Morgunblaðið - 11.11.1999, Qupperneq 37

36 FIMMTUDAGUR 11. NÓVEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 11. NÓVEMBER 1999 37>
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
STARFSEMI
LÖGREGLUNNAR
RÍKISLÖGREGLUSTJÓRI hefur í fyrsta sinni gefið út árs-
skýrslu yfir starfsemi embættisins árin 1997 og 1998.
Skýrslan er yfirgripsmikil og kemur víða við um starfsemi lög-
reglunnar.
Stofnað var á síðasta ári til innbyrðis samvinnu lögreglulið-
anna 27 og samstarfs tolla- og lögregluyfirvalda. í skýrslunni
er bent á að skynsamlegt gæti verið að sameina lögregluliðin
og fækka lögregluumdæmum, setja yfír þau lögreglustjóra sem
eingöngu sinnti lögreglustjórn. „Að því má leiða rök,“ segir
Haraldur Johannessen ríkislögreglustjóri „að slíkar grundvall-
arbreytingar á skipulagi lögreglunnar í landinu og aðskilnaður
sýslumannsstarfa og lögreglustjórastarfa hefði í för með sér
öflugri, skilvirkari og kostnaðarminni starfsemi en nú þekkist.“
Auðgunarbrot á hverja 100 þúsund íbúa í Reykjavík voru
4776 árið 1998. Tíðnin í höfuðborginni er mun hærri en á lands-
byggðinni, þar sem auðgunarbrotin voru 1,749 á hverja 100
þúsund íbúa á síðasta ári.
Brot á umferðarlögum eru langalgengustu lagabrotin hér-
lendis, en af þeim átta brotaflokkum sem tilgreindir eru í árs-
skýrslunni var fjöldi umferðarlagabrota á hverja 100 þúsund
íbúa í Reykjavík 8,108 á móti 8,235 á landsbyggðinni.
Ofbeldisbrot voru 780 á hverja 100 þúsund íbúa í Reykjavík á
síðasta ári á móti 429 á landsbyggðinni og fíkninefnabrot voru
358 á móti 194 á landsbyggðinni. Þá voru brot á áfengislögum
1,498 í Reykjavík á móti 576 á landsbyggðinni og ýmis brot er
varða fjárréttindi 2,311 á móti 1,229 á landsbyggðinni.
Þrír íslenskir lögreglumenn starfa að jafnaði í Bosníu-
Herzegóvínu í tengslum við fjölþjóðlegt samstarf um uppbygg-
ingu lögreglunnar þar í landi. Samstarfið er liður í friðarferlinu
í Bosníu-Herzegóvínu.
Fjöldi skráðra mála hjá alþjóðadeild ríkislögreglustjórans
jókst talsvert milli áranna 1997 og 1998, einkum þau sem ber-
ast í gegnum alþjóðalögregluna Interpol, eða úr 88 í 190. Aðild-
arríki Interpol eru 177 og tengjast lokuðu tölvuneti Interpol
sem um 2 milljónir skeyta fara um árlega.
Athygli vekur að ríkislögreglustjóri nefnir í skýrslu sinni ný af-
brot, tölvuafbrot, þar sem afbrotamenn eru á aldrinum 13 til 17
ára og gera sér oft ekki grein fyrir afleiðingum brota sinna.
Embætti ríkislögreglustjóra notar sérstök mælitæki til notk-
unar við sönnunarfærslu í ölvunarakstursmálum. Þrátt fyrir
þann stutta tíma sem tækin hafa verið í notkun, segja skýrslu-
höfundar ljóst, að verulegur árangur hafi náðst við fækkun al-
varlegra slysa vegna ölvunaraksturs á síðasta ári.
Augljóst er af skýrslunni, hversu víðfeðm starfsemi lögregl-
unnar er orðin og þess vegna er ástæða til að taka til rækilegr-
ar athugunar þá ábendingu ríkislögreglustjóra, hvort rétt sé að
sameina lögregluliðin og fækka lögregluumdæmum. Aukin skil-
virkni í störfum lögreglunnar er mikilvæg fyrir borgarana.
JÁKVÆÐ ÞRÓUN
SÚ FJÖLGUN stúdenta sem orðið hefur við Háskóla ís-
lands er afar jákvæð. Eins og fram kemur í árbók Háskól-
ans 1998 hefur fjöldi nemenda fimmfaldast á undanförnum
þremur áratugum. Skráðir nemendur voru í fyrsta sinn fleiri
en sex þúsund í haust en fyrir ári voru nemendur rúmlega
5.800. Til samanburðar voru rúmlega 4.290 nemendur skráðir í
Háskólann haustið 1988. Stafar mikil fjölgun nemenda í haust
sennilega aðallega af vinsældum nýrra hagnýtra námsleiða
sem Háskólinn býður nú upp á í fyrsta sinn. Önnur ástæða er
sú að fleiri sækja nú meistaranám en áður en það er afleiðing
af mjög svo auknu framboði Háskólans á framhaldsnámi síð-
ustu ár. Er sú þróun og afar jákvæð. Gera má ráð fyrir því að
aðsókn að Háskólanum eigi enn eftir að aukast, eins og fram
kemur í Árbókinni. Hlutfall þeirra sem ljúka stúdentsprófi í
hverjum árgangi hefur farið stigvaxandi á undanförnum ára-
tugum og er nú komið upp í 50%. Ef við miðum okkur við ná-
grannalöndin á sú tala hins vegar eftir að hækka umtalsvert.
Háskólum hefur fjölgað í landinu og þannig hefur tekist að
mæta þessari aukningu að nokkru leyti. Fjöldi nemenda er þó
takmarkaður við flesta hinna nýju háskóla og námsgreinar
þeirra auk þess fáar. Námssætum í þeim hefur heldur ekki
fjölgað í neinu samræmi við vaxandi fjölda þeirra sem braut-
skrást með stúdentspróf. Að öllu óbreyttu mun nemendum því
að öllum líkindum fjölga enn í Háskóla íslands, eins og segir í
Árbókinni.
Eins og áður sagði er þessi þróun afar jákvæð. Hærra
menntunarstig þjóðarinnar er forsenda fyrir því að hún geti
tekið þátt í síharðnandi samkeppni á alþjóðavettvangi. Háskóli
íslands og aðrar háskóla- og menntastofnanir þurfa því að
geta brugðist við þessari þróun í tíma. Ljóst má vera að það
mun kalla á aukin útgjöld til menntamála. Þau útgjöld eru hins
vegar ein besta fjárfesting sem þjóðin getur lagt í.
s
Nýtt Kennarasamband Islands stofnað í clag
Framkvæmdastjóri Alhióðagjaldeyriss.ióðsins segir af sér
UM
VETTVANGI
Kjörorð stofnþings fyrir
nýtt Kennarasamband
Islands er „Þú býrð ævi-
langt að góðum kenn-
ara“. A þinginu verður
gengið formlega frá
sameininffli kennarafé-
laganna í eitt félag um
leið og eldra Kennara-
sambandi Islands og
Hinu íslenska kennara-
félagi verður slitið.
Eitt stærsta stéttarfélag
landsins verður til
VIÐ samruna tveggja kenn-
arafélaga í dag verður til eitt
stærsta stéttarfélag í land-
inu með um það bil sjö þús-
und félagsmenn á grann- og fram-
haldsskólastigi. Síðar er stefnt að því
að leikskólakennarar gangi í samtök-
in. Stofnþing hinna nýju samtaka
verður haldið í Borgartúni 6 í Reykja-
vík.
Grandvallarbreyting verður á upp-
byggingu nýs Kennarasambands því
það verður heildarsamtök minni fé-
laga sem hvert um sig hafa mikið
sjálfstæði í sínum málum. Félögin sjá
meðal annars um gerð kjarasamnings
fyrir félagsmenn sína en samnings-
rétturinn verður eftir sem áður hjá
Kennarasambandi íslands. Samhliða
stofnþinginu verða haldnir stofnfundir
þriggja af sex félögum innan þess, Fé-
lags framhaldsskólakennara, Félags
grunnskólakennara og Félags stjórn-
enda í framhaldsskólum. Önnur félög
innan sambandsins era Félag tónlist-
arkólakennara, Skólastjórafélag ís-
lands og Félag kennara á eftirlaunum.
Allir félagsmenn gömlu félaganna fá
sjálfkrafa aðild að nýju
Kennarasambandi frá og
með 1. janúar árið 2000.
Drög að lögum fyrir
nýtt samband verða lögð
fram til samþykktar svo og
drög að lögum fyrir ný aðildarfélög.
Einnig verða kjörnir formaður og
varaformaður fyrir hið nýja Kennara-
samband á stofnþinginu. Þeir koma
ekki úr sama félagi og fonnaður getur
ekki jafnframt verið formaður í félagi
innan sambandsins. Tillaga er um Ei-
rík Jónsson sem formann og Elnu
Katrínu Jónsdóttur sem varaformann.
Þau eru núverandi formenn Kennara-
sambands íslands og Hins íslenska
kennarafélags.
Tilraun til sameiningar 1985
Fyrsta stéttarfélag kennara var Hið
íslenzka kennarafjelag sem var stofn-
að 23. febrúar 1889. Fyrsti formaður
þess var Björn M. Ólsen. Stofnendur
vora 20 talsins en flestir urðu félags-
menn 80, tveimur áratugum síðar. Fé-
lagið starfaði til ársins 1919. Rúmri
öld síðar sameinast tæplega sjö þús-
und kennarar í einu sambandi.
Eiríkur Jónsson, formaður Kenn-
arasambands Islands, segir að stefnt
hafi verið lengi að sameiningu kenn-
arafélaganna. Hið íslenska kennarafé-
lag var stofnað 1979 og Kennarasam-
band íslands 1980. ,Állt frá þeim tíma
hefur þessi umræða verið undirliggj-
andi. Það var gerð tilraun árið 1985 að
sameina félögin en þá var ekki vilji til
þess. Það var um svipað leyti og
Kennarasambandið sagði sig úr
Bandalagi starfsmanna ríkis og bæja.
Þetta var ákveðið högg fyrir þá sem
höfðu barist fyrir sameiningu félag-
anna á þessum tíma og niðurstaðan
hafði áhrif á samstarf félaganna fyi'st
á eftir. Upp úr 1990 hefst mikið sam-
starf með félögunum á ný og frá 1993
var stefnan á ný sett á sameiningu
þeirra. Við ákváðum að gefa málinu
nægan tíma og jafnframt var ákveðið
að fara út í sameiginlega kjarasamn-
ingagerð. Kjarasamningai' fyrir
grann- og framhaldsskólakennara
voru sameiginlegir 1995 og 1997.
Samninganefndir félaganna mynduðu
einn hóp og gerðu sameiginlegan
kjarasamning. Þetta var meðal annars
gert til þess að fá fullvissu um að það
væri í raun enginn áherslumunur milli
félaganna hvað varðaði þennan þátt.
Nú höfum við gengið í gegnum þetta
ferli tvisvar og þar af eitt langt verk-
fall. Við erum núna mun betur í stakk
búin til þess að vinna saman í einu fé-
lagi en við voram á níunda áratugn-
um,“ segir Eiríkur.
Sameiningarferlið hefur í raun stað-
ið yfir síðan á þingi Kenn-
arasambandsins 1994 þar
sem gerðar vora stefnu-
markandi samþykktir um
að unnið skyldi að samein-
ingu. Þær voru síðan end-
urnýjaðar árið 1997. Mesta vinnan við
sameininguna hefur síðan staðið yfir
síðastliðið ár.
Samningar sameinaðir
Áður en gengið var til atkvæða í fé-
lögunum um sameiningu var ákveðið
að til þess að niðurstaðan yrði bind-
andi yrði kjörsókn að vera minnst 60%
og 60% þeirra sem tækju þátt yrði að
segja já. Gengið var til atkvæða-
greiðslu um sameininguna 1.-5. mars
1999. Kjörsókn í Kennarasambandinu
var 82% og þar af vora 81% sem af-
stöðu tóku fylgjandi sameiningu. Hjá
Hinu íslenska kennarafélagi tóku 76%
þátt í atkvæðagreiðslunni og nærri
allir sem afstöðu tóku voru fylgjandi
sameiningu.
Eiríkur segir að munurinn á Kenn-
arasambandinu og HLK hafi alltaf ver-
ið að minnka. Félögin hafa bæði haft
samningsrétt fyrir gninn- og fram-
haldsskólakennara. Það sem greinir
þau að er fyrst og fremst það að
Kennarasambandið er að langstærst-
um hluta með grunnskólakennara inn-
an sinna raða en HÍK að langstærst-
um hluta með framhaldsskólakennara.
