Morgunblaðið - 09.05.2000, Blaðsíða 14

14 ÞRIÐJUDAGUR 9. MAÍ 2000
MORGUNBLAÐIÐ
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
Smábýlið Krókur í Garðaholti verður endurbætt í varðveisluskyni
Fágæt innsýn í líf um
og fyrir miðja öld
Garðabær
GARÐABÆR hefur ákveðið
að hefjast handa við endurbæt-
ur á smábýlinu Króki á Garða-
holti á Alftanesi. Húsið er
bárujámsklætt timburhús
sem ber svipmót torfbæjar og
þar þykja einstæðar minjar
um heimili íslenskra útvegs-
bænda á mörkum landbúnaðar
og sjávarútvegs frá fyrri hluta
aldarinnar.
Síðustu ábúendur á Króki
voru Vilmundur Gíslason og
Þorbjörg Stefanía Guðjóns-
dóttir, sem fluttust þangað
1934. Bærinn hefur staðið
mannlaus frá 1986 og um 1990
gáfu afkomendur hjónanna
Garðabæ húsið og óhreyft inn-
bú af æskuheimili sínu.
Jon Nordsteien arkitekt
hefur unnið að því að undirbúa
endurbyggingu bæjarins, sem
hefst í sumar, en fyrir liggur
m.a. skýrsla frá Þór Magnús-
syni, fyrrverandi þjóðminja-
verði, um varðveislugildi bæj-
arins og innbúsins.
Jon Nordsteien sagði í sam-
tali við Morgunblaðið í gær að
Þór Magnússon hefði talið
bærinn hafa umtalsvert varð-
veislugildi. Samspil bæjar og
landslags væri skemmtilegt og
óspillt og settu gtjótgarðar og
aðrar minjar svipmót á um-
hverfið og gæíi góða mynd af
lífí á fyrri tíð.
„Þetta er timburhús, bursta-
bær með þremur burstum sem
snýr í norður og suður og ligg-
ur mjög skemmtilega f lands-
laginu,“ sagði Jon. „Bærinn
stendur núna nánast óbreyttur
frá um 1950. Miðburstin er frá
1923 og var byggð upp úr torf-
bæ sem þar stóð. Eg tel að það
hafi verið síðasta kynslóð torf-
bæja sem staðið hafa á þessum
stað. Það hefur ekki verið
kannað með uppgreftri eða
könnun sögulegra heimilda en
það stendur til að gera það.
Eystri burstin er frá 1934 og
þá hafa grjót- og torfveggir
sennilega verið fjarlægðir.
Vestari burstin er frá 1945.“
Bærinn er nú allur úr
timbrij klæddur bárujámi að
utan. A lóðinni standa hlaða og
fjós frá 1920-1930. Innbúið hef-
ur verið flokkað og númerað
með aðstoð Þjóðminjasafnsins
og er í geymslu.
Morgunblaðið/Porkell
Smábýlið Krókur þykir hafa mikið menningarsögulegt gildi.
Umhverfisnefndir Garðabæjar og Bessastaðahrepps
gera ekki athugasemd við fyrirhugaðan Álftanesveg
Takmörk fyrir því hvað
hægt er að gera fyrir
náttúruverndarsinna
Garðabær
UMHVERFISNEFND Bes-
sastaðahrepps telur skýrsl-
una „Frummat á umhverfis-
áhrifum nýs Álftanesvegar,"
vel og fagmannlega unna.
Þetta kemur fram í fundar-
gerð nefndarinnar frá 27. apr-
íl, en auk þess var bókað að
enginn fyrirhugaðra valkosta
um vegastæði væri gallalaus,
en að nefndin teldi valkost A,
sem Vegagerðin mælir með
og liggur í gegnum Gálga-
hraunið norðanvert, ásættan-
legan.
Hreppsráð Bessastaða-
hrepps tók málið fyrir á fundi
sínum á fimmtudaginn og
samþykkti að senda Skipu-
lagsstofnun umsögn umhverf-
isnefndar, sem umsögn
hreppsráðs um málið.
„Það er ekki hægt að
stoppa allt“
Einar Guðmundsson, for-
maður umhverfismálanefndar
Garðabæjar, sagði að nefndin
hefði ekki fjallaðum fyrirhug-
aða lagningu Alftanesvegar
um Gálgahraun í rúm þrjú ár,
eða síðan unnið hefði verið að
nýju aðalskipulagi í Garðabæ.
