Morgunblaðið - 02.03.1999, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 2. MARZ 1999 27
LISTIR
Gærdagurinn illa nýttur
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
BORNIN á Vesturborg sýna Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur borgar-
sljóra myndirnar seni þau tóku í fyrrasumar undir yflrskriftinni
„Borgin séð með augum barna“.
Borgarstjóra afhent-
ar myndir barna
BÖRNIN á leikskóianum Vestur-
borg á Hagamel buðu Ingibjörgu
Sólrúnu Gísladóttur borgarstjóra
til sín á föstudaginn, sýndu henni
myndir og afhentu stórt og mikið
filmusafn. Þau sungu líka fyrir
borgarstjórann og svo var boðið
upp á ís.
„Síðastliðið sumar stóð áhuga-
ljósmyndarafélagið Ljósálfar fyr-
ir verkefni sem var kallað „Borg-
in séð með augum barna“. Það
voru börn fædd 1992 og 1993
héðan af Vesturborg og Ægis-
borg sem tóku þátt í þessu verk-
efni,“ segir Steinunn Sigurþórs-
dóttir, leikskólastjóri á Vestur-
borg, og bætir við að mörg
þeirra séu reyndar hætt, enda
orðin sex og sjö ára. Börnin
fengu í liendur einnota myndavél
og tóku eina filmu hvert og síðan
voru myndirnar settar upp á sýn-
ingu sem haldin var í Ráðhúsi
Reykjavíkur á liðnu hausti.
A Fóstudaginn afhentu svo
Ljósálfar og börnin borgarstjór-
anum fílmusafnið til varðveislu í
Ljósmyndasafni Reykjavíkur og
við sama tækifæri var sett upp
sýning á hluta myndanna á leik-
skólanum.
Sjónvarp
Sunnudagsleikhúsið
DAGURINN í GÆR
Handrit: Arni Þórarinsson, Páll Kr.
Pálsson. Leikstjóri: Hilmar Odds-
son. Kvikmyndataka: Viðir Sigurðs-
son, leikmynd: Sigríður Guðjóns-
dóttir, Tónlist: Hróðmar I. Sigur-
björnsson, búningar: Filippía Elís-
dóttir, framleiðandi: Jón Þór Hann-
esson/Saga Filni. Leikendur: Dofri
Hermannsson, Guðrún Asmunds-
dóttir, Viðar Eggertsson, Hanna
María Karlsdóttir, Þórhallur Sig-
urðsson, Björk Jakobsdóttir, Valdi-
mar Örn Flygenring, Ólafur Darri
Ólafsson, Jóhann Sigurðarson o.fl.
DAGURINN í gær olli von-
brigðum. Þegar öll kurl voru kom-
in til grafar í lok þriðja þáttar
reyndist niðurstaðan furðu sund-
urlaus, glæpaflækjan leystist upp
og varð að engu áður en úr henni
raknaði; kannski var hugmynd
höfundanna sú að glæpirnir í sög-
unni væru aukaatriði. Hin meinta
morðtilraun reyndist sjálfskapar-
víti fyllibyttunnar, þjófnaðurinn á
skartgripaskríninu reyndist elli-
glöp eigandans sjálfs, lykillinn að
skápnum skipti engu máli, netvin-
kona Dagfinns, Iris, reyndist
karlkyns og bjó á hæðinni fyrir
neðan, hláturmildur hönnuður
með slæmar tennur. Fremur
langsóttur orðaleikur það, að ekki
borgi sig að trúa neinu sem nýju
neti - ekki einu sinni interneti.
Vel má hugsa sér að ætlunin
hafi verið að skapa dálítið
skemmtilega geggjað gallerí af
fólki - undir sama þaki - og leggja
áhersluna á persónurnar í stað
flækjunnar. Að viðbættum áhersl-
um leikstjórans á kómískt stíl-
færðan leikinn, meðvitaða kvik-
myndatökuna með sífellt nýjum
sjónarhornum, fallega tónlistina,
litríka leikmyndina og sérhannaða
búninga. Handbragðið á þessu
öllu saman var framúrskarandi en
handritið reis aldrei til fulls undir
herlegheitunum. Engin persón-
anna náði nokkurn tímann nokk-
urri dýpt, allar skýrt afmarkaðar
týpur sem áhorfandinn kynntist
takmarkað í gegnum sögumann-
inn og aðalpersónuna Dagfinn, því
samskipti hans við íbúa hússins
voru svo stuttaraleg að ekkert
svigrúm var gefið fyrir annað en
undirstrikun helstu einkenna.
