Morgunblaðið - 27.04.1999, Blaðsíða 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 27. APRÍL 1999
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
ÚR myndröðinni „Isköld hitasött", eftir Margaret Evangeline.
KALDAR ÁSTRÍÐUR
MYJVDLIST
llafnarborg
BLÖNDUÐ TÆKNI
MARGARET EVANGELINE
Opið frá 14-18 nema þriðjudaga. Að-
gangseyrir 200 kr. Til 6. maí.
ÞAÐ hljómar frekar mótsagna-
kennt að tala um kaldar ástríður.
Okkur er tamara að hugsa okkur
ástríður sem heitar, en skynsem-
ina sem kalda. Rökvísi er þurr, en
tilfinningarnar eru fljótandi og
eiga það til að vella upp. Þegar tal-
að er um að einhver bráðni, þá er
verið að tala um tilfinningar. Rök-
hugsun, aftur á móti, er gjarnan
lýst sem byggingu, með undirstöðu
og strúktur, þar sem hver hluti
gegnir sínu afmarkaða hlutverki.
Það er líkingamál af þessu tagi
sem virðist vera bandarísku lista-
konunni, Margaret Evangeline,
sem nú sýnir í Sverrissal í Hafnar-
borg, hugleikið. Evangeline sýnir
þar nokkrar myndraðir, og heitir
ein myndröðin á sýningunni
„Isköld hitasótt". Þverstæðan í
titlinum er viðhaldið í efni og upp-
byggingu myndanna. Þær eru
gerðar úr álplötum og vaxi; álið er
efni kuldans, en vaxið er efni hit-
ans, sem bráðnar og brennur. Yfir-
leitt eru formin mjög fljótandi og
flæða hömlulaust um smáa fern-
ingana. En í stöku mynd koma
einnig fyrir óvænt innskot sem er
stimplað inn í myndina, eins og
stuttar setningar eða myndir af
hnútum, sem eru endurteknar um
allan myndflötinn. Áköf og sífelld
endurtekning gefur í skyn þrá-
hyggju, eins og litið sé inn í huga
sem er hugfanginn af einhverju og
endurtekur það í sífellu þangað til
allt annað víkur.
Fæst í flestum apótekum
Dreifing T.H. Arason sf.,
fax/sími 554 5748 og 553 0649
Nafngiftir myndanna og pæling-
arnar á bak við þær eru, að sögn,
fengnar úr frásögnum af konum og
geðrænum vandamálum þeirra,
eins og þær hafa birst í áranna rás
í fræðibókum um geðlækningar,
sérstaklega öfgakenndar og óheil-
brigðar ástríður, amor insanus,
eins og þær kenndir hafa verið
kallaðar.
Pælingarnar að baki eru þó eng-
an veginn augljósar, því myndirn-
ar eru óhlutbundnar, og gefa eng-
ar ótvíræðar vísbendingar um
hvað að baki liggur. Ef það er
hægt að kalla myndirnar abstrakt
list, þá er þetta abstrakt sem er
póstmódernískt í anda, sem lýsir
sér í því að myndirnar eru settar
saman úr misjafnlega ósamstæð-
um þáttum, í formi, efni og upp-
byggingu. Á1 og vax, þrykkt og
málað, ósamstæðir og brotakennd-
ir eiginleikar sem hefur verið
fleygt saman.
Þetta vekur spurningar um sam-
band pælinganna og titlanna við
myndirnar. Er vaxið í myndum
Evangeline tákn íyrir tilfinningar
og kenndir? Mér finnst einhvern
veginn eðlilegra að líta svo á að
hugleiðingar listakonunnar séu
innblásturinn fyrir notkun hennar
á efnum og formum, frekar en að
skoða myndirnar beinlínis sem
myndlýsingu á tilfinningaástandi
eða jafnvel tjáningu á slíkum
kenndum. Það gefur líka áhorfand-
anum færi á að skoða þær án þess
að þurfa að fínna tenginguna milli
myndanna og pælinganna á bak
við (sem sumum kann að þykja æði
langsótt). Og þegar öllu er á botn-
inn hvolft þá þurfa þær að geta
staðið þannig, einar sér, frammi
fyrir augliti áhorfandans. Það er
greinilegt af þessari sýningu að
Evangeline reynir fyrir sér með
ólík efni og aðferðir og það getur
TOiMJST
Langhollskirkja
KÓRTÓNLEIKAR
Flutt voru íslensk söngverk og erlend
eftir Nyberg, Bizet, Mozart og
Ilándel og frumflutt tvö eftir söng-
stjórann, sem er Björgvin Þ. Valdi-
marsson. Einsöngvarar voru Guð-
mundur Sigurðsson, Kristín R. Sig-
urðardóttir og Þorgeir J. Andrésson.
