Morgunblaðið - 04.03.1999, Page 35

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FIMMTUDAGUR 4. MARZ 1999 35
f GREIN í Morgun-
blaðinu laugardaginn
27. feb. sl. fjalla Stefán
Aðalsteinsson, Ólafur
Ólafsson og Sigurður
Sigurðarson um hugs-
anlegan innflutning
fósturvísa úr NRF-
Mm frá Noregi. Svo
er að sjá að þeir félag-
ar hafi misskilið
hrapallega umfang og
tilgang þessa innflutn-
ings, þar sem þeir
telja að hann muni
skaða heilsufar þjóð-
arinnar og líklega
leiða til útrýmingar ís-
lenska kúastofnsins.
Skal því gerð stuttlega grein fyrir
þessum innflutningshugmyndum,
þeim félögum og öðrum til glöggv-
unar. Jafnframt verður lítillega
minnst á samband syMrsýki og
Mastofna.
Umsókn um
innflutningsleyfi
Þar verður síðan
safnað fósturvísum úr
kvígunum og sæði úr
nautunum og hvort
tveggja notað á 2-3 til-
raunabúum í landi.
Þannig fást bæði
hreinræktaðar NRF-
kvígur og blend-
ingskvígur, sem nota á
í samanburðartilraun
með íslensMm kvíg-
um. Verði af innflutn-
ingi nú í vor ættu
fyrstu kálfamir að
fæðast í Hrísey
snemma næsta árs, af-
komendur þeirra að
fæðast á tilraunabúun-
um árið 2002, og tilrauninni að
ljúka árið 2005. Þá yrði tekin
ákvörðun um framtíð þessara
gripa.
NotMn NRF-kynsins verður al-
farið bundin við 2-3 tilraunabú og
flutningur þeirra út af þeim óheim-
ill. Heildarfjöldi gripa af NRF-kyni
verður liðlega eitt hundrað. Barna-
skapur má það kallast að halda að
þessar fáu kýr útrými íslenska
kúakyninu. Hins vegar er ekki
ótrúlegt að þeir sem ekki mega til
þess hugsa að hingað flytjist annað
mjólkurkúakyn óttist þær upplýs-
ingar sem með þessari tilraun fást.
Tilgangur
tilraunainnflutnings
Vegna einangrunar íslenska
kúastofnsins er næsta lítið vitað
hvemig hann stendur í samanburði
við önnur kúakyn. Tilgangur til-
raunainnflutnings er sá að fá sam-
anburð á íslenska kúakyninu og því
norska. Áhersla verður lögð á eftir-
talda eiginleika:
Afurðir, þ.e. mjólkurmagn, efna-
innihald mjólkur og kjötfram-
leiðslueiginleika.
Fóðurkostnað og gróffóðumýt-
ingu.
Heilsufarsþætti, ekki síst júgur-
bólgu og frjósemi.
Umgengniseiginleika, svo sem
mjaltaeiginleika og geðslag.
Stefán og félagar hans leggja á
það ríka áherslu að gera þurfi út-
tekt á hagkvæmni innflutnings.
Þeirri tilraun, sem hér hefur verið
lýst, er ætlað að skapa forsendur
fyrir slíkri úttekt, en þær era því
miður ekki til í dag. Þegar niður-
stöður þessarar tilraunar liggja
fyrir geta menn í alvöra farið að
meta kosti, galla og hagkvæmni
þess að hefja notkun á NRF-kúa-
kyninu til kynbóta hérlendis. Þá
kann jafnframt að verða tímabært
að ræða um varðveislu íslenska
kúastofnsins.
NRF-kýr og sykursýki
Kenning er uppi um að próteinið
betakasein A1 í mjólk geti valdið
sykursýki í börnum. Genið A1
stjórnar myndun þessa próteins og
er tíðni þess hærri í NRF-kúm en
íslensMm. Stefán og félagar legga
til að allir nautgripir á íslandi (um
75.000 gripir!) verði arfgreindir
með tilliti til Al-gensins og síðan
valið gegn því. Sé það viðráðanlegt
að arfgreina alla nautgripi á Is-
landi sýnist auðvelt að ai-fgreina
hugsanlega kynforeldra þeirra
NRF-fóstui-vísa sem hingað verða
fluttir, og velja aðeins þá sem era
lausir við Al-genið. Ahyggjur af
því að innflutningur NRF-kynsins
auki tíðni sykursýki era því óþar-
far ef rétt er á haldið.
Höfundur er formaður Fagráðs í
nautgriparækt.
mbl.is
Innflutningur
norskra kúa
Jón
Gislason
Bændasamtök íslands og Lands-
samband Mabænda sóttu í lok
mars á liðnu ári um leyfí til inn-
flutnings erfðavísa úr NRF-kúm.
Samkvæmt lögum um innflutning
dýra getur landbúnaðarráðherra
veitt leyfi til slíks innflutnings að
fengnum umsögnum Náttúra-
verndarráðs og viðkomandi
búfjáiTæktarnefndar ásamt
Kúainnflutningur
Vegna einangrunar
íslenska kúastofnsins,
segir Jón Gíslason,
er næsta lítið vitað
hvernig hann stendur
í samanburði við
önnur kúakyn.
meðmælum yfirdýralæknis og
ráðgjafanefndar hans, sem skipuð
er þrem dýralæknum. Umsókn BI
og LK hefur nú verið til umfjöllun-
ar hjá þessum aðilum og ráðuneyt-
inu í tæpt ár. Svo ítarleg umfjöllun
hlýtur að jafngilda umhverfismati
sem greinarhöfundar telja nauð-
synlegt áður en til innflutnings
kemur.
Sóttvarnir
Sem fyrr segir era meðmæli yf-
irdýralæknis og ráðgjafanefndai-
hans skilyrði fyi-ir innflutnings-
leyfi. Verði af innflutningi skal
samkvæmt innflutningslögunum
koma hinum innfluttu erfðavísum
íyrir í sóttvamarstöð (einangran-
arstöðin í Hrísey) og gripi sem
vaxnir eru upp af þeim má ekki
flytja í land. Jafnframt era gerðar
strangar kröfur um heilbrigði kyn-
foreldra fósturvísanna, þeir prófað-
ir gagnvart ýmsum sjúkdómum
(þ.á m. BVD) og hafðir í einangran
einhverja mánuði áður en fóstur-
vísar eru teknir. Aðstandendur fyr-
irhugaðs innflutnings treysta því
að yfirdýralæknir setji nauðsynleg
skilyrði fyrir innflutningi með tilliti
til sóttvarna, eða leggist gegn hon-
um að öðram kosti. Það vekur hins
vegar athygli að Sigurður Sigurð-
arson, sem er starfsmaður yfir-
dýralæknisembættisins, virðist
ekki bera sama traust til yfir-
dýralæknis og ráðgjafa hans.
Umfang og framgangur
innflutnings
Með innflutningi fósturvísa er
ætlunin að fá í Hrísey 7-12 hrein-
ræktaða NRF-gripi af hvora kyni.
síóasta ár aldarinnar
1999
TIMARNIR breytast!
Hvaðmeðþig?