Hommapar, framhjáhaldspar, ein-
hleyp draumadís, perralegur
hönnuður, rík kelling og löggupar.
Leikararnir voru ekki í neinum
vandræðum með að koma þessum
einföldu manngerðum til skila,
Björk Jakobsdóttir og Valdimar
Örn Flygenring voru skemmti-
lega samstillt sem hátíðlegir
klaufabárðar í löggunni og fynd-
inn var Þórhallur Sigurðsson í
sínu hlutverki, óvæntum viðsnún-
ingi á viðtekinni hugmynd um út-
lit kyntrölls. Dofri Hermannsson
gerði Dagfinni ágæt skil, var ein-
læglega sífellt hissa, forvitinn,
bernskur og uppburðalítill. Sem
aðalpersóna með þessa eiginleika
helsta varð Dagfinnur þó fremur
daufgerður, en það hjálpaði hon-
um nokkuð að hugsun hans var
merkilega skýrt orðuð í rödd yfir
mynd. Tæplega átti að taka alvar-
lega þá niðurstöðu að atburðirnir
í húsinu hefðu stælt Dagfinn svo
að hann væri þess vegna fær um
að skella símanum á dreifingar-
stjóra Dags af nokkurri ákveðni.
Hugsanlega hættur að bera út.
Slík þróun persónunnar í gegnum
jafn lítilfjörlega atburðarás hlýtur
að skoðast sem gamansemi af
hálfu höfundanna.
Hér var talsvert mikið í lagt og
margir hafa lagt sitt af mörkum
til að úr yrði glæsilega stílfærð
sjónvarpsmynd, gamansöm með
spennukenndu ívafi, en samt öðru
vísi og með sterkum höfundarein-
kennum. Hilmar Oddsson sýnir að
honum er í lófa lagið að leggja
upp stíl og halda honum til enda,
stilla saman listræna strengi, leik,
myndatöku, hljóð, tónlist, útlit og
umgjörð svo úr verði listræn
heild. Dagurinn í gær flaut býsna
langt á þeirri kunnáttu en ekki al-
veg nógu langt, rýrt innihaldið
dró myndina niður áður en yfir
lauk. Agætt tækifæri til að leggja
eitthvað til málanna fór þannig
fullkomiega forgörðum. En þá
verða höfundarnir líka að hafa
eitthvað að segja. Um eitthvað,
sama hvað er. Svo reyndist ekki
vera.
Hávar Sigurjónsson
Ljóðrænn hryllingur
KVIKMYIVPIR
Reguboginn,
(„THE THIN RED LINE")
irkirk
Leikstjdri og handritshöfundur
Terence Malick, byggt á skáldsögu
James Jones. Kvikmyndatökustjóri
John Toll. Tónskáld Hans Zimmer.
Aðalleikendur Sean Penn, Adrien
Brody, Nick Nolte, Jim Caviezel,
John Cusack, Ben Chaplin, Woody
Harrelson, Elias Koteas, John Tra-
volta, George Clooney. 170 . mín.
Bandarísk. 20th Century Fox 1998.
AÐ UNDANFÖRNU hafa
okkur staðið til boða þrjár af
þeim kvikmyndum sem hvað
kunnastar hafa orðið af þeim
aragrúa sem gerðar hafa verið
um mannskæðasta hildarleik
sögunnar, Heimsstyrjöldina
síðari. Lengstur dagur, sem
sýnd var fyrir skömmu í sjón-
varpinu, er fulltrúi gömlu
Hollywood, svart/hvít mynd
sem búið er að lita með nútíma
tölvutækni. Glaðbeitt, með
ódrepandi, stálheppnu innrás-
arliði Bandamanna, sem geyst-
ist áfram undir sekkjapípu-
blæstri og með sigurvilja að
vopni gegn einkar óheppnum
nasistum sem þora ekki að
vekja Adolf karlinn fyrr en allt
er um seinan. Gamaldags stór-
mynd, gamansöm og prýðileg
afþreying. í fyrra fengum við
nýjasta seinnastríðstórvirki
Spielbergs, Björgun óbreytts
Ryiin, þar kveður við annan tón,
líkt og í Schindler’s List, jafn-
vel enn betri mynd hans um
aðra hlið á sömu skelfingunni.
Þetta er nýja Hollywood, raun-
sæ og miskunnarlaus dregur
hún upp hörmungarnar án þess
að hafa afþreyingargildið að
leiðarljósi, heldur umbúðalaus-
an sannleikann. Þar sem gyð-
inglegur uppruni leikstjórans
skiptir vitaskuld miklu máli í
þessum heimildarmyndarlegu
stórvirkjum. Nú er sú umtalað-
asta, The Thin Red Line, komin
í hús, ólík öllum öðrum. List-
ræn, ljóðræn og raunsæ í senn.
Með sterkar tilvitnanir í sam-
band manns og alls lífríkisins
umhverfis hans; félaganna í
stríði, gróðursins, dýranna,
fjandmannanna. Firran skoðuð
í ljóðrænum svipmyndum frá
átökunum við Möndulveldin á
Guadaleanal, þeim mannskæð-
ustu í Kyrrahafsstríði síðari
heimsstyrjaldarinnar. Eyjunni
sem bauð uppá einhverja mestu
náttúrufegurð og gróðurríki á
jörðinni; paradísinni sem
breyttist í Helvíti á einni nóttu.
Sögumaður er Terence
Malick, sem, þrátt fyrir að vera
talinn einn virtasti kvikmyndar-
gerðarmaður okkar tíma af kol-
legum sínum, (allir sem komu að
myndinni, frá tökustjóra til
óþekktra aukalekara, unnu glað-
ir endurgjaldslítið fyrir meist-
arnn), hafði aðeins leikstýrt
tveimur myndum, Badlands,
(‘73), ogDays of Heaven, (‘78).
Astæðan mikil vonbrigði Malicks
með afar slakt gengi myndanna
beggja á markaðnum, þrátt fyrir
afburða dóma. Malick skrifar
einnig handritið, sem hann bygg-
ir á samnefndri sögu James Jo-
nes, og var framhald Héðan til
eilífðar. Hún er fima löng, og að
því er virðist illkvikmyndanleg,
að talsverðu leyti hugrenningar
um tilveruna í guðlegu sam-
hengi. Þetta er mikið skáldverk,
Malick hefur orðið að velja og
hafna, finna réttu áherslurnar að
hans dómi, fyrir bragðið er
myndin losaraleg í heild og ekki
alltaf borðleggjandi hvað kvik-
myndaskáldið er að fara. Per-
sónurnar era fjölmargar, her-
deildin „C for Charlie", túlkaðar
á víxl af heitustu stjörnum sam-
tímans og ungum og lítt kunnum
hæfileikamönnum. Það fyrir-
komulag minnir á slembilukku
stríðsins; Enginn er óhultur fyr-
ir byssukúlunum, hvar svo sem
hann er staddur í metorðastigan-
um. Framvinda stríðsátakanna
er af og til hvíld með afturhvörf-
um í lífríki eyjunnar, einstaklega
ljóðrænum og fögram, og for-
sögu persónanna, sem era jafn
ólíkar og þær eru margar. Þær
sem koma mest við sögu er
Welsh liðþjálfi (Sean Penn),
harðnagli sem reynist drengur
góður þegar á hólminn er komið.
Andstæðurnar, Tall undirofursti
(Nick Nolte), sem sér stríð í
dýrðarljóma og hvikar hvergi við
að senda menn sína útí opinn
dauðann, og Satros kapteinn,
sem á hinn bóginn reynir að hlífa
mannslífum og lendir því í úti-
stöðum við Tall á blóðvellinum.
Óbreyttur Witt (James Caviezel)
og óbreyttur Beil (Ben Chaplin),
koma einnig talsvert við sögu, og
era óaðfinnanlega leiknir. Sama
má segja um John Cusack, sem
kapteinn Gaff, og Woody Harrel-
son í litlu en þýðingarmiklu hlut-
verki. Aðrir týnast meira og
minna í púðurreyk og mann-
mergð.
Að undanskilinni brokkgengri
framvindu og óþarfalengd (hart-
nær þijár stundir), sem því mið-
ur dregur úr sláandi heildará-
hrifunum, er The Thin Red Line,
allt að því óaðfinnanleg mynd.
