Morgunblaðið - 25.01.2000, Blaðsíða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 25. JANÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
„ ... allir myrða
yndi sitt “
LEIKLIST
Þjóðleikhúsið
VÉR MORÐINGJAR
Höfundur: Guðmundur Kamban.
Lcikstjóri: Þórhallur Sigurðsson.
Leikarar: Halldóra Bjömsdóttir,
Valdimar Orn Flygenring,
Kristbjörg Kjeld, Linda Ásgeirs-
dóttir, Magnús Ragnarsson og
Þór H. Tulinius. Leikmynd og
búningar: Jómnn Ragnarsdóttir.
Lýsing: Ásmundur Karlsson.
Tónlist: Sigurður Bjóla.
ÞAÐ er vel til fundið hjá Þjóðleik-
húsinu að halda upp á hálfrar aldar
afmæli sitt með því að setja upp úr-
val verka úr íslenskri leikritunar-
sögu. Vér morðingjar eftir Guðmund
Kamban er annað verkið í því úrvali
og ekkert nema gott um það val að
segja. Verkið var síðast sýnt í at-
vinnuleikhúsi (Þjóðleikhúsinu) árið
1968 og hér gefst því nýjum kynslóð-
um leikhúsgesta tækifæri til að sjá
eitt af frægari verkum íslenskrar
leiklistarsögu og eldri áhorfendur
geta haft nokkuð gaman af að rifja
upp kynnin við verkið og horfa á
Kristbjörgu Keld leika móður þeirr-
ar persónu sem hún lék sjálf fyrir
rúmum þrjátíu árum.
Vér morðingjar er áttatíu ára
gamalt (frumsýnt 1920) og ber ald-
urinn furðu vel. Það er vel byggt
stofudrama sem lýsir átökum hjón-
anna Normu og Emest Mclntyre.
Eiginmaðurinn grunar konu sína um
ótryggð, vill skilnað og reynir með
öllum brögðum að fá hana til að játa
sök sína, en hún neitar staðfastlega
og berst íyrir hjónabandinu til sinn-
ar hinstu stundar, sem rennur upp í
lokaþættinum eftir magnað og gildr-
um hlaðið „uppgjör" hjónanna sem
endar með skelfingu.
Það sem gerir þetta verk áhuga-
vert enn í dag er annars vegar
hversu vel það er skrifað; texti þess
er eðlilegur og tilgerðarlítill og átök-
um hjónanna er lýst með stigvaxandi
þunga og spennu sem halda athygli
áhorfandans út allt verkið. Hins veg-
ar lifir það vegna þess að það fjallar
um klassísk og tímalaus þemu svo
sem ást, afbrýðisemi og heiðarleika.
„Hvað við tvær mannverur elskum
ólíkt!“ segir Ernest við konu sína á
hápunkti uppgjörs þeirra - og í þeim
orðum má sjá einn grundvallarþráð
verksins og þann sem einna stærst-
an þátt á í því að nútímaáhorfendur
getað samsamað sig persónunum
þrátt fyrir miklar breytingar á sam-
skiptum kynjanna og hlutverkum
þeirra í hjónaböndum og utan, sem
betur fer! Leikritið fjallar nefnilega
að miklu leyti um hvernig við skil-
greinum ástina (og hjónabandið)
hvaða væntingar og kröfur við ger-
um til hennar (og hjónabandsins) og
hverju er fórnandi fyrir hana (og
hjónabandið). Sómahjónin Norma
og Ernest hafa ólíkar skoðanir á
þessum hlutum og um það er (meðal
annars) tekist þar til yfir lýkur.
Skoðanir þeirra, væntingar og
kröfur mótast vissulega af miklu
leyti af þeim tíma sem verkið er
skrifað á og þeim þrönga stakki hlut-
verka sem kynjunum var skorið á
þeim tíma, en grundvallarspurning-
arnar hljóta að vera enn í gildi. Nú-
tímaáhorfandi ætti að eiga létt með
að horfa fram hjá þeirri kvenfyrir-
litningu sem óneitanlega kemur
fram í verkinu og endurspeglast í
f ÞÚSUNDÁR
Minjagripir á
Kristnihátíðarári
Á þessu ári minnumst við þess að þúsund ár eru liðin síðan kristin trú
var lögfest á Alþingi.
Kristnihátíð verður á Þingvöllum dagana I. og 2. júlí en þar verður
fjölskyldu- og hátíðardagskrá báða dagana frá morgni til kvölds.
Kristnihátíðamefnd leitar eftirtillögum um gerð minjagripa sem tengjast
þessum viðburði í sögu þjóðarinnar. Þeir sem hafa áhuga á að framleiða
minjagripi í tilefni hátíðarinnar og vilja t.d. nota merki Kristnihátíðar
þurfa að afla leyfis nefndarinnar, greiða leyfisgjald og fá heimild til að
selja viðkomandi minjagrip á hátíðinni á Þingvöllum.
Kristnihátíðamefnd hyggst ekki standa sjálf að framleiðslu og sölu
minjagripa á hátíðinni.
