Morgunblaðið - 09.05.2000, Blaðsíða 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 9. MAÍ 2000
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
BALEN
Verðlaunahafar í ljóðasamkeppni í'búasamtaka Vesturbæjar.
Vesturbæing-
ar í ljóða-
samkeppni
FJÖLDI ljóða barst í ljóðasam-
keppni sem ibúasamtök Vestur-
bæjar stóðu fyrir í samvinnu við
Reykjavík - menningarborg árið
2000. tírslit voru kynnt í sam-
komusal Vesturbæjarskóla fyrir
skemmstu og urðu verðlaunahaf-
arnir níu; þrír hlutu fyrstu verð-
laun, einn í hverjum aldursflokki.
Að auki voru sex aukaverðlaun.
Viðfangsefnin voru þrjú: gatan
mín, kirkjugarðurinn og höfnin.
1. verðlaun hlutu Sigríöur Ólafs-
dóttir, Hallgerður Gísladóttir og
Helga Jónsdóttir. Aukaverðlauna-
hafarnir eru Jón Valur Jensson,
Stefán Benediktsson, Iðunn Svala
Árnadóttir, Ragnhildur Lára
Friðriksdóttir, Hilmar Þór Ibson
og Ásbjörn Ibson.
Á hátíðinni lásu höfundar upp
ljóð sín.
ÍSLANDS LAG
TONLIST
Tónleikasalurinn
f mi r
KARLAKÓRSTÓNLEIKAR
Á vortónleikum Karlakórs Reykja-
víkur voru flutt gömul og nýsamin
íslensk kórverk. Einsöngvarar voru
Sigrún Hjálmtýsdóttir og Björn
Bjömsson. Píanóleikari: Anna Guð-
ný Guðmundsdóttir. Stjórnandi:
Friðrik S. Kristinsson. Laugardag-
inn 6. maí.
NÚ lýkur vorverkunum með tón-
leikahaldi íyrir styrktarfélag Karla-
kórs Reykjavíkur og um leið er fagn-
að nýju húsnæði og árþúsunda-
mótum og því vel viðeigandi, að
efnisskráin samanstendur eingöngu
af íslenskum söngverkum. Um salinn
Ými hefur verið fjallað og þó ýmis-
legt megi tilfæra til bóta, sérstaklega
varðandi yfirhljómgun, sem verður
auðvitað meira áberandi, þegar slík-
ur þrumu-kór sem Karlakór Reykja-
víkur getur verið tekur á öllu sínu, er
Ijóst, að þessi salur ætti að eiga sér-
staklega glæsilega framtíð sem
kammertónlistarsalur, sem getur
skilað veikustu tónum, eins og heyra
mátti í aukalaginu eftir Bortniasky,
sem var sungið undurþýtt og salur-
inn skilaði í þéttum og tærum hljómi.
Yfirskrift vortónleikanna hjá
Karlakór Reykjavíkur nú í ár er Is-
lands lag og spannar söngskráin nær
alla söngsögu Islands. Tónleikarnir
hófust á tvísöngslaginu við ísland,
farsælda frón og tóku söngmennirnir
sér stöðu fyrir aftan tónleikagesti í
salnum, uppi á svölunum og á sviðinu
og hljómaði þessi „fjóróman" (quatr-
ophony) á mjög áhrifamikinn máta.
Næstu fjögur lögin voru klassísk
kórlög, tvö eftir Sigvalda Kaldalóns,
Þótt þú langförull legðir og ísland
ögrum skorið, og þrjú eftir Sigfús
Einarsson, Yfir voru ættarlandi, Sef-
ur sól hjá ægi og Þú álfu vorrar
yngsta land, sem öll voru vel sungin
og af töluverðri reisn. Sefur sól hjá
ægi er vandasamt lag, þvi það krefst
hugleiðslu, sem vantaði í flutninginn.
Það má ekki syngja það beint af aug-
um, heldur þarf að „meditera“ text-
ann og stemmningu hans og tónunin
þarf að vera gædd blæ næturkyrrð-
arinnar, eins og t.d. í Wanders
Nachtlied, eftir Goethe. Annað lag
eftir Sigfús, Sofnar lóa, býr yfir sams
konar fegurð, bæði texti og lag.
Draumalandið eftir Sigfús, Sjá
dagar koma eftir Sigurð Þórðarson,
Heyrið vella’ á heiðum hveri eftir
Björgvin Guðmundsson og Augun
mín og augun þín voru sungin af
Sigrúnu Hjálmtýsdóttur og í tveimur
fyrstnefndu lögunum lék Anna
Guðný Guðmundsdóttir á píanóið.
Draumalandið, Sjá dagar koma og
Heyrið vella á heiðum hveri voru sér-
lega vel sungin enda glæsileg söng-
verk en undirritaður var ekki ánægð-
ur með eigin útsetningu fyrir
karlakór á laginu Augun mín og aug-
un þín, þótt ekki verði kvartað yfir
flutningi þess. Lokakórinn úr
Þrymskviðu var síðastur fyrir hlé og
var hressilega fluttur af kómum og
Birni Björnssyni, er söng hlutverk
Þórs.
Nýtt lag, Við kveðjum til að
kveðja, sem sérstaklega er samið
fyrir Karlakór Reykjavíkur af undir-
rituðum, við texta eftir Stephan G.
Stephansson, var fyrst eftir hlé, og
þótt undirritaður geti ekki tjáð sig
um lagið var flutningurinn sérlega
kraftmikill og hljómmikill í hinum
háreista sal Ýmis. A eftir Ave Mar-
íunni eftir Kaldalóns, sem Sigrún
söng mjög vel, voru frumfluttar tvær
kórgerðir á svonefndum Jónasarlög-
um eftir Atla Heimi Sveinsson, það
fyrra við Hvað er svo glatt og það síð-
ara við Tindafjalla, áður alla. Hvað er
svo glatt er hressilegur veislusöngur
en það síðai-a gamansöm og skondin
útfærsla, sem náðist ekki fyllilega að
útfæra. Sigrún Hjálmtýsdóttir fór
með einsönginn í báðum Jónasarlög-
unum eftir Atla og einnig í því elsku-
lega lagi Gunnars Þórðarsonar Þitt
fyrsta bros, en með í þessum lögum
lék Anna Guðný af öryggi góðs fag-
manns. Gamansemin réð í næstu
þremur lögunum, Haldiðún Gróa,
Ríður, ríður hofmann, skemmtileg-
um lögum sem bæði eru eftir Gunnar
Reyni Sveinsson, og limrulaginu
Blómseljan eftir Pál. B. Pálsson, er
öll voru ágætlega flutt. Lokalag tón-
leikanna var snilldarverkið Brennið
þið vitar eftir Pál ísólfsson, sem kór-
inn söng af glæsibrag. Kariakór
Reykjavíkur er í fínu formi og má sjá
fyrir sér, að hann muni undir frá-
bærri stjóm Friðriks S. Friðriksson-
ar gera góða ferð til Kanada í haust.
Jón Ásgeirsson
„Leik ei grátt þér
minnimátt“
KVIKMYJVPIR
Regnboginn í sain-
v i n n ii v i ð R í ó b I a ö i ð
STRÁKAR GRÁTA EKKI
(BOYS DON’T CRY)
★ ★ ★ ‘A
Leikstjóri Kimberley Pierce.
Handritshöfúndur Kimberley
Pierce, Andy Bienen. Tónskáld
Nathan Larson. Kvikmynda-
tökustjóri Jim Denault. Aðal-
leikendur Hilary Swank, Chloe
Sevigny, Tom Nissan, Allison
Follard, Alicia Granson, Matt
McGrath, Pete Sarsgaard. Lengd
116 mín. Framleiðandi Fox
Searchlight/20th Century Fox.
Árgerð 1999.
VANDI Teenu Brandon (Hilary
Swank) er til allrar lukku fátíður.
Hún er tvítug stúlka sem telur sig
karlmann í helsi kvenlíkama. Þessi
tilfinning hefur farið vaxandi og í
myndarbyrjun er svo komið að hún
segir skilið við stúlkuna Teenu og
gerist töffarinn Brandon Teena.
Klæðir og lætur klippa sig einsog
strákur, pressar niður brjóstin með
teygjubindi, treður sokkapari niður
í nærbuxnastrenginn og flyst undir
fölsku flaggi til nágrannabæjarins í
Nebraska. í náinni framtíð, þegar
hún hefur önglað nógu fé saman, á
að stíga skrefið til fulls og fara í
kynskiptiaðgerð.
