Morgunblaðið - 11.11.1999, Síða 31

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 11. NÓVEMBER 1999 31
LISTIR
Skáldverk Olafs
Jóhanns Olafssonar
samið um útgáfu í Bretlandi
í DAG kemur út ný skáldsaga Ól-
afs Jóhanns Ólafssonar. Nefnist
hún „Slóð fiðrildanna" og er út-
gefandi hennar bókaforlagið Vaka-
HelgafeU.
Pegar hefur verið undirritaður
samningur við útgáfufyrirtækið
Faber and Faber um útgáfu skáld-
sögunnar í Bretlandi, og segir í
fréttatilkynningu frá Vöku-Helga-
fell að aldrei fyrr hafi verið samið
við stórt bókaforlag í Bretlandi um
útgáfu íslensks skáldverks áður en
verkið er komið út hér á landi.
Ólafur Jóhann Ólafsson segir í
samtali við Morgunblaðið að nokk-
ur útgáfufélög hafi boðið í réttindin
til að gefa út Slóð fiðrildanna í
Bretlandi, en Faber and Faber
hafi orðið hlutskarpast. „Ef það
hefði verið eitt bókaforlag sem ég
hefði viljað velja fyrirfram hefði
það verið þetta, en þeir eru taldir
vera virtasta bókmenntaforlag
breta,“ segh’ Ólafur Jóhann. Hann
segist einnig vera mjög sáttur við
útgáfustjórann, en hann heitir
Walter Donahue. Donahue segir í
fréttatilkynningunni að hann hafi
hrifist mjög af Slóð fiðrildanna.
„Eg held að bókin geti ekki
fengið betra heimili í Bretlandi
heldur en þetta,“ segir Ólafur Jó-
hann.
Um útgáfu nýju skáldsögunnar í
öðrum löndum segir Ólafur Jóhann
að það mun skýrast á næstu vikum.
„Það er verið að semja á nokkrum
stöðum. En ég hef þá reglu að
segja sem minnst þangað til það er
búið. En það er verið að lesa hana
á nokkrum stöðum," segir Ólafur.
Orlagasaga
einmana konu
BÆKUR
Skáldsaga
SLÓÐ FIÐRILDANNA
Eftir Ólaf Jóhann Ólafsson. Út-
gefandi: Vaka-Helgafell, 1999.
367 bls.
Ólafur Jóhann
Sigurðsson
SLÓÐ fiðrildanna er sagan af
heimferð Asdísar Jónsdóttur.
Hún hefur rekið hótel og veit-
ingastað á Englandi í tvo ára-
tugi, en heldur nú til Islands í
fyrsta sinn í öll þessi ár; heldur
til móts við þá sem hafa mótað
örlög hennar. Þetta er saga um
konu sem hefur rofið
öll tengsl og flúið
umhverfið sem hún
ólst upp í; um örlög
konu með ótvíræða
hæfileika sem hefur
verið svikin og slitin
upp með rótum. Nú,
þegar endalokin
nálgast, fer hún
heim til að sannfæra
sig um að hún hafi þó
látið eitthvað gott af
sér leiða, þótt hún
viti að ferðin verði
henni um leið
ástæða til upprifjunar og sárs-
auka.
Þessi nýja skáldsaga Ólafs Jó-
hanns Ólafssonar gerist nærri
miðjum sjöunda áratugnum. Ás-
dís Jónsdóttir hefur orðið og
lesandinn upplifir lífshlaup
hennar í gegnum fyrstu persónu
upprifjun, auk þess sem höfund-
ur notast við sendibréf og dag-
bók sem hún heldur. Ásdís býr
með manni í Englandi, og saman
hafa þau byggt upp og reka
sveitahótel sem er rómað fyrir
matreiðslu hennar. Sveitalífið
hefur yfir sér blæ vellíðunar og
rósemdar en þar kemur að Ásdís
þarf að fara til Islands, landsins
sem hún flúði af persónulegum
ástæðum árið 1941. Smám sam-
an fær lesandinn innsýn inn í þá
sögu alla. Uppvöxt Ásdísar hjá
foreldrunum og togstreitu henn-
ar við móðurina þar sem óvel-
komin ást blandast í spilið, sam-
bandið við systurina Jórunni,
verslunarskólanámið í Reykja-
vík og síðan matreiðslunámið,
sem fleytir henni til Lundúna á
frægan veitingastað.
En heimsstyrjöldin hrekur
matreiðslukonuna ungu aftur
heim til Islands og þar gerist hún
eldabuska hjá bankastjóra við
Fjólugötu, þunglyndri eiginkonu
hans og syni, sem bjargast heim
frá Þýskalandi; og við Fjólugötu
gerast þeir atburðir sem valda
hvörfum í lífi konunnar ungu.
Slóð fíðrildanna er án efa
besta skáldsaga Ólafs Jóhanns.
Það er snerpa í stílnum, sem
jafnframt er einfaldur og tær,
bygging sögunnar er sérlega
traust og fléttan vel úr garði
gerð. Lesandinn hrífst með pers-
ónunni og höfundi tekst vel að
byggja upp spennu með tíðum
skiptingum milli sögusviða, þar
sem atburðir fortíðar eru dregn-
ir fram í dagsljósið. Flakkað er
fram og aftur í tíma og
jafnóðum fyllt út í heild-
armyndina; annarsveg-
ar með lífi Ásdísar á
Englandi, þar sem höf-
undurinn leikur sér með
smámyndir af landslagi,
uppákomur í samskipt-
um manna og matreiðsl-
ulýsingar, og hins vegar
örlagaríkir atburðir á
fínu heimili í Reykjavík
á stríðsárunum og dvöl í
föðurhúsum á Kópa-
skeri í kjölfarið. Heimar
bókarinnar, England og
Island, eru andstæðir; Eng-
landi er ró og friður, á Islandi
spenna og rætur Ásdísar liggja
ekki þar lengur.