Takan er stórfengleg í höndum
Johns Toll, nákvæmlega það
sama verður sagt um tónlist
Hans Zimmers. Yfir öllu vakir
ljóðrænt listamannsauga
Malicks, sem fatast hvergi.
Hvort sem hann er að fanga
græna Edensgarða Gu-
adalcanals, eða hágrátandi karl-
menni í blóðbaðinu miðju. Hon-
um hefur tekist að skapa og und-
irstrika andstæðurnar miklu,
fegurðina og ljótleikann, þannig
að aðrir gera það ekki betur.
Það er freistandi að bera
saman þessar tvær, mestu
myndir síðasta árs, The Thin
Red Line og Björgun óbreytts
Ryans. Spielberg öskrar á okk-
ur að stríðið sé ljótt, grimmt og
ómannúðlegt, Malick hvíslar.
Sæbjörn Valdimarsson
Vanda verður
til verks
LEIKLIST
Félagsheimili
Kðpavogs
GRETTIR
eftir Þdrarin Eldjárn og Ólaf Hauk
Símonarson. Leiksljóri: Valur Freyr
Einarsson. Leikendur: Þóroddur
Guðmundsson, Sólveig Jónsdöttir,
Sara Valný Siguijónsdóttir, Ragnar
Unnarsson, Ágústa Eva Erlendsdótt-
ir, Jón Hannes Stefánsson, Sverrir
Árnason, Hrefna Hlm Sveinbjörns-
dóttir. Félagsheimili Köpavogs,
föstudaginn 26. febrúar
GRETTIS saga Ásmundarsonar
er með lengri Islendingasögunum
auk þess að vera sú sem flestir
þekkja. Ófáar persónur, atburðir og
setningar hafa „sloppið út úr“ sög-
unni og lifa nú eigin lífi. Elztu hand-
rit era frá lokum 15. aldar en Grett-
is er getið löngu fyrir þann tíma.
Þótt aldur sögunnar sjálfrar sé
ekki alveg á hreinu er vitað að
Fönkóperan Grettir er frá 1981 en
yngsta uppfærzla hennar er frá síð-
ustu helgi, er leikfélag Menntaskól-
ans í Kópavogi setti hana upp í fé-
lagsheimili þess bæjarfélags, Fann-
borg.
Er sú alllauslega byggð á Grettis
sögu, og segir af Gretti Asmunds-
syni, hálfuppburðarlítilli smásál
sem í æsku er efni í hinn ágætasta
kolbít - ekki svo ólíkt hinum upp-
runalega Gretti. Auk þess hétu
mæður beggja Ásdís, báðir áttu
eldri bróður að nafni Atli, annar
systurina Gullauga en hinn bróður-
inn Illuga. Þar með má segja að
samsvörunni ljúki.
Leikendur stóðu sig vel í orðræð-
um og töluðu máli, en öðru máli
gegndi um söng- og dansatriði. Það
var ögn bagalegt þar sem um var að
ræða „óperu". Ekki bætti úr skák
að hljóðið var eilítið dollulegt, sem
er hálfskrítið því hið ágætasta
hljóðkerfi er í húsinu. Það gerði að
verkum að lagið „Gegnum holt og
hæðir“, sem annars var vel flutt af
Ágústu Evu Erlendsdóttur í hlut-
verki Gullauga, nálgaðist neðri
mörk meðalmennskunnar ískyggi-
lega mikið. Þar sem Islendingasög-
urnar eru nánast helgasti dómur
þjóðarinnar verða höfundar að
vanda til verks ef þeir ætla sér að
vinna út frá þeim, ekki troða inn
einhverjum óljósum Tarzan-karakt-
erum og öðru slíku. Ekki væri verra
að hafa söguþráð en hann gleymdist
alveg við skrif þessarar „óperu“.
Fleira gleymdist; það sem hvað
mest áhrif hafði á Gretti, draugur-
inn Glámur. Höfundamir hafa þó
áttað sig á því í tæka tíð og klíndu
honum milli lína.
Þegar grunnurinn er ekki traust-
ari en þetta verður byggingin
sjaldnast reisuleg.
Heimir Viðarsson
Dreifing: Logaland ehf.
Ertu vel varin(n)
í kuldatfðinnl?
Kyolic hvitlauksafurðin er ein
besta vörnin sem fáanleg er.
Éheilsuhúsið Heimasíða:
mælir með KYOUC www.kyolic.com