Morgunblaðið - 27.04.1999, Blaðsíða 56

56 ÞRIÐJUDAGUR 27. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
;>
. Gamla fólkið,
öryrkjarnir
og góðærið
Frambjóðendur
Framsóknarflokksins
fara nú hamförum
gegn Alþýðuflokknum
og saka hann um að
hafa á síðasta kjör-
tímabili unnið mark-
visst gegn þeim, sem
þurfa á stuðningi vel-
ferðarkerfísins að
halda, ekki síst fötluðu
fólki, öldruðum og
sjúkum. Finnur Ing-
ólfsson hefur meira að
segja viðhaft þau orð,
að Sjálfstæðisflokkn-
um - sem var í forsæti
síðustu ríkisstjómar -
hafi verið þvert um geð
að eiga aðild að slíkum ákvörðun-
um, en Alþýðuflokkurinn, og ekki
síst sá, sem þetta ritar, hafi knúið
þær fram. Ekki hefur forsætisráð-
herra og formaður Sjálfstæðis-
flokksins staðfest þessar fullyrð-
ingar, enda veit hann betur. Þær
aðgerðir, sem gerðar voru af síð-
ustu ríkisstjórn, voru bornar fram í
fullu samkomulagi þáverandi
stjórnarflokka og á ábyrgð þeirra
beggja.
Góðærið, sem kom
Átta ára tímabil fram til ársins
1995 var þjóðinni erfitt. Þá átti
■jf. þjóðin við að etja langvínnustu eftia-
hagslægð í sögu sinni á þessari öld.
Að margra áliti var efnahagsáfallið
þá meira en á sjálfum kreppuárun-
um milli heimsstyrjaldanna. Stjóm-
völd þurftu því að taka margar erf-
iðar ákvarðanir, sem urðu þegnun-
um þungbærar. Einnig öldruðu
fólki og sjúku. Því var hins vegar
lýst yfir, að leiðréttingar yrðu gerð-
ar strax og birta tæki aftur til.
Nú hefur birt til. Góðærið er
komið. Það kom strax á fyrsta ári
núverandi ríkisstjórnar, sem Fram-
sóknarflokkurinn á að-
ild að. Hefur hann
staðið skil á góðærinu
til aldraðra, sjúkra og
öryrkja?
Sjúkra-, mæðra-
og örorkubætur
Efnahagserfiðleik-
amir fram til ársins
1995 vora vissulega
þungbær launafólki og
einnig þeim, sem
þurftu á aðstoð vel-
ferðarkerfisins að
halda. Þó var reynt að
tryggja, að hlutdeild
þeirra í heildarverð-
mætasköpuninni, sem
til ráðstöfunar var, rýmaði a.m.k.
ekki meira en annarra. Á árunum
Stjórnmál
Framsóknarflokkurinn
reynir nú, kortéri fyrir
kosningar, segir Sig-
hvatur Björgvinsson,
að laga til eftir sig.
1994 og 1995 - tveimur síðustu ár-
um fyrri ríkisstjórnar - fóru þannig
hvort árið um sig 0,41% af vergri
landsframleiðslu til þess að greiða
sjúkra-, mæðra- og örorkubætur.
Svo kom góðærið. A fyrsta ári þess,
1996, íýmaði hlutur þessa fólks nið-
ur í 0,37% af vergri þjóðarfram-
leiðslu og síðara árið, 1997, niður í
0,35%.
Á þessum fyrstu tveimur áram
góðærisins skorti sem sé 300-A00
milljónir upp á að sjúkra-, mæðra-
og örorkubætur héldu sínum hlut til
Sighvatur
Björgvinsson
Gamalt vín
á uppgerðum
belgjum
Kosningabarátta
stjómarflokkanna er
að taka á sig kunnug-
legan blæ. Davíð
Oddsson er kominn í
leitimar, eftir að hafa
verið fjarri góðu gamni
um skeið sökum anna
við bréfaskriftir. Hann
fer nú um landið, einn
eins og yfirlandsföður
sæmir og heyr sína
eigin kosningabaráttu.
Fundimir hans eru
hann og hann er fund-
imir, bæði tilefni, upp-
haf, innihald og endir.