Um textann liggur fínofið net
vísana og forboða sem benda til
þess sem gerðist og hvað mun
verða. Höfundurinn byggir með
því upp tilfinningu hjá lesandan-
um fyrir atburðum og trega Ás-
dísar vegna þess sem gerðist, at-
burðum sem hún ásakar sjálfa
sig fyrir. Það eina sem hún á
kannski eftir er ein ljósmynd
sem hefur öðlast mikið tilfinn-
ingalegt gildi.
Ásdís Jónsdóttir er tragísk
sögupersóna sem leitar þess að
sættast við sjálfa sig og lífið.
Höfundurinn býr þessum lista-
kokki sannferðugan heim, undir-
byggðan með atburðum heims-
styrjaldaráranna á Englandi og
Islandi. Þetta er saga sem hlýtur
að fanga hugi lesenda og fá þá til
að fylgja Ásdísi til loka þeirrar
örlagaríku ferðar sem hún legg-
ur upp í við upphaf bókarinnar.
Allur frágangur bókarinnar er
til mikillar fyrirmyndar; kápum-
yndin fínlega í anda efnisins og
textinn andar vel á síðunum.
Einar Falur Ingólfsson
Líf Dollýar
MYJVÐLIST
Stiiðlakot
MÁLVERK
EIRÚN SIGURÐAR-
DÓTTIR
Sýningin er opin föstudag til
sunnudags frá 14 til 18 og stend-
ur til 14. nóvember.
EIRÚN Sigurðardóttir er
þekktust fyrir þátt sinn í hinum
öfluga Gjörningaklúbbi, eða The
Icelandic Love Corporation, sem
stendur fyrir uppákomum á sýn-
ingum víða um heim. En hér
kemur hún fram ein sem málari
og ímyndasmiður og segir sögur
af stúlkunni Dollý sem er eins
konar holdgervingur nútíma-
stúlkunnar sem eltir tískuna og
hefur gaman af því sem aðrar
stúlkur hafa gaman af, leikur
sér, hlustar á tónlist, gluggar í
bók og hefur sig til.
Myndirnar eru í teiknimynd-
astíl og sækja mjög til japans-
krar myndasöguhefðar. En þótt
Dollý sé tískustelpa og lifni hér í
eins konar teiknimyndaheimi er
hún langt frá því að vera einhliða
persóna og það væru mistök að
vanmeta hana. Þvert á móti er
hún fjölhæf ung nútímakona sem
allt virðist leika í höndunum á,
hvort sem er við leik eða störf.
Með því að tefla henni fram á
sýningu er Eirún að undirstrika
sjálfstæði þeiira nýju ímynda
sem draga má úr æskumenning-
unni. Þar er ekki aðeins um að
ræða einhvers konar auglýsinga-
skrum og afþreyingardýrkun
heldur endurspegla myndirnar
sjálfssýn og hæfileika ungs fólks
í samtíma okkar, meðal annars
hæfileika til að skilja og vinna
með myndmál og ímyndir sem ná
langt út fyrir það sem eldra fólk
- útvarpskynslóðirnar - er al-
mennt fært um að fylgja eftir.
Sýning Eirúnar er vel útfærð,
bæði hvað varðar vinnslu mynd-
anna sjálfra og^ úrvinnslu hug-
myndarinnar. Á einfaldan en
hnitmiðaðan hátt býr hún til
sterka persónu í myndröðinni og
túlkar gegnum hana veruleika
samtímans án fordóma eða
stæla.
Jón Proppé
Ljóð á
Austur-
velli
STEINUNN Sigurðardóttir
rithöfundur les ljóð á Austur-
velli í dag, fimmtudag, kl. 13.
Það er Ljóðahópurinn og
áhugafólk um vemdun há-
lendisins sem stendur fyrir
upplestrinum og vill með
ljóðalestrinum minna Al-
þingismenn á ábyrgð sína
gagnvart afkomendum okkar
og mótmæla því að óviðjafn-
anlegri náttúm íslands sé
fórnað í þágu stóriðju, segir í
fréttatilkynningu.
Sögur af
sjónum á
Súfístanum
Á SÚFISTANUM, bókakaffi Máls
og menningar, verða sagðar sögur
af sjónum í kvöld, fimmtudag-
skvöld, kl. 20.
Þar verður lesið upp úr þremur
nýjum bókum sem allar tengjast
sjónum og sjómennsku í gegnum
tíðina: Sægreifi deyr, eftir Árna
Bergmann, höfundur les.
Sjórán og siglingar eftir Helga
Þorláksson, höfundur les.
Sviptingar á sjávarslóð, Skúli
Gautason, leikari, les úr sjálfsævi-
sögu Höskuldar Skarphéðinssonar,
skipherra.
Áuk þess verður leikið á harmon-
ikku.
dasfar
Sturtusett
• Sturtuhaus
• Sturtustöng
• Sturtubarki
• Sápuskál
• Króm/gull
5.690 kr.
ES
HÚSASMIÐJAN
Sími 525 3000 • www.husa.is
Zafira býður upp á nýja möguleika g