Innan beggja félaganna vora líka
minnihlutahópar. Kennarasambandið
hafði þannig tónlistarkennara innan
sinna vébanda. Samningarnir voru
sömuleiðis mismunandi milli félag-
anna allt fram til 1995. Þá voru gerðar
sömu breytingar á samningum beggja
félaganna og þeir sameinaðir í fram-
haldi af því. Frá þeim tíma hafa kjör
kennara verið eins, óháð því í hvaða
félagi þeir hafa verið. Eiríkur segir að
meginlínan hafi verið sú undanfarin ár
að nýir grunnskólakennarar hafi að
langmestu leyti gengið í Kennarasam-
bandið en framhaldsskólakennarar
flestir í HÍK. En kennarar hafa haft
val um í hvort félagið þeir
gengju. Það eina sem er
frábragðið í núgildandi
samningum félaganna
tveggja lýtur að mismun-
andi reglum um endur-
menntunarsjóði þeirra.
„Hugsunin núna er sú að það verði
einn endurmenntunarsjóður sem
starfi í tveimur deildum, annars vegai'
vegna grannskólans og hins vegar
vegna framhaldsskólans. Það kemur
til af því að ríkið greiðir framlag
vegna framhaldsskólakennara og
sveitarstjómir vegna grunnskólanna,"
segir Eiríkur.
Aðildarumsókn leikskólakennara
Hann segir að allan þann tíma sem
sarneiningarvinnan hefur staðið yfir
hafi skólamálanefndir félaganna unnið
náið saman, t.d. að álitsgerð vegna
t.a.m. lagafrumvarpa. „Kosturinn við
sameiningu félaganna í nýtt Kennara-
samband er sá að í framtíðinni verður
aðeins ein samninganefnd. Við höfum
alltaf þurft að hafa tvær samninga-
nefndir starfandi vegna hvers einasta
kjai'asamnings. Þegar kom að því að
taka þurfti ákvörðun um hvort skrifa
ætti undir samning eða efna til at-
kvæðagreiðslu um verkfall þurftu
bæði félögin að kalla saman stóran
hóp alls staðai- að af landinu til að taka
þær ákvarðanir. Núna verður bara
einn samningur og ein samninganefnd
sem sér um hvern samning. Við sjáum
íram á ákveðið hagræði af þessu.
Einnig höfum við haft skrifstofurekst-
ur á tveimur stöðum í bænum. Hann
verður nú sameinaður á einn stað. Þá
má það ekki gleymast að það hefur
verið á stefnuskrá beggja félaganna
að það beri að vinna að því að sameina
alla kennara í ein samtök," segir Ei-
ríkur.
Hver kennarahópur hefur sinn vett-
vang innan hins nýja Kennarasam-
bands. Fimm einingar verða þar starf-
andi og þar að auki sjötta einingin
sem kallast Kennarar á eftirlaunum.
Einingarnar tilheyra allar
Kennarasambandinu en í
lögum þess er þessum ein-
ingum tryggt ákveðið sjálf-
stæði með sín sérmál.
„Félagið verður bæði
fagfélag og kjarafélag. Það að allir séu
undir sama þaki styrkir félagið bæði
faglega og kjaralega,“ segir Eiríkur.
Félag íslenskra leikskólakennara
hefur sótt um aðild að nýja Kennara-
sambandinu en félagið hefui' ákveðið
að segja sig úr BSRB um næstu ára-
mót. Fyrir liggur tillaga frá stjórnum
Kennarasambandsins og HIK um
meðferð á umsókn leikskólakennai'a.
Gert er ráð fyrir því að þing sam-
bandsins kjósi nefnd sem fari ofan í
það með hvaða hætti það gæti gerst.
Jafnframt er gert ráð fyrir atkvæða-
greiðslu um inngöngu leikskólakenn-
ara í sambandið. Gangi það allt eftir
gæti Félag leikskólakennara orðið að-
ili að Kennarasambandi Islands eigi
síðar en sex mánuðum fyi'ir annað
fulltrúaþing þess.
„Þessir hópar eiga margt mjög
sameiginlegt og ég held að styrkur
stéttarinnar felist í samstöðu og því að
menn stilla saman sína strengi. En
styrkurinn felst líka í þvl að sjálfstæði
eininganna sé mikið. Sum mál eru
sameiginleg en önnui' mál eru mjög
bundin við skólastig. Kunni menn að
spila rétt úr þessu er það styrkur að
standa saman um leið og það er styrk-
ur að geta haft vettvang þar sem
menn taka á sínum sérmálum," sagði
Eiríkur.
Bein útsending á Netinu
BEIN útsending verður á Net-
inu frá stofnþingi Kennarasam-
bands íslands. Utsendingartím-
ar verða alla dagana sem þingið
stendur, þ.e. frá 11., 12. og 13.
nóvember.
