefur verið
losað frá Bandaríkjun-
um og löndum Austur-Evrópu. Nú
á losun sér einkum stað í þróunar-
löndum þar sem ódýr en mengandi
efni eru notuð til að efla fæðufram-
leiðslu i stað hreinni og dýrari efna.
Mikilvægt er að Vesturlönd aðstoði
þróunarlönd við að taka upp betri
aðferðir við matvælaframleiðslu. ís-
lensk stjórnvöld hafa tekið forystu
á vettvangi alþjóðasamninga í bar-
áttunni gegn losun þrávirkra líf-
rænna efna frá landstöðvum. Sam-
tök útvegsmanna styðja eindregið
þessa stefnu stjórnvalda og hvetja
til aukinnar baráttu á þessu sviði.“
Einnig Náttúruverndarsamtök ís-
lands hvetja til aukinnar baráttu
gegn þeirri vá sem felst í mengun
sjávar af völdum þrávirkra lífrænna
efna. Því benti ég á það í grein minni
í Morgunblaðinu 23. okt. að þau al-
þjóðlegu umhverfisverndarsamtök
sem utanríkisráðherra kallaði
„óábyrg“ í ræðu sinni á allsherj-
arþinginu, hafa með mjög einörðum
og ábyrgum hætti barist gegn meng-
un sjávar af völdum þessara eitur-
efna. Það voru einmitt slík samtök
sem brugðust hart við_ og lýstu yfir
stuðningi við tillögur íslendinga um
um að þetta nýja baráttumál hags-
munasamtaka útvegsmanna á Is-
landi nái fram að ganga á alþjóða-
vettvangi. Ekki er heldur að efa að
Jónas muni taka undir þá hvatningu
utanríkisráðherra til aðildarríkja SÞ
að vekja almenning til vitundar um
nauðsyn þess að vernda vistkerfi
sjávar mengun a_f völdum fyrr-
nefndra eiturefna. í þeirri baráttu á
Jónas vísan einlægan stuðning Nátt-
úruverndarsamtaka íslands. Vafaiít-
ið gildir hið sama um fyrrum at-
vinnuveitanda undirritaðs, Greenpe-
ace International, auk World Wide
Fund for Nature (WWF) og fjölda
annarra umhverfisverndarsamtaka
víða um heim. Bendi ég þeim lesend-
um Morgunblaðsins, sem vilja kynna
sér þessi mál frekar, á heimasíður
Greenpeace International
(http://www.greenpeace.org) og
WWF (http://www.panda.org).
Brátt munu Náttúruvemdarsamtök
íslands einnig státa af eigin heima-
síðu (http://www.mmedia.is/nsi). Þá
má einnig geta heimasíðu um-
hverfisráðuneytisins
(http://www.mmedia.is/umhverfi/).
Höfundur situr í stjórn
Náttúruverndarsamtaka Islands.
„Máli réttu
hallar hann...“
arupplýsingar við það
sem áður hafði komið
fram í grein minni.
Korpúlfsstaðir
Árni Sigfússon segir að þegar loks
hafi legið fyrir kostnaðaráætlun
vegna endurbyggingar Korpúlfs-
staða hafi hann tekið.málið upp
í borgarstjórnarflokki sjálfstæðis-
manna og beitti mér gegn frekari
framkvæmdum ... Niðurstaðan var
Sérkennilegur áróður
Árna Sigfússonar,
segir Árni Þór Sig-
urðsson, breytir ekki
staðreyndum.
að hætt var við framkvæmdina,"
segir oddviti D-listans. Þetta þykir
mér nokkuð sérkennilegt því eftir
því sem best verður séð voru síðustu
afskipti sjálfstæðismanna af málinu
á síðasta kjörtímabili að samþykkja
endurbyggingu Korpúlfsstaða í
byggingarnefnd Reykjavíkur þann
12. ágúst 1993. Var
málið samþykkt með
fjórum atkvæðum sjálf-
stæðismanna. Engin
formleg ákvörðun var
tekin af hálfu D-iistans
að hætta við máiið.
Miklu fremur virðist
sem sjálfstæðismenn
hafi ákveðið að slá end-
urbyggingu Korpúlfs-
staða á frest en hætta
ekki við hana. Þetta
fæst staðfest í viðtali
Morgunblaðsins við
Árna Sigfússon þann
20. mars 1994 þegar
hann var nýorðinn
Sigurðsson borgarstjóri. Þar segist
hann vilja leggja
áherslu á skólamálin og önnur verk-
efni geti þurft að bíða eða eins og
hann svarar sjálfur orðrétt spurn-
ingu blaðamanns: „Ég sé ekki fram
á að á Korpúlfsstöðum verði upp-
bygging á næsta kjörtímabili." Sem
sagt ekki hætt við - en málinu frest-
að.
Hafnarhúsnefndin
Rangfærslur ráðherra
og bókhaldsbrellur
Iðnaðarmálaráðherra
kom fyrir nokkru í út-
varpið og tilkynnti að
nú hefði Landsvirkjun
gert samning um raf-
orkusölu til álvers á
Grundartanga. Verðið
væri leyndarmál en
hagnaður Landsvirkj-
unar 2 milljarðar á
næstu 20 árum. Orð
ráðherrans stóðu stutt,
nokkrum mínútum síð-
ar var rætt við forstjóra
Landsvirkjunar sem
sagði hagnaðinn vera
■Ksaðeins einn milljarð, en
það mundi svara til 6%
arðs af fjárfestingunni.
Þessi agnarlitli arð-
ur eða 50 milljónir kr. á ári er reynd-
ar ekki 6% heldur aðeins 0,2% af
nauðsynlegri 20-25 milljarða króna
fjárfestingu til raforkuöflunarinnar
svo lítt er forstjóranum annara um
orð sín en ráðherranum. Til saman-
burðar má benda á nýgerðan, álíka
stóran, raforkusamning til stækk-
unar álversins í Straumsvík sem
sagður var gefa Landsvirkjun 8
milljarða króna arð og svara til
^þess að arðsemi af fjárfestingum
Landsvirkjunar verði að minnsta
kosti 15%. (Ársskýrsla LV 1995).
Þeir hljóta að naga sig í handarbök-
in í Straumsvík yfir slíkum afar-
samningum fyrst Landsvirkjun
sætti við 8 sinnum minni ágóða frá
Grundartanga. Til samanburðar má
Jíka benda á að þessi arður er 200
rónur á mann. Álverið, sem menn
hefur drevmt um í áratue- til að
Einar
Júlíusson
bjarga fjárhag landsins
í þorskleysinu, bætir
200 krónum eða einni
strætóferð í vasa hvers
íslendings á ári! En
auðvitað safnast þegár
saman kemur. Ef
Landsvirkjun leggur
sæstreng til Evrópu
gætu Islendingar e.t.v.
fengið annan 200 kall
fyrir strætó heim aftur
og þúsund Grundar-
tangaálver mundu gefa
jafnmikinn ágóða og
vera ætti af þeim auð-
lindaskatti sem nokkrir
einkavinir leggja nú á
útgerð íslendinga.
En allt er þetta tómt
bull og bókhaldsbrellur. Það er af
og frá að Landsvirkjun græði á
Grundartangasamningunum, ekki
einu sinni 0,2 prósent. Landsvirkjun
hefur alltaf selt stóriðjunni raf-
magnið á minna en helming af
kostnaðarverði en almennir raf-
magnsnotendur greiða mismuninn.
Ekkert er að marka orð forstjórans
um að allir íslendingar græði 200
krónur á ári á álverinu.
Allir eru samningar, reikningar og
forsendur Landsvirkjunar leyndarmál
til að gera mönnum erfiðara að af-
hjúpa blekkingamar en ef ég þekki
þá rétt hafa þeir reiknað ágóðann
af Straumsvíkursamningunum þann-
ig að álverið fær bara rafmagnið frá
Blönduvirkjun sem enginn hefur
þurft að nota enn og ástæðulaust er
að telja til kostnaðar því það er hvort
eð er húið að bvceia virkiunina!
Umræddir 8 milljarðar á 20 árum
gera um 400 milljónir í arð á ári sem
geta ekki verið 15% af nema 2,7
milljörðum. Þegar Landsvirkjun talar
um fjárfestingu sína er Biönduvirkjun
greinilega ekki reiknuð með þvi hún
ein kostaði um 20 milljarða og þar
við bætast 7-8 milljarðar í vexti síð-
Það er hart ef borgaryf-
irvöld ætla sér að selja
Landsvirkjun rafmagn á
rúma eina krónu, segir
Einar Júlíusson í þess-
ari fyrri grein af tveim-
ur, en kaupa svo raf-
magn til baka á meira
en 2,50 kr.
an virkjunin var fullbúin og þar til
nú að álverið fær loksins rafmagnið
fráhenni.
Ágóðinn af Grundartangasamn-
ingunum gæti hins vegar verið
reiknaður þannig að Landsvirkjun
ætli sér ekki að virkja neitt, en kaupa
í staðinn rafmagnið frá Nesjavöllum
á 16 mill. (1,10 kr.) kílówattstund-
ina. Þá geta þeir selt Grundartanga-
álverinu það á 16,7 mill og haft 0,7
mill fyrir ómakið. Kostnaður Lands-
virkjunar af þessari milligöngu væri
þá óverulegur og hinn agnarlitli 50
milljóna króna ágóði (0,7 milI/kWh)
e-etur auðvitað verið 6% arður ef fiár-
festingin er nógu lítil þ.e. ekki meiri
en 0,8 milljarðar. Það stenst samt
ekki en ég veit reyndar ekki frekar
en aðrir hvað raunverulega er á
seyði, annað en að það er verið að
pukrast með að reikna tóma vitleysu
og hlunnfara íslendinga heldur betur.
