Morgunblaðið - 19.02.1998, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 19. FEBRÚAR 1998
MORGUNB LAÐIÐ
FRÉTTIR
Hernaður '
eina leiðin
Björn Bjarnason menntamálaráð-
herra tók undir málflutning utanrík-
isráðherra og sagði m.a. að ísland
hefði aldrei skorist úr leik að taka
þátt í sameiginlegum aðgerðum á
vegum Sameinuðu þjóðanna
^ \ GMu KlD
LÁTTU nú skrattakollinn hann Saddam vita hvar við Dabbi keyptum ölið góði...
Fjölþjóðlegt margmiðlunarverkefni undirbuið
Tengist ævi og störfum
Vilhjálms Stefánssonar
HAFINN er undirbúningur að fjöl-
þjóðlegu margmiðlunarverkefni um
norðurslóðir með sérstakri vísan til
ævi og starfa Vilhjálms Stefánsson-
ar landkönnuðar.
Hugmyndin kviknaði í Dart-
mouth háskóla í New Hampshire í
Bandaríkjunum og munu Heim-
skautastofnun skólans, Bókasafn
Vilhjálms Stefánssonar, sem þar er
varðveitt, og margmiðlunardeild
læknaskóla Dartmouth háskóla
vinna saman að þessu verkefni. Há-
skólinn á Akureyri og Háskóli ís-
lands hafa verið með í ráðum frá
upphafi. Einnig hefur verið rætt við
heimskautastofnanir í Englandi og
Danmörku.
Leitað hefur verið eftir liðsinni
Islendinga við gerð og fjármögnun
þessa verks að hluta. Undirbúning
hér á landi hafa annast Níels Ein-
arsson, hjá sjávarútvegsdeild Há-
skólans á Akureyri, dr. Kristján
Kristjánsson, hjá Rannsóknarráði,
og dr. Gísli Pálsson, prófessor í
mannfræði við Háskóla Islands.
Líf og starf Vilhjálms
Safnað verður fjölþættum upplýs-
ingum um líf íbúa norðurhjarans,
lífríkið, landshætti, veðurfar og fjöl-
margt fleira. Verkefnið er hugsað
jafnt sem gagnasafn fyrir fræði-
menn og kennsluefni.
Kynnt verður framlag Vilhjálms
Stefánssonar til landkönnunar,
hvernig hann lýsti samfélögum á
norðurslóðum og hugmyndum hans
um framtíð þessara svæða. Ætlunin
er að nota líf og starf Vilhjálms
Stefánssonar til að varpa ljósi á
mikilvæg málefni á norðurslóðum
nú til dags. Pá verður fjallað um að-
lögun manna að lífi á heimskauta-
svæðum, nýtingu náttúruauðlinda,
dýralíf og gróður, áhrif breytinga í
umhverfinu og vísindarannsóknir.
Efni verður einkum hugsað fyrir
nemendur á ýmsum skólastigum,
allt frá efri bekkjum grunnskóla og
upp í háskóla. Hægt verður að
dreifa margmiðlunarefninu með
geisladiskum, um netið eða breið-
band. Reiknað er með að heildarút-
gáfan verði á ensku og ef til vill
fleiri málum. Einnig að gerð verði
íslensk útgáfa til notkunar í skólum.
I safninu við Dartmouth háskóla
er mikið geymt af gögnum um norð-
urhjarann sem Vilhjálmur Stefáns-
son safnaði, meðal annars ljósmynd-
ir, dagbækur, skipsbækur íshafs-
siglara og fleira. Þar er einnig mikil
þekking á málefnum norðurslóða og
reynsla í gerð margmiðlunarefnis.
FRÍ GJÖF fylgir hverjum Mömmu sultur.400 9r
tveimur pökkum af Kellogg's ^ u-V- q
Rababara
sulta
Diletto kaffi, 450 gr
,aVÍ aöaaV ^ ^tq Colombia kaffi,
450 gr
149- 79-
Jaröaberjasulta öúðingar, 90gr
ni tílboðsdagarlijá okkur
Skírlífi kaþólskra presta
Til að sinna
betur andlegum
þörfum
Gígja Gísladóttir
SKÍRLÍFI presta var
yflrskrift fyrirlesturs
sem dr. Gígja Gísla-
dóttir flutti við Barböru-
kapellu í Keflavík fyrir
skömmu. Hún segir að til
að hægt sé að skilja fylli-
lega þá sjálfsafneitun sem
felst í skMífisheiti kaþ-
ólskra presta verði menn
að skilja að kaþólskur
prestsdómur á sér fyrir-
mynd í Jesú Kristi sjálfum
og þeim skilyrðum sem
hann setti lærisveinum sín-
um.
- Hver voru þessi skil-
yrði?
„Skilyrðið sem Kristur
setti lærisveinum sínum
var ekki aðeins að halda
boðorðin eins og jafnvel
ríki maðurinn uppfyllti sem
varð samt frá að hverfa, heldur
var þeim uppálagt að yfirgefa
heimili eða bræður eða systur
eða föður eða móður eða eigin-
konu eða börn sakir nafns hans.
