Morgunblaðið - 02.03.1999, Side 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 2. MARZ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
____________________________ÚR VERINU___________________________
Isfirðingar bjartsýnir þrátt fyrir fjölda uppsagna fískverkafólks
Hlutdeild kjördæma í úthlutuðu aflamarki (allar kvótabundnar tegundir innan lögsögu)
-i — 91/92 92/93 93/94 94/95 95/96 96/97 97/98 98/99
Suðurland 14,2% 14,7% 14,9% 14,9% 13,1% 13,9% 12,8% 13,1%
Reykjanes 16,8% 16,6% 17,4% 17,7% 15,4% 15,4% 15,1% 16,5%
Reykjavík 8,5% 8,3% 9,2% 9,3% 10,2% 9,0% 7,2% 7,9%
Vesturland 9,1% 9,2% 9,0% 9,0% 10,4% 9,9% 10,8% 11,0%
Vestfirðir 13,1% 12,8% 11,3% 11,2% 12,6% 12,2% 12,0% 10,1%
Norðurl. vestra 6,2% 6,4% 6,2% 6,5% 7,2% 7,4% 7,9% 7,1%
Norðurl. eystra 17,5% 18,2% 18,2% 18,8% 19,7% 20,8% 22,9% 22,4%
Austfirðir 14,5% 13,9% 13,9% 12,7% 11,4% 11,4% 11,3% 11,9%
100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

Úthlutað þorskaflahámark til krókaleyfisbáta L L A 95/96 96/97 97/98 98/99
Suðurland í' c-~ j tonn 511 819 960 1.285
Reykjanes V ■*' V 2714 3.170 4.098 6.627
Reykjavík 2 \868 1.154 1.377 2.036
Vesturland 2.633 3.800 4.249 4.466
Vestfirðir 2.938 4.310 4.664 7.415
Norðurland vestra 569 868 957 1.110
Norðurland eystra 1.864 2.976 3.278 3.635
Austurland 2.133 3.868 5.059 5.029

„Margir hafa
áhuga á fisk-
vinnslu“
Staða fískvinnslunnar á Vestfjörðum hefur
verið nokkuð til umræðu að undanförnu í
kjölfar uppsagna um 60 starfsmanna í físk-
---------7— — — - - - —- —
vinnslu á Isafírði og Hnífsdal. Helgi Mar
Arnason velti fyrir sér stöðu fískvinnsl-
unnar fyrir vestan og ræddi við bæjar-
-------7--------------------------
stjóra Isafjarðarbæjar og alþingismenn
um horfur í atvinnumálum Vestfjarða.
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörnsson
FRA rækjuvinnslu á ísafirði.
UPPSAGNIR starfsfólks í físk-
vinnslu á ísafirði og Hnífsdal í síð-
ustu viku hafa vakið spurningar um
framtíð fiskvinnslunnar þar vestra.
Nú eru bundnar vonir við að einstak-
lingar í þessum byggðarlögum hefji
fiskvinnslu í stað þeirra fyrirtækja
sem hætt hafa störfum og því muni
nokkur hluti þess starfsfólks sem
sagt var upp störfum fá vinnu á ný.
Formaður Alþýðuflokksins segir að
þróuninni í atvinnumálum Vestfjarða
verði hinsvegar ekki snúið við nema
með breyttu fiskveiðistjómunar-
kerfi.
í síðustu viku var 29 starfsmönn-
um hjá Ishúsfélagi ísfirðinga sagt
upp stöfum, 17 Islendingum og 11
erlendum verkamönnum. Þá hefur
25-30 starfsmönnum einnig verið
sagt upp hjá Fiskverkun Asbergs í
Hnífsdal en þar af voru aðeins 4 ís-
lendingar. Þá hefur einnig 5 starfs-
mönnum verið sagt upp hjá Básafelli
á ísafirði. Töluverður hluti þeirra
intra
Stálvaskar
Intra stálvaskamir fást í mörgum
stærðum og gerðum. Þessi vaskur
ber nafnið Eurora og hefur lilotið
margvíslegar viðurkenningar fyrir
frábæra hönnun.
Heildsöludreifing:
Smiðjuvegí 11. Kópavogi
Sími 564 1088,(3x 5641089
Fæst í bvQqingavöruverslunum um land allt.
sem sagt hefur verið upp á þessum
stöðum er þannig erlent verkafólk.