Það er hart að borgaryfirvöld skuli
ætla sér að virkja Nesjavelli og selja
Landsvirkjun rafmagn á rétt rúma
eina krónu en kaupa svo aftur af
þeim rafmagn á meira en 2,50 kr.
á kílówattstundina! Þeir geta þetta
auðvitað því hinn almenni rafmagns-
notandi verður bara að borga það
sem upp er sett af einokunarfyrir-
tækjunum en því er jarðgufuraf-
magnið sem þeir selja Landsvirkjun
þeim svona miklu minna virði en
vatnsaflsrafmagnið sem þeir kaupa
af Landsvirkjun? Jarðgufuvirkjun er
sjálfsagt ekki mjög dýr ef heita-
vatnsnotandinn er látinn borga allar
borholurnar en ekki hefur Kröflu-
virkjun reynst ódýrari en vatnsafls-
virkjanirnar. Borgin og Landsvirkj-
un ættu að leggja spilin á borðið og
sýna alþjóð hvað þeir eru að gera
og hvernig þeir reikna kostnaðarverð
á raforkunni. Annars verður að telja
útreikninga þeirra og forsendur jafn-
ómerkileg og orð iðnaðarráðherra.
Kannski má réttlæta einnar krónu
framleiðslukostnað á Nesjavallaraf-
magni en hvernig má réttlæta að
það sé selt á eina krónu og keypt
svo aftur á 2 og hálfa krónu?
Réttir útreikningar sjást í grein-
um mínum, „Framleiðslukostnaður
á rafmagni til stóriðju“ sem birtust
í Morgunblaðinu 1990 en við skulum
skoða það aftur og á einfaldari hátt
í annarri grein hvert kostnaðarverð
Landsvirkjunar á rafmagninu er.
Enn er leyndin ekki meiri en svo að
Landsvirkjun gefur út ársskýrslur
svo allir geta séð hvað rekstur henn-
ar kostar nákvæmlega.
Höfnndur pr piilisfripilinoiir.
í grein sinni segir Árni Sigfússon
að niðurstöður starfshópsins um
málefni Hafnarhússins séu algjört
aukaatriði því þær hafi aldrei verið
samþykktar. Ljóst er að innan
Reykjavíkurlistans er samstaða um
þessar tillögur en vera kann að Árni
Sigfússon og Vilhjálmur Þ. Vil-
hjálmsson, borgarfulltrúi og tals-
maður D-listans í málinu, hafi ekki
verið samstiga. Meginniðurstaða
starfshópsins var að flytja hluta af
starfsemi Listasafns Reykjavíkur í
Hafnarhúsið, um það var enginn
ágreiningur í nefndinni og fulltrúi
sjálfstæðismanna skrifaði upp á þau
meginmarkmið. Breytingarnar frá
þessum niðurstöðum eru minnihátt-
ar, eins og ég hef áður sýnt fram
á, og skipta engu höfuðmáli.
Fjölgun á leikskóla
Steininn tekur þó úr þegar odd-
viti sjálfstæðismanna í borgarstjórn
Reykjavíkur ber sér á bijóst og telur
sig geta sýnt fram á að betur eða
að minnsta kosti jafnvel hafi verið
staðið að uppbyggingu leikskóla á
tímum sjálfstæðismeirihlutans. Odd-
vitinn heldur greinilega að kjósendur
séu almennt skyni skroppnir eða svo
gleymnir að menn hafi enga hug-
mynd um hvernig umhorfs var í
þeim málaflokki þegar sjálfstæðis-
menn misstu meirihlutann vorið
1994. Þar tala verkin skýru máli og
ég læt foreldrum og öfum og ömm-
um barna á leikskólaaldri eftir að
rifja upp í huganum píslargöngurnar
við að reyna að koma börnum á leik-
skóla þegar hugmyndafræði Sjálf-
stæðisflokksins réð ríkjum. Svo
glögg hafa umskiptin orðið að þau
blasa hvarvetna við og sérkennilegur
áróður Árna Sigfússonar mun ekki
breyta þeim staðreyndum.
Kostnaðurinn
Árna Sigfússyni er annt um að
kostnaðurinn við listasafn í Hafnar-
húsi verði um 700 milljónir króna.
Hann getur út af fyrir sig haldið
þeirri hugarleikfimi áfram fyrir mér.
Mergurinn málsins er þó sá að há-
markskostnaðaráætlun vegna breyt-
inga er 530 milljónir, þar af mun
höfnin greiða um 66 milljóir vegna
sinnar eignarhlutdeildar í húsinu.
Húsakaupin sjálf voru svo liður í
umfangsmiklum makaskiptum borg-
arsjóðs og hafnarsjóðs þar sem
skipst var á löndum og eignum og
greiddi hafnarsjóður borgarsjóði í
milli 65 milljónir króna. Nettófram-
lag borgarinnar vegna þessarar
framkvæmdar við flutning Lista-
safns Reykjavíkur í Hafnarhúsinu
lætur því nærri að vera tæpar 400
milljónir. Þannig er nú það.
Höfundur er borgarfulltrúi.