Annar vandi Brandons/Teenu er
sá að hún elst upp í fordómafullu
krummaskuði í dreifbýlisfylki í
Bandaríkjunum þar sem ungt fólk
hefur fá tækifæri önnur en að vinna
í verksmiðjunni, eina skemmtunin
að drekka, dópa sig og stunda smá-
glæpi. Heimurinn er lítill, þröngur,
ljótur. Persónan er enginn engill
heldur, rugluð og ráðvillt í ofan-
álag.
Vitaskuld býður hegðun Brand-
ons hættunni heim. Til að auka enn
á vána sem liggur í loftinu, fer
Brandon að slæpast, drekka og
stunda kvennafar með tveimur
vandræðagripum, John Lotter
(Peter Sarsgaard) og Thomas
Nissan (Brendan Sexton III.) og
vinkonum þeirra. Ein er verk-
smiðjustúlkan Lana Tisdel (Chloé
Sevigny), sem heillast af nýja jaxl-
inum Brandon, sem svarar í sömu
mynt. Blekkingarnar hljóta að
koma í ljós, það fyrr en síðar, með
hræðilegum afleiðingum.
Leikur að eldi, hörmungarnar
fyrirsjáanlegar. Strax á fyrstu mín-
útunum verður Strákar gráta ekki
óbærilega harmþrungin og rauna-
legt til þess að vita að sagan er dag-
sönn, gerðist fyrir tæpum áratug.
Hliðstæðar sögur eru því miður að
gerast alls staðar, alltaf. Og munu
halda áfram á meðan okkur skortir
umburðarlyndi til að fást við aðrar
kynhneigðir en okkur er uppálagt
að séu hinar einu réttu. Menn mega
hafa sínar skoðanir á því sem öðru
og engum til gagns að reyna að
kúga þeim uppá aðra né reyna að
klappa sjálfum sér á bakið með því
að stimpla andmælendur sem drag-
bíta. Báðir aðilamir, þeir sem
stinga höfðinu í sandinn og virða
aðeins gagnkynhneigð, og hinir,
þessir „frjálslyndu og skilnings-
ríku, sem básúna ágæti sitt og
skilningsleysi annarra á torgum,
eru jafn villtir vegar. Það er svipað-
ur faríseasvipur á báðum. Öllum er
hollt að sjá með eigin augum þann
harmleik í lífi ungrar manneskju,
sem Strákar gráta ekki lýsir svo
eftirminnilega vel. Þjáningin leynir
sér ekki í ótrúlegum leik Hiiary
Swank í einu erfiðasta hlutverki
seinni ára, stúlkustráksins Teenu
Brandon. Slíkar persónur heyja
skelfilegt stríð við sjálfar sig og
okkur, samborgarana, og aðeins
umhverfið getur linað kvalimar
með þolinmæði. Niðurlæging
Brandons í nauðgunarsenunni er
skelfilegt dæmi um illsku mann-
skepnunnar, í snilldar meðföram
Swank verður atriðið það átakan-
legasta í kvikmyndum síðari ára.
Mikið hefur verið rætt og ritað
um þessa einstöku smámynd og
vonandi gerir hún umræðuna um
vanda minnihlutahópa hérlendis,
raunsærri en áður. Til þess hefur
Strákar gráta ekki alla burði.
Hreinskilin, beinskeytt, vel skrifuð
og leikstýrð, þetta er Ijóslifandi fólk
sem birtist á tjaldinu. Leikurinn er
ekki aðeins góður hjá Swank (sem
var, einsog flestir muna í hlutverki
Davíðs við síðustu Óskarsverð-
launaafhendingu), Chloé Sevigny
gefur henni lítið eftir í hlutverki
Lönu, og vandræðagemlingarnir
John og Tom era einsog klipptir út-
úr raunveraleikanum. Umhverfið
grátt, myrkt og nöturlegt. Yfir öllu
grúfir þrúgandi tilgangsleysi. Allt
gerir þetta að verkum að myndin er
óþægileg og óvenjuleg, kraftaverki
líkast að hún kemur frá einum kvik-
myndarisanna í Hollywood. Fyrst
og fremst er Strákar gráta ekki
fróðleg harmsaga um örlög „eins
okkar minnstu bræðra, sem féll
fyrir óþroska samborgaranna sem
skildu ekki að það fæðast ekki allir
eins.
Sæbjörn Valdimarsson