Morgunblaðið - 25.01.2000, Síða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 25. JANÚAR 2000
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Nýr kjarasamningur Verzlunarmannafélags Reykjavík-
ur og Samtaka verslunarinnar undirritaður um helgina
Lífeyrisiðgjald
vinnuveitenda
hækkar um 2%
ARI Edwald, framkvæmdastjóri
Samtaka atvinnulífsins, segir að
kjarasamningur Samtaka verslunar-
innar og Verzlunarmannafélags
Reykjavíkur, sem gerður var um
helgina, geti ekki orðið fyrirmynd
fyrir almenna markaðinn. Hann telur
að áhrif þessa samnings verði ekki
veruleg enda feli hann í sér sam-
komulag um kjör takmarkaðs hóps
launamanna sem alls ekki sé dæmi-
gerður fyrir vinnumarkaðinn í heild.
Samningur VR við Samtök versl-
unarinnar felur í sér 4,5% launa-
hækkun við undirritun samnings, en
þar af er 3,8% bein launahækkun.
Einnig eru gerðar breytingar á
eingreiðslu og orlofsuppbót. Samn-
ingurinn, sem byggir á tillögum VR
um markaðslaun, gildir í fjögur ár.
Lágmarkslaun skulu hafa náð 90.000
króna markinu eigi síðar en 1. janúar
2001. Gert er ráð fyrir að vinnustund-
um í vinnuvikunni fækki niður í 36
stundirfráogmeð 1. janúar 2001. Or-
lof verður að lágmarki 25 dagar, eftir
5 ár 26 dagar og eftir 10 ár 28 dagar.
Stofnaður verður
starfsmenntasjóður
Samningurinn kveður á um að
stofnaður verði starfs- og endur-
menntunarsjóður sem vinnuveitend-
ur greiða í 0,25% af heildarlaunum.
VR ætlar að greiða 10 milljónir í
stofnframlag í sjóðinn. Ennfremur
felur samningurinn í sér að vinnuveit-
endur greiða í áfóngum 2% í séreign-
arsjóð starfsmanna. Þessi greiðsla er
háð því að starfsmenn greiði 2% mót-
framlag. Þetta þýðir að launþegi sem
greiðir viðbótarframlag í lífeyrissjóð
fær samtals 14% lífeyrisiðgjald sam-
kvæmt samningnum.
Hugmyndin um markaðslaun
byggir á því að starfsmaður og vinnu-
veitandi semji milliliðalaust um laun
starfsmanna. Laun skulu endur-
spegla vinnuframlag starfsmanns,
hæfni hans og dugnað, sveigjanleika í
vinnu, vinnu á sérstökum tímum og
innihald starfsins auk ábyrgðar og
menntunar. Launþegar eiga, sam-
kvæmt samningnum, rétt á viðtali við
yfirmann sinn einu sinni á ári um
launakjör sín. Að öðru leyti eiga laun-
in að miðast við upplýsingar frá fyrir-
tækjum sem og launakannanir sem
gerðar verða eftir viðurkenndum að-
ferðum.
Kjarasamninginn undirrituðu Haukur Þór Hauksson, formaður Sam-
taka verslunarinnar (t.v.), og Magnús L. Sveinsson, formaður Verzlun-
armannafélags Reykjavíkur.
Ari Edwald sagði að þessi samn-
ingur næði til takmarkaðs hóps laun-
þega sem hefði hærri laun en al-
mennt væru greidd á vinnumark-
aðinum. Samningurinn gæti því ekki
verið fordæmisgefandi. Hann sagðist
hins vegar ekki vera að hafna þessari
hugmynd VR um kjarasamninga sem
byggjast á markaðslaunum. Samtök
atvinnulífsins væru tilbúin til að ræða
þá hugmynd sem og aðrar sem stétt-
arfélögin hefðu sett fram í kjaravið-
ræðunum.
Viðræður stutt komnar
Ari sagði að efnahagslífið myndi
ekki þola það ef þessi samningur
gengi yfir allt atvinnulífið. Hann tók
þó fram að sú upphafshækkun sem
samningurinn gerði ráð fyrir, þ.e.
3,8%, væri ekki fjarri þeim hugmynd-
um sem SA hefði sett fram í viðræð-
um við viðsemjendur sína. Þær við-
ræður væru hins vegar ekki komnar
á það stig að það væri hægt að tala
um að einhver samræmd afstaða
væri að myndast. Hann sagði því ekki
tímabært að svara spumingum um
styttingu á vinnutíma, hærri greiðsl-
ur í lífeyrissjóði og greiðslur í starfs-
menntasjóð.
