Morgunblaðið - 27.04.1999, Blaðsíða 62

f 62 ÞRIÐJUDAGUR 27. APRÍL 1999
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Þarftu að eiga
íbiið eða heimili?
,AÐ KOMA sér þaki yfír höfuðið
hefur löngum verið markmið
flestra íslendinga."
Þetta er hluti af fyrstu setningu í
nýjum kynningarbæklingi Ibúða-
lánasjóðs sem tók til starfa um síð-
ustu áramót í kjölfar mikilla breyt-
inga sem orðið hafa á húsnæðislög-
gjöfínni eina ferðina enn. Þessi
upphafsorð lýsa mjög vel þeirri
-v áherslu stjórnvalda á að hver og
einn einstaklingur eigi íbúð. Það er
okkur ekki nóg að eiga heimili, við
verðum að eiga húsnæðið sjálft.
Það hefur verið áhugavert að
fylgjast með umræðunni um Ibúða-
lánsjóð frá því að hann tók til
starfa. Flestar fréttir hafa verið af
seinagangi í afgreiðslu nýrra lána
en minna hefur farið fyrir ábend-
ingum markaðsstjóra þeirra um að
aðgát skyldi höfð áður en einstak-
lingar kaupa sér íbúð á almennum
markaði. Það vill nefnilega þannig
til að í kynningarbæklingi íbúða-
lánasjóðs era gefin upp tvö dæmi
um hversu auðvelt það sé að fjár-
festa í 7 milljóna króna eign. I
dæmunum er fullyrt að
hjón með tvö börn og
180.000 króna mánað-
artekjur geti keypt 7
milljóna króna fasteign
og meira að segja átt
37.000 króna afgang til
ráðstöfunar í aðra hluti
á mánuði. Hjónin með
250.000 króna tekjum-
ar eiga 77.500 krónur
til ráðstöfunar eftir að
hafa greitt af húsnæð-
inu, fyrir rekstur bif-
reiðarinnar og fram-
færslu! Ekki amalegt
það. Hvernig má þetta
vera, hugsum við sem
eram að sýsla með hús-
næðismál á hverjum degi. Af
hverju kaupa ekki allir sér sína eig-
in íbúð og nota alla þessa afgangs-
peninga í eitthvað
skemmtilegt? Svör við
því hafa verið að birt-
ast í greinaskrifum frá
íbúðalánsjóði og fleir-
um. En skakkt er
reiknað. A meðan
Ibúðalánasjóður ætlar
viðskiptamönnum sín-
um, hjónum með tvö
börn, framfærslu uppá
kr. 75.000. á mánuði
kemur í ljós að meðal-
framfærslukostnaður
fjölskyldu af þessari
stærð er 172.817!! Þá
kemur í ljós að fjöl-
skylduna sem er með
180.000 kr. tekjumar
vantar, yfir 60.000 krónur til að
endar nái saman og fjölskylduna
með 250.000 tekjumar vantar rúm-
Húsnæðismál
Þetta er eins og að bera
saman nýja Muzzo-
jeppann við gamla
Land Roverinn í pláss-
inu, segir Gunnar
Jónatansson, og verða
hissa á að nýi bíllinn
skuli vera dýrari.
ar 20.000 um hver mánaðamót til að
endar nái saman.
Er einhver hissa á skuldasöfnun
heimilanna?
Þessum skrifum er ekki beint
gegn fólki er hugar að kaupum á
eigin íbúð, hér er einungis verið að
benda á að til að fjárfesting í íbúða-
húsnæði standist þá þarf að reikna
rétt.
Fjölmargir nota Búseta sem
fyrsta skrefið til kaupa á eigin hús-
næði. Fjárfesting í búseturétti
kallar á viðráðanlega fjárbindingu
sem hægt er að fá að láni að hluta
til til allt að 8 ára. Eignamyndunin
sem á sér stað með þessum kaup-
um er oft nægjanleg útborgun til
kaupa á íbúð síðar.
Af hverju ný löggjöf?
Ein af aðalröksemdunum fyrir
breytingunum á sínum tíma vora
að þessar „félagslegu" íbúðir væra
svo dýrar, sérstaklega úti á landi!
Hvernig skyldi samanburðurinn
hafa verið gerður? Jú, það voru
teknar nýjar íbúðir í húsi sem
byggt var sem félagslegt húsnæði
og bornar gjarnan saman við gam-
alt einbýlishús á staðnum sem oft-
ast var helmingi ódýrara að sögn.
Svona stærðfræði er ákaflega mikil
einfóldun á staðreyndum. Þetta er
eins og að bera saman nýja Muzzo
jeppann við gamla Land Roverinn í
plássinu og verða voða hissa á að
nýi bíllinn skuli vera dýrari. Hús-
næði sem byggt er sem svokallað
„félagslegt" húsnæði er byggt með
sömu aðferðum og gert er á „al-
mennum“ markaði. Eini munurinn
er á fjármögnuninni og fjármagnið
er mun ódýrara, þ.e. vextir eru
lægri hjá húsnæðisnefndum og Bú-
seta. Það hlýtur að koma að því að
endurnýja þarf húsnæði á lands-
byggðinni að öðram kosti leggst
byggð endanlega af. Nýtt húsnæði
mun áfram verða miklu dýi-ara en
gömlu, stóru einbýlishúsin. Ný
húsnæðislöggjöf breytir því ekki.
Hvað er í boði?
Að kaupa búseturétt er fjárhags-
lega mjög hagkvæmt. Ekki þarf að
greiða nema 10-15% af andvirði
íbúðarinnar og mánaðarlegar
greiðslur eru sambærilegar við það
sem gerist á leigumarkaðnum en
öryggið allt annað. Samningur um
búseturétt er óuppsegjanlegur af
hálfu félagsins. Kaupskylda félags-
ins tryggir félagsmanninum endur-
greiðslu á sínu fjármagni innan 6
mánaða frá því að uppsögn lýkur.
Þessi réttindi eru oft stórlega van-
metin eins og þeir þekkja sem hafa
reynt að selja sumar fasteignir ár-
um saman. Að kaupa íbúð á al-
mennum markaði er sú leið sem
mest er haldið að okkur. Fáar þjóð-
ir slá okkur við í séreignastefnunni.
Kostir þess að kaupa sitt eigið hús-
næði eru fjölmargir. Markaðurinn
er gríðarlega stór og fjölbreyttur.
Það má vafalaust segja að hvert
einasta hús á landinu sé falt fyrir
rétt verð. Það er kannski höfuð-
málið, verðið. Það kostar sitt að
kaupa húsnæði, sérstaklega þegar
litið er til þess að fólki liggur al-
mennt mikið á að eignast sem allra
mest í húsnæðinu. Eg hvet lands-
menn til þess að leggjast vel yfir
fjármál sín þegar að því kemur að
tryggja sér húsnæði. Það liggur
ekkert á að eignast húsnæði, það
er aðalatriðið að eignast heimili.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Búseta hsf.
Segðu í einu orði
Aðgangur að fréttum og greinum Morgunblaðsins
frá 1987 fram á þennan dag

Leitaðu upplýsinga um það sem þér er hugleikið
_________ . ""£777 ' Gagnasafni Morgunblaðsins.
^^^YGagnasaín a
Með einu eða fleiri leitarorðum getur þú fundið
greinar, fréttir, viðtöl eða umfjöllun um viðfangsefnið. Gagnasafnið getur
því nýst öllum sem þurfa að afla heimilda og fróðleiks í leik, starfi og námi.
Prófaðu að leita í Gagnasafninu og sjáðu möguleikana. Gagnasafnið er á mbl.is.

GAGNASAFN
Gunnar
Jónatansson