í dag verður bein útsending
frá stofnþinginu frá kl.
13-16.30. Stutt fréttasamantekt
verður klukkan 18.30. Á morg-
un verður stutt fréttayfirlit
klukkan 18.30. Laugardaginn
13. nóvember verður bein út-
sending frá framhaldsstofnþingi
Kennarasambands íslands
klukkan 9-18.30.
Slóð útsendingarinnar er
www.ki.is. Nauðsynlegur hug-
búnaður til að ná útsendingun-
um er RealPlayer G2. Hann fæst
ókeypis á Netinu. Slóðin er
www.real.com.
I
Eiríkur
Jónsson for-
mannsefni
Styrkur kenn-
ara er að
standa saman
Hart tekist á um stól
Michels Camdessus
Reuters
Michel Camdessus, framkvæmdastjóri Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, ásamt eiginkonu sinni, Brigitte, eftir blaða-
mannafund í Washington á þriðjudag þegar hann tilkynnti að hann hygðist láta af embætti í febrúar.
Búist er við að hart verði tekist á um hver eigi
að verða eftirmaður Michels Camdessus, fram-
kvæmdastjóra Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, einkum
í Ijósi þess að pólitísk áhrif embættisins hafa
stóraukist á síðustu árum.
2*
ERLENDUM
VETTVANGI
MICHEL Camdessus, fram-
kvæmdastjóri Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins (ÍMF) til-
kynnti á þriðjudag að hann
hygðist láta af störfum í febrúar af
persónulegum ástæðum. Camdessus
hefur gegnt embættinu í tæp 13 ár og
lengur en nokkur annar í 51 árs sögu
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Samstarfs-
menn hans segja ástæðu afsagnarinn-
ar þá að hann sé orðinn þreyttur á
starfinu eftir linnulaus ferðaíög um
heiminn á vegum stofnunarinnar,
einkum þegar fjármálaki'eppan í Asíu
og fleiri ríkjum stóð sem hæst.
Camdessus er 66 ára Frakki og var
skipaður framkvæmdastjóri IMF í jan-
úai' 1987. Tíu árum síðar var hann end-
urskipaður í embættið til ársins 2002.
Sem framkvæmdastjóri Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins þurfti Camdessus
að takast á við tvær fjármálakreppui' -
í Mexíkó 1994 og Asíu og fleiri ríkjum
þremur árum síðar - auk þess sem
hann kom á víðtækum breytingum á
stai'fsemi stofnunarinnar. Camdessus
sagði að lygn sjór virtist nú loks
framundan í efnahagsmálum heimsins
og kvaðst hafa ákveðið að grípa tæki-
færið til að draga sig í hlé.
Pólitísk áhrif framkvæmdastjóra
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins hafa stór-
aukist á síðustu áram vegna þeirra
skilyrða sem sjóðurinn hefur sett fyrir
lánveitingum til ríkja sem hafa óskað
eftir aðstoð. Hann viðurkenndi til að
mynda í fyrsta sinn á þriðjudag að að-
gerðir sjóðsins í Indónesíu, fjórða fjöl-
mennasta ríki heims, hefðu átt stóran
þátt í falli Suhartos forseta.
„Við sköpuðum aðstæður sem urðu
til þess að Suharto forseti neyddist til
að láta af embætti," sagði Camdessus í
viðtali við blaðamann The New York
Times. „Það var ekki ætlun okkar,"
sagði hann en bætti við að hann hefði
rætt við Borís Jeltsín Rússlandsfor-
seta skömmu eftir afsögn Suhartos til
að vara hann við því að sömu öfl gætu
orðið honum að falli ef hann gerði ekki
ráðstafanir til að fyrirbyggja það.
Bandaríkjastjórn vill liafa
meiri áhrif á valið
Nokkm' Evrópuríki og Bandaríkja-
stjórn hafa þegar hafið baráttu á bak
við tjöldin um hver eigi að taka við af
Camdessus. Búist er við að sú barátta
verði mjög hörð vegna vaxandi póli-
tískra áhrifa Alþjóðagjaldeyrissjóðs-
ins í heiminum.
Hefð er fyrir því að framkvæmda-
stjóri sjóðsins komi frá Evrópu og
Bandaríkjamaður stjórni Alþjóða-
bankanum en það kann að breytast.