Píanóleikari var Sigurður Marteins-
son. Laugardagurinn 24. apríl 1999.
BLÓMLEGT starf Skagfírsku
söngsveitarinnar hefur á liðnum ár-
um ávallt skilað sér í vandaðri söng
með hverju árinu og er ljóst, að með
söngsveitinni hefur söngstjórinn,
Björgvin Þ. Valdimarsson, vaxið
sem stjórnandi og stýrir nú einum
af bestu kórum landsins, sem á vor-
tónleikunum sl. laugardag, sýndi
það svo um munaði. Ekki verður
annað sagt en að Skagfirska
söngsveitin hafi með þessum tón-
leikum skipað sér í hóp með allra
bestu kórum okkar íslendinga.
Fyrri hluti tónleikanna sl. laugar-
dag var eingöngu byggður upp með
íslenskum, sönglögum, Vísum
Vatnsenda-Rósu, eftir undirritaðan,
Kveðju, eftir Þórarin Guðmunds-
verið erfítt að komast inn í slíkan
myndheim aðeins af einni sýningu.
Evangeline er dæmi um listamann
sem maður þarf að þekkja betur til
og maður þarf að geta séð verkin í
samhengi við feril hennar til að
geta lagt almennilega dóm á ein-
stök verk. En hér er þó meira en
nóg til að vekja frekari forvitni og
eftirþanka.
Landið rist í tré
GRAFÍK
EGIL R0ED
Hafnarborg hefur staðið fyrir
vönduðum sýningum á verkum
son, Þótt þú langförull legðir, eftir
Sigvalda Kaldalóns, Mánskin, eftir
Eyþór Stefánsson og Gígjan eftir
Sigfús Einarsson. Flutningur kórs-
ins var afburða góður í þessum lög-
um, sem allir þekkja svo vel og sér-
staklega var flutningurinn á lagi
Sigvalda, Þótt þú langförull legðir,
rismikill og glæsilega mótaður.
Þrjú lög eftir stjórnandann,
Björgvin Þ. Valdimarsson, voru
næst á efnisskránni Máttur söngs-
ins en í því sungu Guðmundur Sig-
urðsson og Þorgeir Andrésson tví-
söng. Það er svo með einsöng í slík-
um lögum sem þessu, að um er að
ræða sama tónefni og kórinn annars
syngur og engu þyrfti í raun að
breyta, með því að gera lagið ann-
aðhvort að einsöngslagi eða gera
það út alfarið sem kórlag. Tvö síð-
ustu lögin fyrir hlé voru frumfiutt,
þar fyrra við kvæði Tómasar Guð-
norrænna listamanna, sem sumir
hverjir hafa dvalið til lengri eða
skemmri tíma í Hafnarfirði og
unnið að list sinni. Norðmaðurinn
Egil Roed kom hingað fyrst fyrir
tólf árum, en dvaldi á gestavinnu-
stofu Hafnarborgar sumarið 1997.
Hann hefur nú snúið aftur og sýn-
ir verk sem eiga sér uppruna í
dvöl hans og vinnu hér.
Verkin eru flest hver tréristur,
alls um 29, en einnig eru sex mál-
verk og þrjár þrykkplötur.
Myndefnið er íslenskt landslag,
fjalllendi, hamraveggir, klettar,
fossar og hraunbreiður. Reyndar
segir hann, að þau áhrif sem hann
hefur orðið fyrir hér hafi verið
mundssonar, Fagra veöld og það
seinna nefnist Ástardúett, sem
Kristín R. Sigurðardóttir og Þor-
geir J. Andrésson sungu í tvísöng.
011 lögin eftir Björgvin eru hvað
tónmál snertir mjög einföld og
standa nærri alþýðulaginu en oft
áheyrileg. Fagra veröld og Ástar-
dúettinn, eru bæði töluverðar tón-
smíðar. Það sem helst mætti fínna
að Ástardúettinum, var skipan tóns-
viðsins. Sópran röddin var að meg-
inhluta lagsins á mun lægri
„tessitura" en tenórinn og því
heyrðist heldur minna í sópraninum
en tenómum, sem jafnvel gat ekki
annað en yfgnæft sópraninn á köfl-
um, þótt flutningurinn að öðru leyti
væri ágætur. Sigurður Marteinsson
lék ágætlega undir í íslensku lögun-
um og sýndi töluverð tilþrif í Ástar-
dúettinum og fallegan leik í
Gígjunni, eftir Sigfús Einarsson.
helsta kveikjan að verkum sínum
á undanförnum árum. Þannig að
íslenska landslagið er annað og
meira en tilbreyting og nýlunda
fyrir hann. Það er því óneitanlega
forvitnilegt að sjá með hvaða aug-
um hann sér íslenskt landslag.