Margir þeirra hafa haft fasta búsetu
vestra árum saman en aðrir dvalið
þar í skemmri tíma. Allir eru engu
að síður með lögheimili í viðkomandi
sveitarfélagi, borga þangað útsvar
og sækja þar þjónustu. Sveitarfélag-
ið verður þannig af umtalsverðum
tekjum missi þetta starfsfólk vinn-
una.
Þó uppsagnirnar í síðustu viku
megi að nokkru rekja til rekstrar-
örðugleika fyrirtækjanna eru margir
þeiiTar skoðunar að um megi kenna
stjórnun fískveiða sem hafi leitt til
þess að fiskvinnslur í byggðarlögum
fyrir vestan hafi ekki haft úr nægu
hráefni að moða, einkum vegna þess
að Vestfirðingar hafi selt stóran
hluta veiðiheimilda sinna úr kjör-
dæminu á síðustu árum. Þá hafi sjó-
vinnsla aukist verulega á síðustu ár-
um á kostnað landvinnslunnar. Aftur
á móti benda margir á uppsveiflu í
1 SSORGAPACK
Léttar og liprar
handbindivélar
IMETASALAIM
Skútuvagi ÍB-L
Sími SGB 1B1S * Fax SGB 1BB4
bolfiskvinnslu á Flateyri, Suðureyri
og Þingeyri.
Ljóst er að aflaheimildum í Vest-
fjarðakjördæmi hefur fækkað nokk-
uð á undandörnum árum. I úthlutun
veiðiheimilda fyrir yfirstandandi
fiskveiðiár komu um 46.830
þorskígildistonn í hlut útgerða í
Vestfjarðakjördæmi eða um 10,1% af
heildarkvóta landsmanna. A síðasta
fiskveiðiári var hlutdeild Vestfjarða-
kjördæmis um 11,95% en um 12,20%
á fiskveiðiárinu 1996/7.
I úthlutuninni má einnig sjá að á
yfirstandandi fiskveiðiári var útgerð-
um á ísafirði úthlutað um 18.813
þorskígildistonnum. Þessar tölur
kunna að hafa breyst nokkuð frá þvi
úthlutað var í upphafi fiskveiðiárs-
ins. T.d. var frystitogarinn Guðbjörg
IS nýverið seldur frá Isafirði en
skipinu fylgdi 2.600
þorskígildistonna kvóti við úthlutun-
ina sl. haust. Athygli vekur að á síð-
asta fiskveiðári seldu ísfirðingar frá
sér sem nemur 0,3% aflahlutdeildar í
þorski. Aftur á móti voru keypt til
Isafjarðar rúm 1,6% þorskkvótans á
síðasta fiskveiðiári. Þá var leigður
alls um 11.219 þorskígildistonna
kvóti frá Isafh'ði á síðasta fiskveiði-
ári en um 15.332 þorskígildistonn frá
staðnum eða um 4.113 tonnum
meira.
Fiskvinnsla á Vestfjörðum hefur á
síðustu árum byggst í æ ríkari mæli
á afla smábáta. Krókabátar eru lang-
flestir á Vestfjörðum og hafa þeir
stærstan hluta þorskaflahámarksins
eða um 7.415 tonn við upphaf yfir-
standandi fiskveiðiárs og hefur auk-
ist verulega á þeim fjórum árum sem
núverandi fiskveiðistjómunarkerfi
krókabáta hefur verið við lýði. Heild-
arþorskaflahámark krókabáta er
samtals um 31.602 tonn.
Margir vilja halda
áfram rekstri
Halldór Halldórsson, bæjarstjóri á
Isafirði, segir íbúum sveitarfélagsins
vitanlega bmgðið þegar svo mörgu
fólki sé sagt upp störfum. Sveitarfé-
lagið sem slíkt hafi hinsvegar engan
inngripsrétt til að breyta rekstri um-
ræddra fyrirtækja, enda séu þau í
einkaeign. Hann segist hafa orðið
var við umræðu og áhuga meðal bæj-
arbúa um að koma af stað rekstri í
stað þeirra fyrirtækja sem lagt hafi
niður vinnslu. „Þegar fyrirtæki
hættir störfum losnar húsnæði og
gott vinnuafl og margir sjá þai-na
tækifæri. Það eykur hjá manni bjart-
sýni en hvort úr verður kemur ekki í
Ijós fyrr en á næstu vikum,“ segir
Halldór. „En ef reyndin verður sú að
fólkið fær ekki vinnu aftur munu
tekjur sveitarfélagsins augljóslega
minnka. Það sem er verra er að við-
brögð fólks við þessum aðstæðum
virðast vera að það flyst búferlum.