Davíð og góðærið, góð-
ærið og Davíð, stysta
kosningastefnuskrá í heimi.
Framsókn iðrast og lofar
■> \
Hjá Framsókn er meira um að
vera. Þar hófst auglýsingastríðið
með hástemmdum fullyrðingum
um öll kosningaloforðin frá því síð-
ast sem búið væri að efna. Áð vísu
kom í ljós að þau loforð, sem illa
eða ekkert hafði gengið með vora
látin hverfa. I öðram tilfelium var
-^beinlínis ranglega haldið fram að
eitthvað hefði verið efnt og fór svo
að Framsókn varð að játa á sig
mistök á mistök ofan í
þessum auglýsingum
kringum páskana.
Nú fyrir skemmstu
var svo gefinn út og
kynntur kremgulur
bæklingur og hvað var
þar komið nema
gömlu, góðu stórfelldu
kosningaloforðin um
milljarða hingað og
milljarða þangað.
Flokkurinn sem hefur
opinberlega viður-
kennt að hafa gleymt
gamla fólkinu, öryrkj-
unum og ekki síst
barnafjölskyldunum,
sem sérstaklega hefur
verið þrengt að, hyggst nú bæta
ráð sitt og gerast örlátur og góður
við alla.
En er þetta svona einfalt? Er
líklegt að t.d. hjón með 3-4 börn
og miðlungstekjur, sem hafa orðið
af veralegum fjárhæðum, hund-
ruðum þúsunda ef skerðingar
kjörtímabilsins í heild eru lagðar
saman, kaupi þessa nýtilkomnu
góðvild Framsóknar í sinn garð
sem gallalausa vöru. Ég held ekki
og hef reyndar orðið áþreifanlega
var við það undanfarna daga að yf-
Steingrímur J.
Sigfússon
UMRÆÐAN
jafns við það sem var í stjómartíð
Alþýðuflokksins.
Elli-, örorku- og ekkjulífeyrir
Á síðustu tveimur eiflðleikaáran-
um nam hlutfall elli-, örorku- og
ekkjulífeyris 3,47% árið 1994 og
hækkaði í 3,53% árið 1995. Á fyrstu
tveimur áram góðærisins, eftir að
Framsóknaiflokkurinn komst í
stjóm, lækkaði þetta hlutfall í 3,38%
fyrra árið og í 3,41% síðara árið.
Á þessum tveimur fyrstu árum
góðærisins skorti sem sé samanlagt
um 1.700 milljónir króna upp á, að
elli-, örorku- og ekkjulífeyrir héldi
sínum hlut til jafns við það, sem var
í stjórnartíð Alþýðuflokksins.
Bætur barnafólks
Á síðustu tveimur erfiðleikaáran-
um héldust bamabætur bæði árin í
1,05% af landsframleiðslu. Á fyrstu
tveimur áram góðærisins lækkaði
þetta hlutfall í 1,00% fyrra árið og í
0,88% hið síðara.
Á þessum tveimur fyrstu árum
góðærisins skorti sem sé um 1.800
milljónir kr. samanlagt á að barna-
fjölskyldur héldu sínum hlut í
barnabótum til jafns við það sem
var í stjómartíð Alþýðuflokksins.
Bilalán öryrkja
Á erfiðleikaárunum fram til 1995
var reynt að veija hagsmuni öryrkja
með því að veita styrki og lán til bíla-
kaupa og lánin bára aðeins 1% vexti.
Á fyrsta stjómarári Framsóknar-
flokksins lækkaði hann fjárhæðimai’
um helming og hækkaði vexti af bíla-
kaupalánunum upp í markaðsvexti.
Þannig kom hann til skila góðærinu.
Þessar staðreyndir segja sína
sögu. Fram skal tekið, að þær era
ekki tilbúningur þess, sem þetta
skrifar, heldur unnar af ríkissjón-
varpinu og birtar í upphafi sjón-
varpsþáttar fyrir nokkram dögum.
Heimildir sínar sótti sjónvarpið í op-
inber gögn; Hagtölur mánaðarins og
til Þjóðhagsstofnunar.
Framsóknarflokkurinn kemur
svo nú, kortéri fyrir kosningar, og
reynir að laga til eftir sig. Það er
þakkarvert. En sú tiltekt breytir
ekki staðreyndum um liðin „afrek“.