Haukur Þór Hauksson, formaður
Samtaka verslunarinnar, sagði að
samningurinn við VR væri eðlilegt
14. prentunloksins komin
framhald þess samnings sem samtök-
in hefðu gert við félagið fyrir þremur
árum. Þá hefðu allir taxtar verið
numdir úr gildi og laun hækkuð með
einföldum prósentuhækkunum. A
komandi samningstímabili yrði
skrefið í átt til markaðslauna stigið til
fulls. í raun væri þó aðeins verið að
færa samningana nær raunveruleik-
anum því kaup launþega sem störf-
uðu hjá fyrirtækjum sem aðild eiga
að Samtökum verslunarinnar réðust
fyrst og fremst af framboði og eftir-
spurn eftir vinnuafli. Við umframeft-
irspum hækkuðu launin, en stæðu í
stað eða lækkuðu þegar samdráttur
væri í efnahagslífinu.
Haukur Þór sagði að þessi samn-
ingur væri ekki þensluhvetjandi og
gæti að því leyti orðið fyrirmynd ann-
arra. Hann kvaðst einnig telja að sú
ákvörðun Samtaka verslunarinnar að
fallast á kröfu VR um hærri greiðslur
í lífeyrissjóð myndi hafa jákvæð áhrif
á efnahagslífið. Þama væri verið að
hækka framlag vinnuveitenda um
0,5% árlega á samningstímanum. Það
væri hins vegar skilyrði að launþegar
greiddu sitt mótframlag. Hann sagði
að í dag greiddu tiltölulega fáir laun-
þegar þetta mótframlag, en með
þessum samningi væri það ótvírætt
til hagsbóta fyrir launþega að greiða
þetta iðgjald. Þar með stuðlaði samn-
ingurinn að auknum spamaði í þjóð-
félaginu og allir væm sammála um að
þörf væri á því.
Verkamannasambandið og Flóabanda-
lagið kynna kjarakröfur sínar í dag
Tökum mið af
ráðherra-
prósentunni
VERKAMANNASAMBANDIÐ og
Flóabandalagið kynna kröfugerð sína
í komandi kjaraviðræðum fyrir Sam-
tökum atvinnulífsins í dag. Halldór
Bjömsson, formaður Eflingar, segir
að við framsetningu krafna hafi Flóa-
bandalagið tekið mið af þeim launa-
hækkunum sem ráðherrar og alþing-
ismenn hafi fengið.
Sem kunnugt er ákváðu félög
verkafólks í Reykjavík, Hafnarfirði
og Keflavík að móta sameiginlega
kröfugerð án þátttöku aðildarfélaga
Verkamannasambandsins. Stóra
samninganefndin félaganna kom
saman til fundar síðdegis í gær þar
sem kröfugerðin var samþykkt. Hún
verður kynnt fyrir vinnuveitendum á
fundi í dag. Skömmu áður munu full-
trúar Verkamannasambandsins hins
vegar ganga á fund vinnuveitenda og
kynna sínar kröfur, en þær vom sam-
þykktar á formannafundi í gær.
Fulltrúar félaganna lögðu í gær
mikla áherslu á að halda trúnað um
kröfugerðina fram yfir samningafund
með forystu SA í dag. Halldór Bjöms-
son sagði þó að verkamenn leituðu
eðlilega fyrirmyndar í launaprósentu
forystumanna þjóðarinnar. „Ég geri
því ráð fyrir að við verðum nálægt
ráðherraprósentunni,“ sagði Halldór.
Aðspurður um kröfur um lág-
markslaun sagði Halldór að Flóa-
bandalagið hefði ekki minni metnað í
þeim efnum en Verzlunarmannafélag
Reylrjavíkur sem samdi um helgina
við Samtök verslunarinnar um 90
þúsund króna lágmarkslaun á mán-
uði. Halldór minnti á að þegar samn-
ingar voru gerðir í ársbyijun 1997
voru lágmarkslaun undir 50 þúsund
krónur á mánuði. Hann sagði að í
kröfugerðinni væri gerð mikil krafa
um tryggingar bæði fyrir félagsmenn
sérstaklega og fyrir vinnumarkaðinn í
heild. Þá legði Flóabandalagið mikla
áherslu á breytingar í skattamálum.
Bjöm Grétar Sveinsson, formaður
Verkamannasambandsins, vildi lítið
tjá sig um kröfugerðina, en hann hef-
ur boðað blaðamannafund í dag eftir
að hann hefur átt fund með forystu-
mönnum vinnuveitenda. Bjöm Grét-
ar sagði að við mótun kröfugerðarinn-
ar hefði fyrst og fremst verið horft til
kauptaxta VMSÍ. Þeir væra of lágir
og afar mikilvægt að hækka þá veru-
lega. I því efni hlytu menn að horfa til
þeirrar hækkunar sem aðrir hópar í
þjóðfélaginu hefðu fengið, t.d. alþing-
ismenn og ráðherrar. Hann sagði að
alger eining hefði verið á formanna-
fundinum um kröfugerðina.
Spáir átökum
við ríkið og
sveitarfélögin
GUÐMUNDUR Gunnarsson, for-
maður Rafiðnaðarsambandsins, seg-
ist reikna með hörðum átökum í
samningum fyrir rafiðnaðarmenn
sem starfa hjá því opinbera. Laun
þeirra hafi setið eftir en laun ann-
arra rafiðnaðarmanna hækkað mikið
á síðustu þremur áram.
Guðmundur segir að laun rafið-
naðarmanna sem starfa á almennum
vinnumarkaði hafi hækkað um 38% á
því samningstímabili sem er að
Ijúka, þar af hafi dagvinnulaun
hækkað um rétt rúmlega 40%. Laun
rafiðnaðarmanna sem starfa hjá rík-
inu, sveitarfélögunum og hálfopin-
beram fyrirtækjum hafi hins vegar
hækkað miklu minna. Hjá flestum
hafi hækkunin aðeins verið 20-25%,
en þó megi ekki gleyma því að þeir
hafi fengið aukin réttindi varðandi
fæðingarorlof umfram launþega á al-
mennum markaði. Guðmundur segir
að nálægt helmingur félagsmanna
Rafiðnaðarsambandsins sé starfandi
hjá því opinbera eða hálfopinberam
fyrirtækjum eins og Landsvirkjun
og RARIK. Mjög mikil óánægja sé
meðal þess hóps. „Á félagsfundum
hafa þessir menn talað um að þeir
hafi verið sviknir vegna þess að þeg-
ar við stóðum upp frá samningum við
fjármálaráðuneytið var okkur sagt
að þetta væri það sem væri til skipt-
anna og ekki yrði samið um annað.
Við voram varla komnir út á götu
þegar farið var að skrifa undir allt
öðravísi samninga." Guðmundur
segist ekki eiga von á að til verkfalls-
átaka komi á almennum vinnumar-
kaði. Hann segist hins vegar spá
hörðum átökum við ríkið og sveitar-
félögin verði ekki komið veralega á
móts við kröfur rafiðnaðarmanna.
Anna
Vatdimarsdóttir
Við þökkum frábærar móttökur
við Leggðu rækt við sjálfan þig.
M miður hefur ekki verið hægt
að anna eftirspurn en nú er
ný prentun komin í verslanir.
„Rosalega góð fyrir alla"
Guðriður Haraldsdðttir, Rðs 2
„Alveg stórmerkileg bók"
Súsanna Svavarsdðttir, Bylgjan
„Margir hefðu gott af að lesa
[bókina]"
Katrin Fjeldsted, Morgunblaðið
Bjarni Ármannsson um kaup yfírmanna á hlutabréfum í bönkunum:
„Mál FBA og Búnaðar-
bankans allsendis ólík44
4>
FORLAGIÐ
jwww^malojgmennlngJ^^
Laugavegi 18 • Simí 515 2500 • Síðumúla 7 • Sfmi 510 2500
BJARNI Armannsson, forstjóri
Fjárfestingarbanka atvinnulífsins,
segir kaup stjórnenda FBA á hluta-
bréfum í bankanum og kaup yfir-
manna hjá Búnaðarbanka á hluta-
bréfum í bankanum, allsendis ólík.
En í viðtali við Þorstein Þorsteins-
son, framkvæmdastjóra Búnaðar-
bankans verðbréfa. í Morgunblaðinu
á laugardag kom sú skoðun hans
fram að um sambærileg mál væri að
ræða. „Stjórnendur FBA keyptu
hlutabréf í lokuðu útboði þegar 51%
hlutur ríkisins var seldur," segir
Bjarni og bendir á að kaup nokkurra
lykilstarfsmanna hjá Búnaðarbank-
anum vora á hlutabréfum í opinni til-
boðssölu. „FBA var ekki umsjónar-
og ábyrgðaraðili við sölu á hlut ríkis-
ins í bankanum, heldur Ríkiskaup.
Þar af leiðandi sinntu þeir stjómend-
ur sem fjárfestu í bankanum ekki
ráðgjöf til fjárfesta eða seljenda við
söluna. Kaupin bratu því ekki í bága
við þær greinar verklagsreglna sem
kveða á um að starfsmönnum sé
óheimilt að taka þátt í útboði sem
bankinn sér um. Tilgangur þeirra
reglna er að tryggja að starfsmenn
sitji ekki báðum megin borðsins og
geti því veitt viðskiptavinum óháða
ráðgjöf."
Bjarni segir að í tilviki Búnaðar-
bankans hafi bankinn borið ábyrgð
gagnvart kaupendum og seljendum
bréfanna sem leituðu ráðgjafar
þeirra um hvaða verð ætti að bjóða.
Bjarni segir yfirmenn FBA ekki
hafa tekið ákvörðun um hlutabréfa-
kaup í FBA í útboðinu fyrr en Ijóst
var að einungis var um einn hóp
kaupenda að ræða og eitt tilboð.
„Verðið hlaut því að vera annað
hvort lágmarksgengið 2,8 eða að til-
boðinu yrði ekki tekið. Við voram því
ekki í samkeppni við viðskiptavini
bankans eða aðra fjárfesta um kaup
á hlutabréfunum.“