Þannig fækkar fólki stöðugt.“
Halldór segir öllum hafa verið
Ijóst til margra ára að störfum í fisk-
vinnslu og útgerð muni fækka um
þriðjung. Hinsvegar hafi ekkert ver-
ið gert af hálfu hins opinbera til að
koma til móts við þennan samdrátt,
þvert á móti sé dregið úr opinberri
þjónustu á landsbyggðinni.
Gífurlegt áfall fyrir
byggðarlagið
Einar Kristinn Guðfinnsson, þing-
maður Sjálfstæðisflokks, segir upp-
sagnir fiskverkafólks á Isafírði mjög
alvarlegar. Atvinnulíf á Isafirði hafi
til þessa haft ákveðna sérstöðu. Ná-
grannabyggðarlög ísafjarðar hafi
lent í hremmingum undanfarin ár en
atvinnulífið á Isafirði staðið nokkuð
traustari fótum. „Þetta er því gífur-
legt áfall fyrii' byggðarlagið í heild
svo ekki sé talað um það starfsfólk
sem verður beinlínis fyrir uppsögn-
unum. Þetta mun hafa keðjuverk-
andi áhrif á tekjur sveitarfélagsins
og á þjónustuaðila og þar fram eftir
götum.“
Einai- segist samt ekki sjá að Al-
þingi geti með beinum hætti haft
áhrif á þessar ákvarðanii'. Hér sé um
að ræða ákvarðanir eigenda fyrir-
tækjanna, einfaldlega vegna þess að
þeir telji ekki aðrar leiðir færar. „Is-
húsfélag ísfirðinga hefur verið
burðarás í atvinnustarfsemi á Isa-
firði og þar vilja menn veg sinnar
heimabyggðar sem mestan. Mér er
reyndar kunnugt um einstaklinga
sem eru að velta því fyrir sér að
hrinda af stað annarri fiskvinnslu-
starfsemi á svæðinu og þá er nauð-
synlegt að stutt sé við bakið á allri
slíkri viðleitni."
Kvótaívilnanir fyrir
landvinnsluna
Einar segir hina veiku stöðu land-
vinnslunnar í sjávarútvegi kjarnann í
vanda atvinnulífsins á Vestfjörðum.
Langvarandi taprekstur landvinnsl-
unnar hljóti að enda með ósköpum.
Það mættu þeir hafa í huga sem
kalla eftir auknum álögum á sjávar-
útveginn sem atvinnugrein. „Að vísu
horfii- almennt betur um rekstui’
landvinnslunnar núna, sem er auð-
vitað ljósið í myrkrinu. Því má held-
ur ekki gleyma að í ísafjarðarbæ fer
fram öflug og mikil landvinnsla. Það
er eðlilegt að fiskveiðistjórnunar-
kerfið væri meira ívilnandi l'yrir fisk-
vinnsluna í landi. Til þess eni ýmsar
leiðir færar. Ég hef meðal annars
bent á að þær útgerðir sem leggja
fisk til vinnslu innanlands ættu að fá
kvótaívilnun. Það myndi styrkja
stöðu fiskvinnslunnar í samkeppn-
inni við útflutning á ferskum fiski og
sjóvinnslu," segir Einar.
Þróun sem menn sáu fyrir
Sighvatur Björgvinsson, þingmað-
ur Alþýðuflokks, segir að skella megi
skuldinni að stóram hluta á fiskveiði-
stjórnunarkerfið. Hann bendir á að
þegar kerfið var innleitt hafí mörg
sjávarútvegsíyrirtæki á Vestfjörðum
verið með sterkustu sjávarútvegs-
fyi-irtækjum á landinu. „Síðan hefur
sigið á ógæfuhliðina, megnið af afla-
heimildum fyrirtækjanna verið seld-
ar og frystihúsin standast ekki sam-
keppni við sjóvinnsluna af ýmsum
ástæðum. Ég sé ekki að úr því sem
komið er sé neitt til ráða í þeim efn-
um. Auðvitað gæti þessi þróun
breyst með breyttu kerfi sem það
virðist ekki vera vilji til þess að hálfu
stjórnvalda. Vestfirðingar hafa lengi
vitað að þróunin væri á þessa leið en
samt sem áður hefur meh-ihluti kjós-
enda á Vestfjörðum gi-eitt atkvæði
þeim öflum sem hafa barist fyrh- því
að fiskveiðum verði stjórnað með
þessum hætti,“ segir Sighvatur.