Hann sagði að á þeim tíma
hefði umhverfismálanefndin
ekki gert athugasemd við veg-
arlagninguna að öðru leyti en
því að hún hefði ekki viljað fá
veg eða byggð nálægt Skóg-
tjörn og Lambhúsatjörn
„Þetta hraun er komið alla
leið úr Búrfelli og það er varð-
veitt á fleiri stöðum en hér,“
sagði Einar. „Það eru tak-
mörk fyrir því hvað hægt er
að gera fyrir fólk sem er nátt-
úruvemdarsinnað. Það er
ekki hægt að stoppa allt og við
töldum að vegurinn hefði ekki
áhrif á Gálgaklettana, sem
eru merkasti staður hrauns-
ins.“
Einar var samþykkur
þeirri skoðun Freysteins
Jónssonar, formanns Hins ís-
lenska náttúnjfræðifélags,
sem fram kom í Morgunblað-
inufimmtudaginn 28. apríl, að
vegur um Gálgahraun myndi
rjúfa þá heildarmynd sem
hraunið hefði nú. Hann sagði
hins vegar að það mætti líka
segja sem svo að ef vegurinn
yrði lagður um hraunið þá
myndi fólk sem æki þar um fá
að njóta þess betur en ella.
Jon sagði að Garðabær
hygðist gera bæinn upp og
hugmyndir væru um að gera
þarna annars vegar gestaíbúð
bæjarins með vinnustofu fyrir
listamenn eða sýningarhús-
næði í fjósi og hlöðu. Hins veg-
ar væri áformað að hafa bæinn
til sýnis yfir sumartímann og
setja upp sýningar úr búslóð
Vilmundar og Þorbjargar
Stefaníu sem dæmi um alþýðu-
heimili á fyrri hluta aldarinnar.
Jon sagði að hafist yrði handa
við endurbætur utanhúss í
sumar en nokkuð væri um fúa í
húsinu vegna leka frá þaki. Að
hluta til verði seinnitíma við-
bætur fjarlægðar en áhersla
þó lögð á að halda yfirbragðinu
eins og það er. í vestustu
burstinni, hinni nýjustu, verð-
ur sett upp nútímahreinlætis-
aðstaða.
Svipmót torfbæjar
Jon sagði að í skýrslu Þórs
Magnússonar kæmi fram að
Krókur hefði mikið menning-
arsögulegt varðveislugildi og
gæfi fágætt tækifæri til heild-
arvarðveislu húss og innbús
sem veitt geti mikla innsýn í líf
frá því fyrir og um miðja þessa
öld. Þótt þetta sé timburhús
beri herbergjaskipan merki
um svipmót torfbæjar en fátt
sé um kotbæi meðal friðlýstra
húsa.
Mikilsvert sé að sýna bæinn
með sem mestu af innbúinu
fremur en safna þar saman
hlutum víðs vegar að. Þá sé
mikils virði að umhvei-fi bæjar-
ins sé ósnert og taka þurfi tillit
til bæjarins við skipulag svæð-
isins. Jon sagðist hafa farið
þess á leit við Þjóðminjasafnið
að svæðið við Krók yrði skoðað
og skráð með tilliti til gijót-
garða og annarra hugsanlegra
minja í nágrenninu.
Jon telur að Krókur muni
sóma sér vel í nágrenni nýrra
íbúðarhverfa sem fyrirhugað
er að reisa í Garðaholti, sam-
kvæmt aðalskipulagi.
Nýja
tónlistar-
skólahús-
ið vígt
Mosfellsbær
NÝTT hús tónlistarskólans í
Mosfellsbæ var vígt formlega
í gær. „Þetta er allt annað
starfsumhverfi fyrir nem-
endur og kennara," sagði
Herdís Oddsdóttir, skóla-
stjóri í samtali við Morgun-
blaðið.
Nýja húsið er við Háholt
14 og var upphaflega byggt
til annarra þarfa en hefur
verið endurnýjað og innrétt-
að með hinar sérstöku þarfir
tónlistarskólans í huga.
Áður starfaði skólinn í
Brúnalandshúsinu svokall-
aða og notaðist þá að hluta
til við hálfónothæft húsnæði í
risi og kjallara. Herdís sagði
að í gamla húsinu hefði t.d.
þurft að haga því þannig að
helst væri ekki kennt á slag-
verkshljóðfæri nema um
helgar vegna hávaðans sem
borist hefði þá milli her-
bergja. Nú væri ekki aðeins
rýmra um alla starfsemina
heldur væri húsnæðið sér-
hannað fyrir skólann og
hljóðeinangrað milli her-
bergja og hæða. „Þannig að
það er ekki hægt að líkja
þessu saman við það sem fyr-
ir var. Þetta er gjörbreyting
til hins betra,“ sagði Herdís.
190 nemendur, 6-55 ára
gamlir, stunda nám við skól-
ann þar sem starfa 17 kenn-
arar, auk skólasijóra.
Skólinn flutti inn í nýja
húsið 18. mars en húsið var
formlega opnað í gær með
ávarpi bæjarstjóra og for-
seta bæjarstjórnar, auk þess
sem nemendur, kennarar og
léttsveit skólans léku listir
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Nemendur Tónlistarskóla Mosfellsbæjar léku fyrir gesti
við vígsluhátíðina í gær.
Skóladagvist að-
eins til klukkan 16
Vesturbær
FORELDRUM barna í Vestur-
bæjarskóla stendur aðeins til
boða skóladagvist fyrir börn sín
til kl. 16 skólaárið 2000 til 2001.
Alls eru tólf nemendur á biðlista
eftir skóladagvistinni. Kristín G.
Andrésdóttir, skólastjóri Vestur-
bæjarskóla, segir að draga haíl
þurft skóladagvistina saman
vegna skorts á fé til skóladagvist-
ar í skólanum. Gerður G. Óskars-
dóttir fræðslustjóri segir að
vegna lengingar skóladagsins sé
skólavistin styttri en áður og því
ekki jafnkostnaðarsöm en fjár-
munum hafi verið ráðstafað til
skóladagvistar í Vesturbæjar-
skóla í samræmi við áætlanir
skólans, sem gerðu ráð fyrir
fjölgun nemenda í dagvistinni.
Kristín G. Andrésdóttir sagði
að óskað hefði verið eftir upp-
lýsingum frá foreldrum í tengsl-
um við skólavistina fyrir 24. mars
sl. Miðað hefði verið við þann
fjölda í tengslum við starfsemi
skóladagvistarinnar næsta vetur.
Niðurstaðan hefði verið að ekki
væri hægt að reka skóladagvist-
ina lengur en til kl. 16 á daginn.
Skólavistin hefur, eins og í flest-
um öðrum skólum, verið til 17.15
frá upphafi.
101 nemandi í
skóladagvist
Alls fékk 101 barn skóladagvist
næsta vetur samkvæmt áætlun
Kristínar. Ekki var hægt að fá
upplýsingar um fyrir hversu
marga nemendur hefði verið sótt
um vist til kl. 17.15. Tólf eru á
biðlista eftir skóladagvistinni,
enda skiluðu foreldrar barnanna
ekki inn upplýsingum fyrir tilskil-
inn frest, að sögn Kristínar.
Hvort börnin fá skóladagvist fer
eftir því hvernig aðrir nemendur
skila sér og hvort skólinn fær
aukið fjármagn til rekstrarins.
Fræðslumiðstöð hefur veitt
grunnskólum heimild til myndun-
ar biðlista vegna skóladagvistar,
segir Kristín.
á upplýsingum
frá skólanum
Hún sagði að ákvörðun um nið-
urskurð hefði verið tekin í sam-
ráði við forstöðumann fjármála-
sviðs Fræðslumiðstöðvar
Reykjavíkur. Ákvörðunin væri í
gildi fram að nýju fjárhagsári um
næstu áramót.
Gerður G. Óskarsdóttir,
fræðslustjóri í Reykjavík, sagði
að þegar fjárhagsáætlun fyrir
skóladagvist væri undirbúin fyrir
hvert almanaksár væri óskað eftir
upplýsingum frá skólum um
fjölda dvalarstunda barna í skóla-
dagvist á yfirstandandi ári.
„Áætlanir fyrir Vesturbæjarskóla
byggjast því á upplýsingum frá
skólanum um umfang skóladag-
vistarinnar," sagði Gerður. Hún
sagði að reiknað hefði verið með
aukningu dvalarstunda í Vestur-
bæjarskóla frá 1999 til 2000 þar
sem gert hefði verið ráð fyrir að
nemendum sem nýta sér þessa
þjónustu fjölgaði og benti á að í
fjárhagsáætlun fyrir Vesturbæj-
arskóla væri gert ráð fyrir hádeg-
isstund fyrir nemendur í 1.-4.
bekk frá og með næsta hausti.
„Það þýðir að skóladagurinn
lengist um a.m.k. tvær og hálfa
stund á viku eða meira ef frímín-
útur fylgja á eftir. Því styttist
skólavistin sem þessu nemur, þ.e.
hún hefst síðar en áður.“
Gerður sagði að á síðasta ári
hefðu verið samþykkt í fræðslu-
ráði viðmið um skóladagvist.
„Þessi viðmið taka mið af því að
skóladagur barna hefur lengst
mjög á undanförnum árum og
skóladagvist styst jafnhliða. Það
er eðlilegt að taka tillit til þess
þegar inntak starfsins í skóla-
dagvist er skipulagt. Því var gert
ráð fyrir minni tilkostnaði en áð-
ur var, að minnsta kosti í sumum
skólum, með því að draga úr nið-
urgreiðslum til skóladagvistar er
unnt að nýta það fé sem sparast í
lögbundið skólastarf.“
Gerður sagðist að öðru leyti
ekki þekkja til þessa einstaka
máls en kvaðst mundu ræða það
við skólastjórann í dag.