Morgunblaðið - 27.04.1999, Blaðsíða 46

46 ÞRIÐJUDAGUR 27. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Bandarískar
þversagnir
„Þakka ykkur fyrir að sýna umheiminum
hvernig Bandaríkjamenn bregðast við
mótlœti, fyrir að sýna hvað Bandaríkja-
menn gera þegar eitthvað fer úrskeiðis. “
Janet Reno, dómsmálaráðherra Bandarikjanna
Eftir Krístján
G. Arngrímsson
Það hlýtur að vera
erfitt að vera Banda-
ríkjamaður. Kannski
sérstaklega núna,
þegar vopnaofbeldi
einkennir tilveruna, bæði heima-
fyrir og á erlendum vettvangi.
Það er allt svo stórt í Bandaríkj-
unum. Meira að segja sorg
Bandaríkjamanna virðist ein-
hvernveginn stærri og ofboðs-
legri en sorg annarra, og hún er
umfram allt meira áberandi.
Það er eins og Bandaríkjamenn
finni sig knúna til að deila sínum
innstu tárum með öllum heimin-
um, og þeir virðast sannfærðir
um að allur heimurinn vilji óður
og uppvægur fylgjast grannt
IIMUABB með Þeira
VIÐHORF gráta. Og
þama hafa
þeir líklega
rétt fyrir sér.
Varla höfðu fjöldamorðin í
Columbine-menntaskólanum í
útborg Denver verið framin, sl.
þriðjudag, en sjónvarpsþulir
fóru að hafa orð á því, að „öll
þjóðin - já, allur heimurinn“ ein-
bh'ndi nú á þetta litla samfélag,
útborgina Littleton, og samein-
aðist í harmi út af því sem gerst
hafði. Þeir höfðu Uklega rétt fyr-
ir sér.
Janet Reno, dómsmálaráð-
herra, tók undir þetta viðhorf
þegar hún sagði á kirkjusam-
komu í Littleton á fimmtudag:
„Þakka ykkur fyrir að sýna um-
heiminum hvemig Bandaríkja-
menn bregðast við mótlæti, fyr-
ir að sýna hvað Bandaríkjamenn
gera þegar eitthvað fer úrskeið-
is.“ Hún hélt áfram: „Við hlaup-
umst ekki á brott. Við leitum
ekki skjóls. Við stöndum upp.
Við höldum áfram.“
Bandaríkjamenn vita að öll
augu heimsins hvíla á þeim -
alltaf - og að sem samfélag, er
leggur alla áherslu á einstak-
lingsfrelsi, eiga þeir ekkert
einkalíf. Og þeir virðast jafnvel
álíta eðlilegt að þetta sé svona.
Þetta er ein af þeim stóru þver-
stæðum sem gera Bandaríkin að
svo einstæðu samfélagi sem
raun ber vitni.
Önnur þverstæða er viðhorf
Bandaríkjamanna tD vopna-
valds. Bill Clinton forseti hvatti
til þess, í framhaldi af voðaat-
burðunum í Littleton, að fólk
léti reiði sína í Ijós með öðmm
hætti en ofbeldi, og leysti
ágreiningsefni sín með samræð-
um, ekki vopnabeitingu. Á sama
tíma vom Bandaríkin (sem í
Evrópu heita NATO) að reyna
að leysa ágreiningsefni á
Balkanskaga með því að beita
einhverju stórkostlegasta
vopnabúri sem nokkum tíma
hefur verið til í heiminum. Vís-
ast er það alveg rétt, að aðra
leið hafi ekki verið að fínna, en
af hverju skyldu þá ekki banda-
rískir unglingar komast að sömu
niðurstöðu?
Ekki svo að skilja að Banda-
ríkjamenn séu tvöfaldir í roðinu.
Því fer fjarri. Velvilji Banda-
ríkjamanna og löngun þeirra til
að verða öðram þjóðum og lýð-
ræðishugsjóninni að liði er ein-
læg, og stundum blátt áfram
hjartnæm. Bandarískir fjölmiðl-
ar mættu allir til Littleton um
leið og fregnir bárast af
fjöldamorðunum í Columbine-
skólanum. Fjölmiðlafólk var
bókstaflega hundraðum saman í
borginni, og bílastæði skólans
troðfylltust af útsendingabflum
og „uppistandandi" sjónvarps-
fréttamönnum. Fómarlömb
árásarinnar og aðstandendur
þeirra vora hvert á fætur öðra í
viðtali - við Tom Brokaw, Katie
Couric, Larry King. Að
ógleymdum fréttamönnum frá
Japan og Þýskalandi, og senni-
lega víðar að. Sálfræðingur
(áfallahjálparliðar fjölmenntu
líka á staðinn samdægurs) sagði
að það gæti jafnvel verið sálu-
hjálp í því fyrir fómarlömbin að
tala um það sem kom fyrir þau,
ná tökum á atburðunum með því
að binda þá í frásögn.
Fjölmiðlafólk tók eftir því
hversu alvanir unglingamir
vora sjónvarpi og að þeir vissu
nákvæmlega hvað best hentar
þeim miðli. (Stuttar setningar;
óheftar tilfinningar.) Þetta ætti
reyndar ekki að koma neinum á
óvart, þessir unglingar era mót-
aðir af sjónvarpi öðru fremur -
eðli þess er þeim í blóð borið.
Og sennilega hefur áhorf verið
með mesta móti. Á sama tíma
sýnir skoðanakönnun meðal full-
orðinna Bandaríkjamanna að 38
af hundraði telja fjölmiðla sið-
lausa, og 67% telja að fjölmiðl-
unum standi nokk á sama um
það fólk sem þeir fjalla um.
Það er gífurlega sterkur þátt-
ur í bandarískrí þjóðarsál, eins
og fram kom í máli Renos, að
þegar eitthvað kemur upp á
verði umfram allt að „gera eitt-
hvað í málinu“. Til þess að ná
tökum á tilveranni á ný og koma
skikk á öngþveitið. Þetta er
sannarlega einn aðdáunarverð-
asti eiginleiki Bandaríkjamanna,
og er meginástæða framgöngu
þeirra nú á Balkanskaga. Að
vísu sjást þeir ekki alltaf fyrir,
og þörfin fyrir athafnir, þörfin
fyrir að finnast þeir vera að
gera eitthvað í málinu brenglar
stundum dómgreindina. En
einmitt vegna þessa hlýtur að
vera erfitt fyrir Bandaríkja-
menn að geta harla lítið gert til
að stemma stigu við því, sem er
líklega meginástæða þess, að
voðaatburðir á borð við þann er
varð í Littleton í síðustu viku,
eru að verða að „faraldri", eins
og fréttamaðurinn Mike Wallace
orðaði það. Það er að segja,
hinni óheftu byssueign, sem er
vernduð samkvæmt stjómar-
skránni. Og stjómarskráin er
B andaríkj amönnumj afnheilög
og íslensk tunga er Islending-
um.
Vandinn er ekki síst sá, að í
augum margra Bandaríkja-
manna er stjómarskrárákvæðið
um vopnaeign fyrst og fremst
ákvæði sem tryggir frelsi. Að
takmarka vopnaeign væri því að
takmarka frelsi, og það má ekki.
En því miður virðist ekkert
ákvæði stjómarskrárinnar
helgu tryggja unglingum frelsi
til að mæta áhyggjulausir í skól-
ann sinn.
________MINMNGAR
MAGNÚS AXEL
JÚLÍUSSON
+ Magnús Axel
Júh'usson fædd-
ist í Reykjavík 26.
júní 1909. Hann lést
á Hrafnistu í Hafn-
arfirði 19. apríl síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru hjónin
Margrét Magnús-
dóttir og Júh'us
Jónsson í Reykja-
vík. Systkini Magn-
úsar er upp komust
voru Jóna Kristín, f.
5. jan. 1911, d. 29.
febr. 1932, og Guð-
jón, f. 14. maí 1920,
d. 6. okt. 1945. Hinn 4. apríl
1939 kvæntist Magnús Kristínu
Guðmundsdóttur, f. 22. jan.
1907, frá Miðdal í I^ós, d. 17.
jan. 1996. Börn þeirra eru: 1)
Guðmundur Rúnar Magnússon
trésmiður, kvæntur Svanhildi
Stefánsdóttur húsmóður og
eiga þau fimm böm og sjö
barnabörn. 2) Margrét Jóna,
Fyrir um 30 áram kynntist ég
Magnúsi sem hér er kvaddur, er ég
kynntist yngri dóttur þeirra Kristín-
ar, er var ein eftir í föðurhúsum. Hin
tvö vora flutt að heiman og byrjuð
sinn búskap er ég fór að gera hosur
mínar grænar fyrir yngsta barninu
þeirra. Þá fannst mér ansi gagnrýn-
ið augað sem hann sendi mér.
Magnús var heldur seintekinn, en
eftir að ég kynntist honum betur var
hann mér sem besti vinur og alltaf
vildi hann allt fyrir okkur gera.
Fannst mér verst að geta ekki verið
við hans dánarbeð því ég vfldi hafa
getað kvatt hann og eins stutt konu
mína sem þar kvaddi fóður sinn sem
alltaf reyndist henni sem best.
Magnús var hin mesta barna-
gæla og fóra börnin okkar ekki var-
hluta af því en þau hjón bjuggu hjá
okkur í rúm fjögur ár sem ég full-
yrði að voru hamingjurík ár fyrir
börnin okkar sem nutu þess að geta
farið niður til ömmu og afa þegar
þau komu heim úr skólanum og
ekki má gleyma hundinum okkar
henni Trýnu sem fagnaði þeim þeg-
ar þau komu í heimsókn eftir að
þau fluttust á Hrafnistu og settist
við fætur Magnúsar og fór ekki frá
honum. Hún hefur munað eftir bit-
unum sem henni vora réttir.
Magnús var alltaf ánægður þeg-
ar von var á nýju barnabarni eða
bamabarnabarni og viljum við
Erna trúa þvi að hann vissi að við
eigum von á okkar fyrsta barna-
barni síðar á árinu en hann var orð-
inn mikið veikur er við sögðum
honum frá því.
Magnús missti konu sína 1996 og
má segja að hann var ekki samur
maður á eftir.
Ég vil þakka starfsfólki á deild 3-
b á Hrafnistu fyrir alúð og þolin-
mæði við þau bæði.
Guð blessi minningu þeirra.
Ykkar tengdasonur
Gunnar P. Jakobsson.
Elsku afi minn, það er erfitt að
trúa því að þú sért farinn frá okkur.
verslunarmaður,
gift Haraldi Hrafn-
keli Einarssyni
rennismiði og eiga
þau fimm börn og
níu barnabörn. 3)
Erna, hjúkrunar-
fræðingur, gift
Gunnari Páli Jak-
obssyni matreiðslu-
manni og eiga þau
fjögur börn.
Magnús vann
lengst af sem
verkamaður hjá
Reykjavíkurborg.
Magnús og Kristín
bjuggu í Reykjavík til ársins
1985 er þau fluttu til Ernu dótt-
ur sinnar og manns hennar í
Hafnarfirði. Þar bjuggu þau
uns þau fluttust á Hrafnistu í
Hafnarfirði þar sem þau dvöld-
ust til dauðadags.
títför Magnúsar verður gerð
frá Víðistaðakirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
Enda þótt ég vissi að það myndi
koma að kveðjustundinni fyrr eða
síðar er ég alls ekki sátt við að þú
sért farinn. Ég var var farin að
hlakka til að hitta þig í sumar. Það
er alltaf erfitt að sjá á eftir ástvin-
um sínum, en þær yndislegu minn-
ingar sem ég á um þig, elsku afi
minn, veita mér mikinn styrk og
hjálpa mér að sætta mig við að þú
sért búinn að kveðja okkur, og sért
kominn aftur til ömmu.
Það sem er mér efst í huga, er ég
hugsa til þín, er hvað þú varst alltaf
barngóður og hafðir gaman af að
leika við okkur systkinin og öll hin
barnabörnin. Það var alltaf gaman
að heimsækja þig og ömmu í
Breiðagerðið. Þú þreyttist aldrei á
að leika og sprella við okkur. Það
var eins þegar langafabörnin komu
í heimsókn. Þú ljómaðir allur og
fylltist orku til að gæla og leika við
bömin. Einnig er mér minnisstætt
hvað þið amma vorað alltaf sam-
rýnd og hamingjusöm hjón. Það var
oft eins og þið læsuð hugsanir hvort
annars og alltaf leið þér vel að vera
heima með ömmu. Því hafa síðast-
liðin rúm þrjú ár verið þér erfið. En
þú styttir þér stundir við lestur og
alltaf fannst þér mikilvægt að fylgj-
ast með þjóðmálum og því sem var
að gerast í heiminum.
Allar þær minningar um þig, sem
leita upp í hugann, mun ég varð-
veita og geyma. Það era minningar
um yndislegan og góðan afa. Ég er
mjög þakklát fyrir að hafa átt þig
sem afa og fyrir þann langa tíma
sem þú hefur verið með okkur. Ég
met einnig mikils þær fáu stundir
sem við, Ásgeir, Eiríkur Rúnar og
Þórhildur Kristín höfum átt með
þér undanfarin ár.
Elsku pabbi og mamma, Gréta
og Haddi, Erna og Gunnar og fjöl-
skyldur, það er mjög erfitt að vera
svona langt í burtu frá ykkur á
þessari stundu; en hugur okkar er
hjá ykkur, um leið og við biðjum
góðan Guð að styrkja ykkur á þess-
um erfiða tíma.
Hrönn og fjölskylda.
LEQST E1NAR
I rúmgóðum sýningarsölum okkar
eigum við ávallt fyrirliggjandi margar
gerðir legsteina og minnisvarða.
Hvergi meira úrval. Yfir 45 ára
Verið velkomin til okkar,
eða fáið myndalista.
Ís S.HELGASON HF
STEINSMIÐJA
SKEMMUVEGI 48, 200 KÓP. SÍMI 557 6677 / FAX 557 8410
Elsku afi. í gær var sumardagur-
inn fyrsti. Það er enn eins og eitt-
hvað frosið í loftinu sem gerir vor-
sólina óraunveralega. Einhver
sagði að biðin lægi í hinni norrænu
sál, við sitjum af okkur hina löngu,
myrku vetur bíðandi eftir vorinu,
sumrinu, eftir að það birti á ný. Nú
þegar litirnir, birtan og fegurðin
koma aftur til okkar ákvaðst þú að
kveðja. Þú vildir ekki vera með
lengur. Þú varst alltaf hálfvæng-
brotinn eftir að amma dó, enda var
sú væntumþykja, virðing og ást
sem milli ykkar var alveg sérstök.
Margar mínar bestu barndóms-
minningar á ég úr Breiðagerðinu,
það var okkar annað heimili. Ekki
síst minningar um afa. Afa sem
bauð okkur krökkunum í nefið og
hló dátt þegar við grettum okkur
yfir þessum ósköpum, afa sem alltaf
var tilbúinn hvort sem var með
stríðni eða hlýju. Afa sem huggaði,
jafnvel þegar maður vissi að maður
átti skammirnar skilið. Alltaf stóð
faðmur afa opinn, stundum við
skammir hina ströngu uppalenda,
en þú máttir ekkert aumt sjá.
Élsku afi, þú varst einn af þeim
fáséðu mönnum sem gæðin hrein-
lega lýstu af, þitt hreina hjarta
duldist engum, þú áttir til alveg
ótakmarkaða hlýju og varst eftir því
viðkvæmur. Þú varðveittir bai’nið í
þér alla ævi enda varstu aldrei
ánægðari en þegar þú hafðir börn í
kiingum þig að kjassa. Öll börn sem
komu í heimsókn þurftirðu að kyssa
og klappa, sama hver þau vora. Ef
þau vora ekki afkomendur þínir
spurðirðu hver þau væra, en ekki
fyrr en þegar búið var að heilsa
þeim með kossi og klappi.
Minninguna um þá hlýju sem
maður alltaf gekk að vísri hjá
ömmu og afa er ég þakklát fyrir og
mun geyma með mér. Eftir margra
ára dvöl erlendis fannst mér ég
hafa fundið aftur rætur mínar, vera
komin heim þegar ég rataði aftur
til tilfinninganna til þín, afi minn.
Hvað era völd, virðing og metorð
þessa heims, á endanum snýst lífið
bara um að gefa og hljóta ást og á
þeirri vöra var enginn skortur í
þínu lífi. Þú varst einn af englum
þessa heims.
Með þessum fáu orðum vil ég
þakka þér, elsku afi, fyrir allt það
sem þú gafst mér. Ef það er eitthvað
fyrir handan þá veit ég að amma
bíður þín og það verða fagnaðar-
fundir. Annars lifir þú í minningunni
hjá þínum mörgu afkomendum.
Eg óska þess eins,
að minning ein lifi um mig í einhvers huga,
að eina hönd hafi ég þrýst sem vinur,
að einar varir heitt ég hafi kysst,
að höfúð eitt með ástúð hafi ég strokið,
og einu leyndarmáli verið trúr,
að eitt mitt orð sem gneisti hafi hrokkið,
og augu mín eitt andartak
lýst sál í neyð sem stjarna á stormanótt.
(Artur Lundkvist.)
Dröfn.
Elsku afi. Nú kveðjum við þig
með söknuði, en yljum okkur við þá
tilhugsun að nú sértu kominn til
ömmu.
Við minnumst þess hvað það var
gaman að koma í heimsókn í
Breiðagerði til ykkar ömmu. Þang-
að var alltaf gaman að koma, því
þar var alltaf svo margt hægt að
gera, hvort sem það var inni eða úti
í stóra garðinum ykkar. í hvert
skipti sem okkur bar að garði var
tekið vel á móti okkur.
Svo fluttuð þið til okkar á Kletta-
götu og þá gátum við komið hvenær
sem okkur hentaði niður til ykkar,
hvort sem það var til að heilsa upp á
ykkur eða til að fá eitthvert snarl, og
sérstaklega fannst henni Trýnu okk-
ar gaman að koma niður til ykkar.
Þín barnabörn
Magnús, Viðar, Sigrún
og Kristín.
Crfisdrykkjur
A
Vcftingohú/id
GfUH-mn
Simi 555 4477