Evrópuríkin virðast ekki geta komið
sér saman um hver eigi að taka við af
Camdessus og Bandaríkjastjórn hefur
gefið til kynna að hún vilji gegna
stærra hlutverki í valinu en áður.
„Þetta er mjög mikilvæg ákvörðun
fyrir sjóðinn á mjög mikilvægum
tíma," hafði The New York Times eftir
bandarískum embættismanni. „Nú er
miklu meira í húfi þar sem áhrif sjóðs-
ins eru miklu meiri."
Embættismaðurinn bætti við að
Bandaríkjastjórn væri nú að leita að
framkvæmdastjóraefni sem væri lík-
legt til að njóta trausts á fjármála-
mörkuðunum og ekki væri víst að hún
myndi styðja Evrópubúa.
Margir þykja koma til greina
Breska dagblaðið Finandal Times
sagði í gær að svo gæti farið að Bret-
ar, Þjóðverjar og ítalir myndu tilnefna
menn í framkvæmdastjórastöðuna. Á
meðalþeirra sem taldir eru líklegastir
tO að hreppa embættið eru Caio Koch-
Weser, aðstoðarfjármálaráðherra
Þýskalands og fyri-verandi fram-
kvæmdastjóri Alþjóðabankans, og
Bretinn Andrew Crockett, fram-
kvæmdastjóri Bank for International
Settlements, samtaka seðlabanka sem
era með höfuðstöðvar í Basel í Sviss.
Á meðal annarra sem eru taldir koma
til greina eru Gordon Brown, fjár-
málaráðherra Bretlands, Mervyn
King, aðstoðarbankastjóri Englands-
banka, Nigel Wicks, ráðuneytisstjóri
breska fjármálaráðuneytisins, og
Horst Köhler, bankastjóri Uppbygg-
ingar- og þróunarbanka Evrópu.
Þá er talið líklegt að ítalir beiti sér
fyrir því að Mario Draghi, ráðuneytis-
stjóri ítalska fjármálaráðuneytisins,
verði skipaður í embættið. Jean-
Claude Trichet, seðlabankastjóri
Frakklands, hefur einnig verið nefnd-
ur í þessu sambandi en Finandal
Times telur mjög litlar líkur á því að
hann verði fyrir valinu þar sem þrír
Frakkar hafa gegnt embættinu. Frá
því Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn var
stofnaður fyrir 51 ári hefur hann verið
undir stjórn Frakka í 30 ár.
Gagnrýndur fyrir íjársóun
Camdessus hefrn- verið umdeildur
og nokkrir þeirra sem gagnrýndu
hann sökuðu hann um hroka. Sjálfur
kvaðst hann ekki vera hissa á þeirri
ásökun. „Ég er Frakki og hvaða
Frakki hefur ekki verið sakaður um
þetta," sagði hann í blaðaviðtali þegar
kreppan í Asíu stóð sem hæst.
Camdessus sætti gagnrýni hægri-
manna á Bandaríkjaþingi sem sökuðu
Alþjóðagjaldeyrissjóðinn um að hafa
sóað gríðarlegu fé í aðstoð við ríki sem
hafa átt við efnahagskreppu að stríða.
Þeir hafa einkum gagnrýnt aðstoðina
við Rússland, sem nam 17 milljörðum
dala, andvirði 1.200 milljai'ða króna, en
granur leikur á að spilltir embættis-
menn í Rússlandi hafi misnotað féð og
lagt hluta þess inn á reikninga erlendis.
„Þessar ásakanir era algjörlega til-
hæfulausar," sagði Camdessus á
þriðjudag. „Við megum ekki gleyma
þein-i staðreynd að Rússland er nú
lýðræðisríki og hefur tekið upp mark-
aðshagkei'fi, jafnvel þótt spilling hafi
varpað skugga á það."
Álþjóðagjaldeyrissjóðurinn veitti
einnig Taílandi, Indónesíu og Suður-
Kóreu mikla fjárhagsaðstoð eftir fjár-
málakreppuna sem hófst í Asíu í júlí
1997. Alls varði sjóðurinn 100 milljörð-
um dala, andvirði tæpra 7.200 millj-
arða króna, í slíka neyðaraðstoð. Það
dugði þó ekki til að koma í veg fyrir að
fjármálakreppan breiddist út því hún
náði að lokum til 40% af öllu hagkerfi
heimsins. í apríl síðastliðnum virtust
þó flest þeirra ríkja, sem urðu verst
úti í kreppunni, vera farin að rétta úr
kútnum og Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
lýsti því yfir að kreppan væri að mestu
afstaðin.
Sakaður um of ströng skilyrði
Á sama tíma og bandarískir hægri-
menn gagnrýndu Alþjóðagjaldeyris-
sjóðinn fyrir fjái'sóun sökuðu vinstri-
menn sjóðinn um að hafa stuðlað að
vaxandi atvinnuleysi, gjaldþrotum
smáfyrirtækja og versnandi lífskjör-
um með þvl að setja of ströng skilyrði
fyrir aðstoðinni.
Suður-Kóreumenn þökkuðu þó
Camdessus fyrir þátt hans í að binda
enda á kreppuna. „Þótt fyrirmæli
IMF hafi sætt nokkurri gagnrýni met-
um við forystustörf Camdessus mjög
mikils þar sem hann átti stóran þátt í
því að leysa vandamálin," sagði hátt-
settur embættismaður í fjármálaráðu-
neyti Suður-Kóreu.
Hægi'imenn á Bandaríkjaþingi hafa
einnig gagnrýnt Alþjóðagjaldeyris-
sjóðinn fyrir að hafa ekki veitt nægar
upplýsingar um starfsemi sína. Cam-
dessus svaraði þeirri gagnrýni með
því að birta skýrslur hagfræðinga
sjóðsins og veita ítarlegar upplýsingar
um fjárhagslega stöðu hans og aðstoð
við einstök ríki.
Sjóðurinn var einnig gagmýndur
fyrir að hafa ekki séð fjármálakrepp-
una í Asíu fyrh' og Camdessus gerði
ráðstafanir til þess að tryggja að hægt
yrði að aðstoða ríki, sem eiga við efna-
hagsvanda að stríða, áður en allt
stefnir í óefni og efnahagshrun blasir
við.
Meiri áhersla lögð á baráttuna
gegn fátækt
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hefur
hingað til einbeitt sér að því að stuðla
að efnahagslegum stöðugleika í heim-
inum, einkum á krepputímum, en Al-
þjóðabankinn hefur lagt áherslu á að
draga úr fátækt í heiminum og stuðla
að efnahagslegum framförum. Cam-
dessus beitti sér þó fyrir nýjum að-
gerðum til að minnka skuldir fátæk-
ustu ríkja heims í samstarfi við Al-
þjóðabankann.
Hann tilkynnti ennfremur mikla
breytingu á áherslum sjóðsins í sept-
ember. Hann viðurkenndi þá að ekki
væri nóg að sjóðurinn beitti sér fyrir
efnahagslegum umbótum og hann
myndi nú einnig leggja áherslu á að
draga úr fátækt í heiminum. „Þegar
öllu er á botninn hvolft snúast fjármál
og markaðir um fólk," sagði hann.
Ráðamenn í mörgum ríkjum heims
fóru lofsamlegum orðum um störf
Camdessus eftir að hann tilkynnti af-
sögn sína.
„Þrotlaus bai'átta hans átti stóran
þátt í að draga úr áhrifum efnahags-
kreppunnar í Asíu 1997 og 1998, bæta
fjármálakerfi heimsins, auka gagnsæi
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins og beina at-
hyglinni að þörfinni á því að minnka
skuldabyrði fátækustu ríkja heims,"
sagði Bill Clinton Bandaríkjaforseti.
Chris Patten, sem fer með utanrík-
ismál í framkvæmdastjórn Evrópu-
sambandsins, hældi Camdessus fyrir
seiglu. „Ég hygg að litið verði á hann
sem einn af mestu leiðtogum alþjóð-
legra samtaka eftir síðari heimsstyrj-
öldina."
„Hann hefur stjórnað IMF í tæp 13
ár og á þeim tíma hafa orðið miklar
breytingar á efnahag heimsins, eink-
um vegna tilkomu nýju markaðshag-^
kerfanna í löndum Austur-Evrópu og
fyrrverandi lýðveldum Sovétríkjanna,"
sagði Gordon Brown, fjáimálaráð-
herra Bretlands. „Gríðarlegar breyt-
ingar hafa einnig orðið á fjármálakei-fi
heimsins vegna hnattvæðingar og
tækniframfara. Michel hefur gegnt
veigamiklu hlutverki í þeirri mikils-
verðu viðleitni sjóðsins að minnka,
skuldir fátækustu ríkja heims."