Tréristan hefur ekki verið sér-
staklega vinsæl aðferð á síðari ár-
um, a.m.k. ekki hér á landi. Og
það kann að vera að tréristuað-
ferðin gefi myndunum gamaldags
blæ. Maður setur tréristur gjarn-
an í samband við Munch og ex-
pressjónistana á fyrri hluta aldar-
innar. Annars skyldi maður ekki
gera of mikið úr því sem er rist í
tréristum Roed, því það mætti allt
eins kalla aðferð hans tré-collage.
Á þrykkplötunum, sem eru til
sýnis, sést vel hvernig hann sníð-
ur til ýmiss konar efnivið úr tré,
panel, planka og spónaplötur, og
raðar saman innan rammans. I
hliðarsalnum eru minni myndir og
greinilega stúdíur sem hann vinn-
ur fyrir stærri grafíkmyndirnar.
Þær eru eiginlegt collage, eða
samklippur, þar sem Roed klippir
saman þrykktar arkir. Þetta er
líka í samræmi við myndstíl hans,
þar sem hver flötur er skýrt af-
markaður og allt hvílir á samstill-
ingu forma og lita innan mynd-
flatarins.
Röed er á sjötugsaldri og hann
á því langan feril að baki. Það má
einnig sjá á vinnubrögðum hans,
að hann hefur fyrir löngu náð
ákveðnum tökum á grafíkmiðlin-
um, sem mótar allt hans
myndskyn. Ég veit ekki hvort það
er hægt að tala um klassískan
módernískan stíl, en kannski að
maður geti leyft sér það í þessu
tilviki. Þetta kemur fram í mjög
skýrri uppbyggingu flata, sem er
sjálfri sér samkvæm út í gegnum
alla sýninguna. Litanotkun miðar
að því að skapa myndinni sam-
hljóm. Notkun efnis er hófsöm og
gegnsæ. Æðar og kvistir í trénu
skína í gegn, og það er ekki unnið
meira úr efninu en nauðynlegt er
til að ná fram réttum áhrifum.
Það sem helst mætti setja út á
verk Roed er að hann fetar helst
til vel troðnar slóðir. Rped er
mjög sjálfsöruggur í þeirri hefð
sem verk hans eru sprottin úr.
Það er fátt sem kemur á óvart eða
fær mann til að sjá hlutina í nýju
ljósi. I sumum myndunum dettur
Rped niður á það plan að vera
með enn eina útfærsluna á út-
jaskaðri fjallasýn. Það var helst í
myndum eins og nr. 4, „Viti“, að
mér fannst eins og hann brygði út
af hefðbundnum sjónarhornum á
landslagið. í því verki gengur líka
vel upp samspilið milli landslags-
motífsins og abstrakt uppbygg-
ingar forma.
Gunnar J. Árnason
Það var eftir hlé sem kórinn kom
sérlega á óvart, en þá hafði kamm-
erhljómsveit tekið sér sæti, til und-
irleiks fyrir kórinn, er söng fyrst
Ave Maria, eftir Hans Nyberg, fal-
legt lag í gömlum stíl og síðan lag
eftir söngstjórann, við Maríukvæði
Kiljans, fallegt lag, er Guðmundur
Sigurðsson flutti ásamt kórnum.
Það sama má segja um Maríukvæð-
ið og Ástardúettinn að „tessituran“
var í heild of lág fyrir Guðmund,
sem söng annars vel. Þorgeir J.
Andrésson söng síðan Agnus Dei,
eftir Bizet og gerði það mjög vel.
Það var bæði í Rrýningamessu
Mozarts og þó sérstaklega í Halelú-
jakórnum úr Messías, eftir meistara
Hándel, sem kórinn sló í gegn með
frábærum söng. Fyrri hluti Agnus
Dei þáttarins í messu Mozarts, var
mjög vel sungin af Ki-istínu R. Sig-
urðardóttur, en hún er góð söng-
kona, sem þarf að fá tækifæri til að
spreyta sig. Með söng kórsins í Hal-
elújakórnum sannaði kórinn og
stjómandi hans, að saman eru þau
líkleg til stórra verka í framtíðinni.
Hljómsveitin undir forustu Ágústu
M. Jónsdóttur lék vel og var ekki
annað að sjá en kórstjórinn sýndi
sig ráða vel við samskipan kórs og
hljómsveitar.
Jón Ásgeirsson
SLIM-LINE
dömubuxur frá
gardeur
Uáuttru
tískuverslun
v/Nesveg, Seltj., s. 5611680
Glæsilegur
Halelújakór