(Mattheus 19:29)“
Hún segir að þeir sem standi
utan þessarar kirkju sem Kristur
stofnaði og kallaði í frumkristni
kaþólska eða almenna kirkju telji
sig ekki skuldbundna til að hlýða
þessu kalli og því hefur tilvísun-
inni til eiginkonunnar verið
sleppt í þeirra útgáfum af biblí-
unni. „Kaþólsk kirkja sem byggir
á grunni frumkirkjunnar í beinni
röð frá postulunum hefur skýrt
þessi ummæli Krists á þann veg
að hér hafi Kristur átt við gagn-
kvæmt samkomulag hjóna því
varla hefði hann brotið í bága við
sakramenti sem hann stofnaði
sjálfur til. Kaþólsk kirkja kennir
að ekki megi vanrækja hjóna-
band þótt það sé gert í þeim til-
gangi að þjóna kirkjunni.
Skírlífí í kaþólskri kirkju er
engin þvingun og menn velja
þann lífsstil af frjálsum vilja.
SkMífíð felur i sér að hafa hemil
á hinu líkamlega til að sinna bet-
ur andlegum þörfum sjálfs sín og
annarra."
- Það hafa ekki allir kaþólskir
prestar náð þessu markmiði?
„Nei, jafnvel innan kaþólsku
kirkjunnar hafa ekki allir prestar
náð þessu háleita markmiði að
feta að þessu leyti í fótspor
Krists. í frumkristni var þörfin
fyrir presta mikil og voru sumir
giftir. Sú regla gilti þó að væru
menn ógiftir þegar þeir tóku
vígslu þá var þeim óheimilt að
ganga í hjónaband. Petta varð til
þess að þeir sem veik-
ir voru fyrir í köllun
sinni áttu sér stundum
sambýliskonur en það
heyrði þó til undan-
tekninga og tíðkaðist
helst í löndum eins og
íslandi þar sem prestar höfðu að-
setur á afskekktum stöðum og
skorti aðhald kirkjuyfirvalds sem
vinnur að því að styrkja þjóna
sína í hollustu við Krist. Enginn
er undanskilinn erfðasyndinni og
kaþólskir prestar geta verið
mannlega breyskir eins og aðrir.“
- Strengja nunnur, munkar og
kaþólskir prestar þá skírlífísheit?
„Já þessir þjónar Guðs hafa
tekið skírlífsheit sem hefur verið
í fullu gildi innan kaþólsku kirkj-
unnar frá því á kirkjuþinginu í
Nicea árið 325. Þessi lögfesting
þýðir ekki að skírlífí hafi ekki
tíðkast fyrir þann tíma heldur er
það lögfest og fært í letur á þessu
► Gígja Gísladóttir er fædd á
Siglufirði. Hún dvaldi í San Ant-
onio í Texas í 16 ár. Hún lauk
doktorsprófi í heimspeki og ger-
mönskum málum árið 1991 frá
háskólanum í Texas Austin.
Doktorsritgerð hennar fjallaði
um danska heimspekinginn og
guðfræðinginn Sören
Kierkegaard og þýska heim-
spekinginn Hegel.
Gígja hefur kennt £ 20 ár við
framhaldsskóla, við Flensborg-
arskóla í Hafnarfirði, við Gagn-
fræðaskóla Akureyrar, við Ar-
múlaskóla í Reykjavík og við
Fjölbrautaskóla Suðurnesja þar
sem hún kennir nú heimspeki,
dönsku og þýsku. Einnig kenndi
Gígja í tvo vetur við Maryland
háskólann á Keflavíkurvelli.
Hún hefur í vetur flutt mánaðar-
leg erindi um trúfræðileg efni
við Barbörukapellu í Keflavík.
Gfgja á þijú börn.
þingi. Móðir Theresa tilheyrði
nunnureglu. Hún vildi einbeita
alM orku sinni að því að seðja
hungraðar sálir og líkna fátækum
og tók því skírlífisheiti."
- Eru veittar undanþágur frá
skírlífisheitinu?
„Það hefur þurft að slaka á
kröfunum til skírlífis og má nefna
að kvæntir prestar úr lúthersk-
um sið og ensku kirkjunni hafa
gerst þjónar kaþólsku kirkjunnar
og hefur þeim verið veitt undan-
þága til kaþólskrar prestvígslu
þótt þeir væru giftir.“
- Eru kaþólskir prestar al-
mennt sáttir við þetta hlutskipti?
„Já, almennt er það
svo, enda hafa kaþólsk-
ir prestar valið sér
þetta hlutskipti. Mann-
legur veikleiki kann
síðar á lífsleiðinni að ná
yfirhöndinni en það
skýtur ekki loku fyrir að ásetn-
ingur og einkunnarorð presta eru
að vera trúr sínu skírlífi, að bera
meistara sínum vitni í hófsemi og
hlýðni við það yfirvald kirkjunnar
sem leitast við að vera Jesú
Kristi tiútt í orði og á borði."
Gígja segir að í samræmi við
þá þjónustulund sem ríkir meðal
kaþólskra presta standi þeir ekki
í stríði vegna launamála þótt
tekjur þeirra séu varla nema
vasapeningar að flestra mati.
Þeirra laun eru ekki af þessum
heimi og þeirra köllun hefur ver-
ið innsigluð með sakramenti sem
í reynd þýðir ytra tákn ósýnilegr-
ar náðar.
Kaþólskir
prestar
strengja skír-
lífisheit