Morgunblaðið - 25.01.2000, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐ JUDAGUR 25. JANÚAR 2000 21
VIÐSKIPTI
Seðlabankínn spáir
5% verðbólgu
SEÐLABANKI íslands hefur sent
frá sér nýja verðbólguspá fyrir árið
2000 í ljósi nýjustu mælinga á vísitölu
neysluverðs og upplýsinga um þróun
undirliggjandi stærða. Seðlabankinn
spáii' nú 5% verðbólgu milli ársmeð-
altala 1999 og 2000 og 3,8% verð:
bólgu frá upphafi til loka árs 2000. I
spá bankans frá því í október var
gert ráð fyrir að verðbólgan yrði
4,1% á milli áranna 1999 og 2000 og
3,7% frá upphafl til loka ársins.
Mestu veldur meh'i hækkun vísitölu
neysluverðs á síðasta fjórðungi 1999
en gert var ráð fyrir í október.
Einnig er nú spáð meiri verðbólgu
á fyrsta ársfjórðungi yfirstandandi
árs, aðallega sökum meiri verðhækk-
unar á opinberri þjónustu en fyrirséð
var í október. Auk þess er gert ráð
fyrir að íbúðarhúsnæði hækki enn
umfram almennar verðlagshækkan-
ir. A móti kemur að gengi krónunnar
er nú 0,7% sterkara en þegar spá
bankans var gerð í október.
Vísitala neysluverðs hækkaði um
1,4% frá þriðja til fjórða ársfjórðungs
1999 sem samsvarar 5,9% verðbólgu
á heilu ári. Spá Seðlabankans í októ-
ber sl. gerði ráð fyrir 1% hækkun.
Frávikið, sem er innan tölfræðilegra
skekkjumarka, stafaði að hluta af
áframhaldandi hækkun bensínverðs
og frekari hækkun á verði íbúðarhús-
næðis á síðustu mánuðum ársins.
Verðlag hækkaði um 3,4% frá árs-
meðaltali 1998 til 1999 og um 5,8% frá
upphafi til loka árs 1999. Meiri verð-
bólga hefrn' ekki mælst á milli ára hér
á landi síðan 1993 og frá upphafi til
loka árs, janúar til janúar, frá árinu
1991. Spá bankans í október sl. gerði
ráð fyrir 3,3% hækkun á milli ára og
4,6% frá upphafi til loka ársins.
Að sögn Más Guðmundssonai', að-
alhagfræðings Seðlabankans, er
þetta umtalsverð hækkun á spá
bankans hvað varðar hækkun á milli
ára. „Hún stafar fyrst og fremst af
því að verðbólgan á síðustu mánuð-
um ársins 1999 var meiri heldur en
reiknað var með. A móti kemur að
gengi krónunnar er nú orðið 0,7%
sterkara en þegar spá bankans var
gerð í október. Það hefur áhrif á
framhaldið þai' sem við' gerum ráð
fyrii' því að gengi krónunnar verði
óbreytt frá þeim degi sem spáin er
gerð. Þetta veldur því að spá bankans
hækkar mun meira á milli ára heldur
en innan ársins.Við viljum gjarna sjá
gengi krónunnar styrkjast enn frek-
ar og sú vaxtahækkun sem varð fyrr í
mánuðinum var auðvitað til þess
gerð,“ segir Már.
Kjaraviðræður valda óvissu
um framhaldið
I verðbólguspá Seðlabankans
kemur fram að óvissa rfidr um niður-
stöðu kjaraviðræðna en í forsendum
spárinnar er gert ráð fyrir að launa-
Morgunblaðið/Kristinn
kostnaður hækki um 6,5% yfir árið
2000. Er þá talin með samningsbund-
in hækkun launa ýmissa hópa nú í
janúar og launaskrið á árinu. Gert er
ráð fyrir 2% framleiðniaukingu á ár-
inu 2000 í framhaldi af 2,5% aukningu
á síðasta ári. Reiknað er með að inn-
flutningsverðlag í erlendri mynt
hækki um 2% yfir árið.
Már segir að ef gengi krónunnar
styrkist enn frekar og launahækkan-
h- taki mið af því, þ.e.verða samsvar-
andi minni, þá gæti verðbólgan orðið
lægri. Þannig megi ætla að 5% hækk-
un launakostnaðar á árinu og áfram-
haldandi styrking krónunnar í þess-
um og næsta mánuði hafi í för með
sér rúmlega 4% verðbólgu milli ára
og nærri 2,5% yfir árið. Slík niður-
staða myndi skila álíka kaupmáttar-
aukningu yfir árið og spá bankans
gerir ráð fyrir.
Verði hins vegar samið um meiri
launahækkanir en gert er ráð fyrir í
spánni verður verðbóglan meiri.
Munar þar ekki aðeins um bein áhrif
launakostnaðar á verðlag heldur
eykst einnig hætta á að þrýstingur
myndist á gengi krónunnar. Þar að
auki er hætta á að miklar verðbólgu-
væntingar festist í sessi.
„Sem dæmi má nefna að hækki
launakostnaður samtals um 9% yfir
árið að óbreyttu gengi, má búast við
að verðbólga verði u.þ.b. 6% milli ára
og rúmlega 5% frá upphafi til loka
ársins. Veikist krónan hins vegar um
4% í kjölfarið gæti verðbólgan orðið
rámlega 6,5%.“
Líkur á að dragi úr hækkun
vísitölu neysluverðs
Vísitala neysluverðs hækkaði um
0,8% í janúar en að sögn Más er mjög
ólíklegt að um svo mikla hækkun
verði að ræða í febrúar. „Það yrði
mikið áfall ef hækkunin yrði áfram
svo mikil í febráar og ég hef ekki trá
á því að svo verði,“ segir Már Guð-
mundsson.
Markaðs-
verðmæti
deCode 130
milljarðar
GENGI deCode hefur hækkað frá
því á föstudaginn um 20% en í gær
voru viðskipti með bréf félagsins á
um 60 dollara á hlut en á föstudag
voru viðskipti með bréf félagsins á
um 50 dollara. Sé miðað við að heild-
arátgefið hlutafé sé 30 milljónir hluta
þá er markaðsvirði deCode 1,8 millj-
arðar dollara sem jafngildir 130 millj-
örðum íslenskra króna. Miðað við
þetta er deCode langverðmætasta
fyrirtæki landsins en næst á eftir er
Eimskipafélag Islands sem nú er
metið á rúma 40 milljarða króna eftir
miklar hækkanir síðustu mánuði.
I byrjun nóvember á síðasta ári var
gengi félagsins 28 dollarar. Það hefúr
því hækkað um rúm 114% á tæpum
þremur mánuðum.
I Vz 5 fréttum Búnaðarbankans í
gær kemur fram að miðað við áætlun
Búnaðarbankans var heildarvelta
með hlutabréf deCode um 11.900
milljónir króna á síðasta ári að með-
töldum kaupum Búnaðarbankans,
FBA og Landsbankans á bréfum í
deCode í júní. „Viðskipti með hluta-
bréf deCode skv. þessari áætlun voru
því ámóta og með það félag sem
skráð er á VÞI sem mest viðskipti
urðu með á síðasta ári, þ.e. FBA. Sé
horft á veltu án kaupa bankannna, til
þess að forðast tvítalningu, er velta
áætluð um 5.900 milljónir króna.“
Þar kemur einnig fram að fróðlegt
verði að fylgjast með verðmati er-
lendra sérfræðinga á félaginu ef fé-
lagið fær skráningu á erlendan mark-
að líkt og það stefnir að. „Mikil ásókn
er nú í hlutabréf erlendra líftæknifyr-
irtækja og hafa þau hækkað mikið
síðustu misseri. Án efa hefði það gríð-
arleg áhrif á allt atvinnulíf lands-
manna ef erlendir aðilar viðurkenna
verðmæti deCode. Ef vel tekst til get-
ur það haft mikil og góð áhrif á fram-
lag fjárfesta til áhættufjárfestinga
hér á landi og þannig stuðlað að ný-
sköpun hérlendis.
Rétt er að minna á að samfara mik-
illi hækkun á gengi hlutabréfa, líkt og
gengi hlutabréfa deCode ásamt
mörgum öðrum líftæknifyrii'tækjum;
eykst hlutabréfaáhætta til muna. I
tilfelli deCode er Ijóst að markaðs-
áhætta erlendis vegur þyngst þar
sem óvíst er hvort félagið fær sömu
athygli og þau félög sem skráð eru á
markaði í dag. Óvissa um framtíðar-
möguleika deCode, líkt og annarra
líftæknifyrirtækja, er mikil. Því er
ráðlegt fyrir fjárfesta að hafa ein-
göngu hluta af eignum sínum í líf-
tæknifyrirtækjum og öðrum áhættu-
fjárfestingum," að því er fram kemur
í Vz 5 fréttum Búnaðarbankans.
s
VIB á Kirkjusandi - allt á einum stað
Komdu á netið með VIB
• 15,6% ávöxtun í Ævisafni 1 sl. 1 ár
• góð ávöxtun frá upphafi
• ítarlegt yfirlit á vefnum (hvenær sem hentar!)
• öflugtryggingavernd
• val um fjárfestingarleiðir
ALVÍB hefur verið
langfyrstur með
nýjungamar — i 10 ár!
í ALVÍB getur þú valið á milli þriggja
verðbréfasafna sem taka mið af mis-
munandi aldri sjóðfélaga. Þú getur líka
látið inneign þína flytjast sjálfkrafa á
milli þeirra og sniðið þannig ávöxtunina
að þínum þörfum.
Nú getur þú farið beint á nýja
Netreikninn okkar á vib.is og gert
nákvæma áætlun um Qárfestingar
þínar. Sjáðu með eigin augum
hvað mismunandi kostir geta þýtt
fyrir heildarávöxtun þína
Það er engin tilviljun ^
að sjóðfélagar í ALVÍB 1—
eru nú yfir 12.000
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Þannig virkar Netreiknir:
inn og td. hvenær þú vilt fara á eftirlaun.
iú vilt spara mánaðarlega.
idie'
Þú slærð inn aldur
Þú velur hve mikið.
Þú slærð inn hver núverandi eign þín er.
Þú velur hlutfall hiutabréfa, skuldabréfa og erlendra
hlutabréfa.
Þú slærð inn á hve löngum tíma þú vilt taka út inneignina
Netreiknir reiknar fyrirpig.
Þú færð niðurstöðurnar.
VERÐBRÉFAMARKAÐUR ÍSLANDSBANKA
Kirkjusandi. Sími: 560 8900. www.vib.is
Útibú íslandsbanka. Sími: 575 7575