Hver og einn lesandi verður svo
sjálfur að dæma um, hvort góðærinu
hafi verið skilað réttlátlega til allra.
Höfundur er formaður
Alþýðuflokksins.
irboð Framsóknar seljast ekki,
jafnvel þó að nú eigi að skila
barnabótunum aftur og kalla þær
kort.
Ábyrgðarlaus framsetning
Sérstaklega athygliverð og
frámunalega ábyrgðarlaus er sú
framsetning Framsóknarmanna að
ætla að fjármagna öll góðverkin
með væntanlegum hagvexti næstu
fjögur árin. Venjulega er tillögum
af þessu tagi stillt upp miðað við
verðlag og aðstæður í efnahagslíf-
inu á líðandi stund til þess að sýna
Stjórnmál
Við í Vinstrihreyfíng-
unni - grænu framboði,
segir Steingrímur J.
Sigfússon, munum ekki
taka þátt í þessum yfír-
boða- og auglýsinga-
flóðskappleik.
þær áherslubreytingar, tilfærslur
og/eða tekjuöflun sem stefna flokk-
anna byggir á. Það að útdeila
væntanlegum og auðvitað alger-
lega óvissum hagvexti komandi ára
er lýðskram og auglýsinga-
mennska af versta tagi. Þætti það
gott ráðslag hjá venjulegri fjöl-
skyldu að ákveða einn góðan veð-
urdag að nú ætlaði hún að vinna í
happadrætti næstu fjögur ár í röð
og skipuleggja síðan hvemig skyldi
eyða fengnum?
Nei, allir geta auðvitað slegið um
Tekjutengd-
ar kosninga-
brellur
EITT helsta kosn-
ingaloforð Samfylk-
ingarinnar er að af-
nema jaðarskatta-
kerfið svonefnda.
Þetta á að gera með
því að taka úr sam-
bandi allar tekjuteng-
ingar innan velferðar-
kerfisins. Þetta
hljómar vel, sérstak-
lega sem kosninga-
slagorð, en er eins og
flest annað sem kem-
ur úr áróðursvél Sam-
fylkingarinnar hr.ein
blekking.
Nýja og verri
jaðarskatta í stað
gamalla
Á sama tíma og velferðarkerfið
verður aftengt hefur Samfylkingin
í hyggju að tekjutengja skatta-
kerfið með mismunandi skattþrep-
um. Eitt skattþrep verður sett á
hvem tekjuflokk þannig að eftir
því sem tekjur manna hækka þeim
mun þyngri verður skattbyrðin.
Þetta heitir á fagmáli
„prógressíft" tekjuskattskerfi.
Með slíku kerfi færam við úr ösk-
unni í eldinn þar sem jaðaráhrif
þess eru margfalt, margfalt verri
en þau sem við búum þegar við.
Gömlu félagshyggjuflokkarnir
ætla með öðram orðum að afnema
jaðarskattakerfið svo að setja
megi á enn þyngri jaðarskatta.
Ungt fjölskyldufólk
borgar brúsann
Helga Guðrún
Jónasdóttir
dregur veralega úr al-
mennum sparnaði, ýt-
ir undir skattsvik og
gerir skattkerfið
flóknara og kostnað-
arsamara í rekstri,
svo fátt eitt sé nefnt.
Það má því vera nokk-
uð ljóst að samfylk-
ingarfólk gefur ekki
mikið fyrir aukinn
innlendan sparnað,
minni skattsvik eða
einfaldara og skil-
virkara skattkerfi.
Ogöngur hinna
Norðurlandanna
Það er gamall sann-
leikur og nýr að hinar Norður-
landaþjóðirnar, sem hafa um ára-
tuga skeið búið við þrepaskipt
tekjuskattskerfi, hafa lent í veru-
Skattamál
Það grátlegasta við
óábyrga framgöngu
Samfylkingarinnar,
segir Helga Guðrún
Jdnasdóttir, er að í
nafni félagslegs rétt-
lætis og frelsis er verið
að drepa einu mikil-
vægasta málefni sam-
Og á hverjum skyldi nýja jaðar-
skattakerfið koma þyngst niður?