Áhugasömum er góðfúslega bent á að snúa sértil Guðnýjarjónasdóttur
hjá Kristnihátíðamefnd, Aðalstræti 6, 101 Reykjavik, sími 575 2000,
bréfasími 575 2042, netfang gudny.jonasdottir@for.stjr.is
K r< I S T N I H A I í ! > ARNUN D
Aðalstrætió, 101 Reykjavfk.
I O ()0 A R A K R I '» I N I A I S I A N I) I A R I I) 2 0 O 0
Morgunblaðið/Jón Svavarsson

■iBBmIIIIV
[IgggfflgBIIf .
„Það er aðdáunarvert hversu vel Halldóra Björnsdottir stendur með
sínu hlutverki, sinni konu... Valdimar Örn Flygenring fór einnig listi-
lega vel með hlutverk eiginmannsins,“ segir í dómnum.
nöfnum aðalpersónanna: hún er
Norma, normið, hin fáfengilega og
glysgjarna kona sem sækist framar
öðru eftir efnislegum gæðum; hann
er Ernest, hinn heiðarlegi maður
sem setur hreinleika ástarinnar ofar
öllu. Hin kvenlegi fáfengileiki og
kuldi nær einnig til annarra kven-
persóna verksins, móðurinnar og
systurinnar, en við hljótum að dæma
sem tímanna tákn fremur en algild
sannindi um „eðli“ kvenna.
Það er aðdáunarvert hversu vel
Halldóra Björnsdóttir stendur með
sínu hlutverki, sinni konu, Normu;
hún gæðir hana lífsljöri og hlýju
(hvað sem karl hennar kvartar um
kulda) og öðlast samúð áhorfandans
sem sannfærist hvorki um sekt
hennar né sakleysi, enda er texti
Kambans frábærlega tvíræður hvað
það varðar (hvað sem líður hinu mis-
heppnaða eftirspili sem hann skrif-
aði síðar). Valdimar Örn Flygenring
fór einnig listilega vel með hlutverk
eiginmannsins sem kvelur sjálfan
sig með efasemdum um að hann eigi
ennþá ást konu sinnar og grunsemd-
um um að hún hafi gefið hana öðrum
manni. Valdimar dró upp mynd af
kvöldum og krepptum manni sem
spinnur hugaróra sína upp í hæðir
um leið og hann úthugsar hinar í-
smeygilegustu gildrur til að leggja
fyrir konu sína. Túlkun Valdimars
bauð áhorfandanum upp á að álykta
að Ernest sé farinn á taugum, sjúkur
maður, hugsanlega af langvinnu, ár-
angurslitlu basli við að koma upp-
finningum sínum á framfæri og öðl-
ast þar með næg efnisleg gæði, sem
hann hefur lofað konunni sinni, þrátt
íyrir að hann þykist sjálfur meta þau
lítils. Þegar saman fer grunsemd um
ótryggð og skyndilegur frami Em-
ests gefst honum færi á að „refsa“
Normu á eftirminnilegan hátt, en
hversu mikil innistæða er fyrir þeirri
refsingu er aldrei á hreinu.
Samleikur Halldóru og Valdimars
var afbragðsgóður og aukaleikar-
amir stóðu sig með prýði. Krist-
björg Kjeld var frábærlega stór upp
á sig og merkikertisleg sem móðir
Normu, ekki síst þegar persónan
hafði minnst efni á því. Hennar fá-
fengilega „eðli“ var undirstrikað
með skemmtilegu ofhlæði skarts.
Linda Ásgeirsdóttir, Magnús Ragn-
arsson og Þór H. Tulinius unnu einn-
ig mjög vel úr sínum hlutverkum og
skemmtileg gervi þeirra gerðu
herslumuninn.
Búningar Jómnnar Ragnarsdótt-
ur vom augnayndi, áferð og litir
mynduðu skemmtilegan heildarsvip
um leið og búningamir vom það eina
í umgjörð verksins sem vísaði aftur í
tímann. Sviðsmynd Jómnnar var
einföld og „fúnksjónalístísk" og
nýttist leiknum vel og það sama má
segja um lýsingu Asmundar Karls-
sonar. Tónlist Sigurðar Bjólu var ó-
ræð og látlaus. Þórhallur Sigurðsson
leikstjóri getur verið ánægður með
árangur starfs síns, hann hefur sett
á svið athyglisverða sýningu sem er
trú þeirri tvíræðni sem býr í texta
höfundar. Þetta er sýning sem
áhugamenn um íslenska leiklistar-
sögu ættu ekki að láta fram hjá sér
fara.
Soffía Auður Birgisdóttir
r
v
Fjárfestar athugið!
Höfum kaupendur að hlutabréfum í
OZ.com, deCode og Flögu
AVerðbréfamiðlunin
AfinÍlT'hf- Verðhréf
Löggilt óháð fyrirtæki í verðbréfaþjónustu
• Aðili að Verðbréfaþingi íslands •
Suðurlandsbraut 46 • Sími : 568 10 20

J