Ungu fjölskyldufólki sem verður
að auka tekjur sínar veralega á
meðan það er að koma undir sig
fótunum. Þetta kosningaloforð á
sér fleiri skuggahliðar en að gera
ungu fólki erfitt fyrir. Það letur og
sig með því að lofa sneiðum af
stækkandi köku og þá er líka kom-
ið að öðra. Eiga hlutaskiptin í þjóð-
félaginu að haldast óbreytt, þannig
að þeir sem betur mega sín fái
mest? Þessu þyrfti Framsókn að
svara sem meira að segja er búin
að uppgötva fátækt á Islandi ef
marka má útvarpsauglýsingar
núna rétt fyrir kosningar.
Óþarfí að skamma
Samfylkinguna
Miðað við loforðaflauminn með
tilheyrandi auglýsingamokstri hjá
Framsókn verða skammimar sem
Halldór og Davíð hafa haft uppi um
ábyrgðarleysi aumingja Samfylk-
ingarinnar hálf hjáróma. Ég fæ
ekki betur séð en Framsókn sé
komin í fulla samkeppni við Sam-
fylkinguna um það hvor bjóði bet-
ur. I reynd má segja að Sjálfstæð-
isflokkurinn sé að þessu leyti
skárri, hann skildi aldraða og ör-
yrkja eftir en hann lofar þeim líka
litlu.
Við í Vinstrihreyfingunni -
grænu framboði munum ekki taka
þátt í þessum yfirboða- og auglýs-
ingaflóðskappleik. Okkar skýra
áherslur í velferðarmálum tala fyr-
ir sig, bæði grundvallarviðhorf til
öflugs og félagslega rekins velferð-
arkerfis, sem og sá rammi sem við
setjum um tilfærslu fjármuna og
tekjuöflun í því skyni. Við stillum
okkar tillögum upp miðað við nú-
gildandi verðlag og upphæðir í
fjárlögum yfirstandandi árs, en út-
hlutum ekki óvissum hagvexti fyr-
irfram.
tímans á dreif.
legum hremmingum með þetta
kerfi. Danska kerfið, svo dæmi sé
nefnt, hefur í gegnum tíðina verið
stagbætt til að draga úr verstu
göllunum, sér í lagi þeim sem snúa
að ungum fjölskyldum. Menn hafa
með öðram orðum þurft að beita
öllum ráðum til að draga úr þeim
hrikalegu jaðaráhrifum sem
þrepaskiptingin hefur í för með
sér. Fyrir vikið hefur orðið til
þunglamalegt og ógagnsætt
skattakerfi, sem gefur endalaus
tilefni til deilna um eiginlega
skattbyrði.
Langavitleysa hringa-
vitleysunnar
En þar með er ekki langavit-
leysan öll. Tekjutenging velferð-
arkerfisins, kerfið sem Samfylk-
ing snýst öndverð gegn, var
helsta verk Alþýðuflokksins í fé-
lagsráðherratíð Jóhönnu Sigurð-
ardóttur. Og ekki virtust jaðar-
skattarnir falla Alþýðubandalag-
inu eða Kvennalistanum illa í geð,
þegar verið var að koma þeim á.
Þessir flokkar heyrðust a.m.k.
ekki mótmæla þeim. Eins og til að
bæta gráu ofan á svart lagði Al-
þýðuflokkurinn verulega áherslu
á að skattkerfisbreytingin sem
átti sér stað í fjármálaráðherratíð
Jóns Baldvins Hannibalssonar
skilaði sér í einfaldara skatta-
kerfi.
Það grátlegasta við óábyrga
framgöngu Samfylkingarinnar er
að í nafni félagslegs réttlætis og
frelsis er verið að drepa einu mik-
ilvægasta málefni samtímans á
dreif. Endurskoðun jaðarskatta-
kerfisins er meðal mikilvægustu
verkefna næstu ríkisstjórnar, end-
urskoðun sem skilar sér í raun-
verulegum árangri en ekki tekju-
tengdum kosningabrellum.
Höfundur er alþingismaður og
formaður Vinstrihreyfingarinnar -
græns framboðs.
Höfundur skipar 7. sæti
framboðslista Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjancsþjördœmi.