Morgunblaðið - 16.06.2000, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ 2000 11
FRÉTTIR
Skipulagsstjóri úrskurðar vegna fyrirhugaðrar lagningar Alftanesvegar
Valkostur
Vegagerðar-
innar háður
frekara mati
SKIPULAGSSTJÓRI ríkisins telur
ekki að hægt sé að fallast á lagn-
ingu Álftanesvegar samkvæmt val-
kosti framkvæmdaraðila, sem er
Vegagerðin, á grundvelli gagna sem
lögð voru fram við frumathugun.
Vill hann að fram fari frekara mat á
umhverfisáhrifum þar sem gerð sé
nánari grein fyrir áhrifum fram-
kvæmdarinnar á jarðmyndanir,
landslag, gróður, fuglalíf, menning-
arminjar og útivist. Enn fremur að
við frekara mat verði áhrif vegarins
metin með tilliti til þeirrar skerð-
ingar sem tenging við Vífilsstaða-
veg hafi á sömu umhverfisþætti.
Það er hins vegar mat skipulags-
stjóra að hægt sé að fallast á tvo
varavalkosti Vegagerðarinnar með
tilteknum skilyrðum. Kemur fram í
niðurstöðum skipulagsstjóra að
ekki hafi verið sýnt fram á það við
frumathugun að ávinningur af leið
A, valkosti Vegagerðarinnar, sé
slíkur, umfram leiðir B og C, að
hann geti vegið upp þau umtals-
verðu áhrif sem framkvæmdin muni
hafa á náttúrufar, menningarminj-
ar og útivist.
Leið A myndi valda mikilli
röskun á Gálgahrauni
Vegagerðin áformar að hefja
framkvæmdir við lagningu nýs 3,8
km Álftanesvegar árin 2002-2003 en
vegurinn mun liggja frá Engidal í
Garðabæ að Suðurnesvegi í Bessa-
staðahreppi. Framkvæmdakostn-
aður er áætlaður um 400 milljónir
króna.
Leið A, valkostur Vegagerðar-
innar, myndi liggja frá vegamótum
við Hafnarfjarðarveg út á Gálga-
hraun og færi á tæplega tveggja km
kafla um hraunið, allt að 600 m
norðar en núverandi vegur. Leiðir
B og C myndu hins vegar fara
skemmra inn á Gálgahraun og um
styttri vegalengd en leið A.
Skipulagsstjóri telur að fram-
kvæmdin skv. leið A myndi, ásamt
fyrirhugaðri lagningu Vífilsstaða-
vegar sem tengibrautar við Álfta-
nesveg, valda mikilli röskun á
Gálgahrauni sem útivistarsvæði og
landslagsheild. Enn fremur myndi
hávaði frá umferð um veginn
stækka enn frekar áhrifasvæði
Bessastaðir
Lambhúsatjörn
GÁLGAHRAUN
Skógtjörn
Vlfilsstaðay,
GARÐA-
HRAUN
GARÐAHOLT
Vegir skv.
aðalskipul^
Núverandi vegui
framkvæmdarinnar í hrauninu en
sem nemur því óhjákvæmilega jarð-
raski sem fylgir lagningu vegarins.
Aðgengi vegfarenda verði
tryggt í leiðum B og C
Leið A myndi auk þess liggja nær
Lambhúsatjörn en leiðir B og C, en
tjörnin hefur mikið gildi fyrir fugla-
líf. Loks myndi lagning vegar eftir
leið A skerða merkar fornminjar.
Það er því úrskurður skipulags-
stjóra að lagning Álftanesvegar
skv. leið A komi ekki til greina án
frekara mats á umhverfisáhrifum.
Hins vegar fellst hann á lagningu
vegarins skv. leið B eða C að upp-
fylltum ákveðnum skilyrðum.
Fela þau í sér að tryggt verði að-
gengi gangandi vegfarenda frá
íbúðarsvæðum sunnan vegar að úti-
vistarsvæði norðan vegar á sam-
bærilegan hátt og fyrirhugað er
skv. leið A; að endanleg hönnun og
staðsetning tengingar við Vífils-
staðaveg verði ákveðin þegar máls-
meðferð Vífilstaðavegar skv. lögum
um mat á umhverfisáhrifum er lok-
ið; að tryggt verði að Garðastekk
verði ekki raskað við endanlega
hönnun vegarins og framkvæmdir
við hann; og loks að samráð verði
haft við Náttúruvernd ríkisins um
efnistöku vegna framkvæmdanna
og endanlega hönnun vegarins við
Gálgaþraun.
Ábótavant að farið sé eftir reglugerð um flutninga á hættulegum efnum
í sumum tilvikum vita
bflstjórar ekki hvað
þeir eru að flytja
Vinnueftirlitið segir að merkingar bíla sem flytja hættuleg efni um
Hvalfjarðargöng og ekki eru á vegum olíu- og gasfélaga séu nær
undantekningalaust í ólagi, að því er fram kemur í samantekt
Rilnars Pálmasonar. Stjórnarformaður Spalar vill banna flutninga
á bensíni og gasi um göngin.
REGLUGERÐ um merkingar á
flutningabílum sem flytja hættuleg
efni er ekki fylgt eftir og í sumum
tilvikum hafa bílstjórar hvorki rétt-
indi til að flytja hættulegan varning
né vita hvað þeir eru að flytja, en
umræða er nú hafin um það hvort
takmarka eigi flutninga á hættuleg-
um efnum um Hvalfjarðargöngin.
Segir Víðir Kristjánsson, deildar-
stjóri hjá Vinnueftirliti ríkisins að
olíu- og gasfélögin standi sig mjög
vel, en annars séu merkingar nær
undantekningarlaust í ólagi.
Hann segir að nokkuð vanti þó
upp á að allir olíuflutningabílar
standist ADR-reglugerð um flutn-
inga fullkomlega, t.d. liggi ekki fyr-
ir þrýstiprófun á eldri olíuflutninga-
bílum en úr því verði þó bætt á
þessu ári.
Samkvæmt ADR-reglugerðinni
eiga flutningabílar sem flytja
hættuleg efni að vera sérmerktir og
í þeim skjöl sem sýna hvernig á að
bregðast við ef slys verður. Víðir
Kristjánsson segir að þetta sé ekki
komið í viðeigandi horf. Verið sé að
flytja allskonar gas, sýrur og lúta
án viðeigandi merkinga.
Ráðherra ekki á móti
strangari reglum um
Hvalijarðargöng
Sturla Böðvarsson, samgöngu-
ráðherra segir að ef ástæða þyki til
sé hann ekki andvígur því að settar
verði strangari reglur um flutning á
eldfimum efnum um Hvalfjarðar-
göng. Gísli Gíslason, bæjarstjóri á
Akranesi og stjórnarformaður
Spalar sem á og rekur Hvalfjarðar-
göng sagði í Morgunblaðinu í gær
að honum fyndist að banna ætti
flutninga á bensíni og gasi um göng-
in. „Ef eigendur ganganna vilja
banna þessa flutninga þá tel ég eðli-
legt að það fari fram viðræður á
milli Spalar og samgöngu- og dóms-
málaráðuneytisins," segir Sturla.
Hann kvað það á valdi dómsmála-
ráðherra og lögregluyfirvalda að
setja reglur um þessa flutninga.
„Afstaða Spalar skiptir auðvitað
máli og samgöngumálaráðuneytið
mun ekki leggjast gegn takmörkun-
um á flutningum af öryggisástæð-
um.“ Hann sagði eðlilegt að fara yf-
ir þetta mál og aðalatriðið væri að
gæta ýtrasta öryggis. „Við erum
svo heppin að við höfum veginn fyr-
ir Hvalfjörð fyrir þessa flutninga og
það er ljóst að það er ekki skynsam-
legt að beina þessum flutningum í
göngin á miklum álagstímum," seg-
ir Sturla.
Ingimundur Einarsson, varalög-
reglustjóri í Reykjavík, segir að
nýlega sé hafin endurskoðun á
reglum um flutning hættulegra efna
um Hvalfjarðargöng. „Ég þekki
þess engin dæmi að slíkur flutning-
ur hafi verið bannaður og það getur
vel verið að þarna sé meiri hætta á
ferðum en annars staðar. Við verð-
um líka að líta til þess að það eru
fleiri göng hér á Islandi og sums
staðar er ekki með nokkru móti
hægt að koma við banni,“ segir
Ingimundur.
„Það getur verið ennþá hættu-
legri farmur í flutningabílum og
vörubílum með yfirbreiðslur. Þar
getur verið dýnamít, áburður og
ýmis sprengiefni sem ekki eru síður
hættuleg,“ segir Ingimundur. Kvað
hann útilokað að lögreglan gæti
fylgst með hverjum einasta bíl. 01-
íu- og gasflutningafyrirtækin færu
eftir þeim reglum sem settar hafa
verið og það yrði að treysta því að
önnur fyrirtæki sem flytja hættuleg
efni fylgdu reglunum jafn vel.
Ingimundur minnir á að þegar
séu í gildi takmarkanir á flutningi
hættulegra efna um Hvalfjarðar-
göng en ekki má flytja hættulegan
farm um göngin frá föstudags-
morgni til miðnættis á sunnudög-
um.
Til bóta að banna flutning
Hrólfur Jónsson slökkviliðsstjóri
í Reykjavík telur að það væri til
bóta að banna flutning á bensíni og
gasi um göngin en það sé þó ekki
nauðsynlegt, nóg væri að stýra hon-
um með einhverjum hætti t.d. með
því að loka göngunum meðan á
flutningunum stendur. Umferðin
um Hvalfjarðargöng sé mjög
sveiflukennd og meðaltöl um um-
ferðarþunga segi ekki allt.
„Það er gríðarlega mikil umferð
um Hvalfjarðargöng á álagspunkt-
um og áhættan þarna er því mjög
mikil,“ segir Hrólfur. Umferð í
miðri viku geti orðið talsverð og þá
séu engar takmarkanir í gildi um
flutning hættulegra efna.
Hrólfur segir að erlendar reglur
um öryggi í jarðgöngum séu víðast
talsvert harðari en hér á landi, t.d.
séu öryggismál í Sjálandsgöngun-
um í Danmörku í mun betra horfi.
Þar er fullkomið eftirlitsmynda-
vélakerfi sem sendir sjálfkrafa boð
um eld og þá lokast sjálfkrafa fyrir
umferð ofan í göngin. Þar að auki
séu Sjálandsgöngin tvöföld og því
mun auðveldara að rýma þau ef eld-
ur brýst út.
Ástand öryggismála
óviðunandi
Hrólfur segir öryggisbúnað Hval-
fjarðarganga ekki fullnægjandi.
„Það sem fyrst og fremst þarf að
gera er að koma upp myndavéla-
kerfi í göngunum, því ef eitthvað
kemur fyrir þá er númer eitt, tvö og
þrjú að stöðva umferð niður í göng-
in. Nú er það þannig að ef slys verð-
ur í göngunum þá er ekkert sem
kemur í veg fyrir að umferðin haldi
áfram niður göngin," segir Hróflur.
Öryggiskerfi ganganna er með
þeim hætti að ef slökkvitæki eru
tekin úr festingum þá berast sjálf-
krafa boð um eldsvoða, en einnig
eru neyðarsímar með reglulegu
millibili. Hrólfur telur hinsvegar að
það verði ekki endilega fyrstu við-
brögð fólks sem lendir í eldsvoða í
göngunum að reyna að slökkva
hann eða hringja á hjálp. Líklegra
sé að fólk reyni hvað það geti til að
komast út.
„Það kemur reykur á móti þér, þú
stoppar og reynir að snúa við. Allt í
einu ert þú kominn á bólakaf í reyk,
þá kemur einhver úr hinni áttinni
sem er að reyna að forða sér úr eld-
inum og keyrir á þig,“ segir Hrólf-
ur. Mestu máli skipti að koma í veg
fyrir að umferð haldi áfram niður
göngin. Það hve seint brunaviðvör-
un getur borist eykur, að hans sögn,
áhættuna. Ef eldur brjótist út í
göngunum sé útilokað að vita hvað
sé að gerast niðri í göngunum og
það geri slökkvistarf mun erfiðara
en ella.
Gasið fer fyrir fjörðinn
Gasfélagið hf. í Straumsvík sér
um flutninga á propangasi í álver
Norðuráls á Grundartanga. Orn
Arnarson forstöðumaður félagsins
segir að allir flutningar á gasi fari
nú veginn um Hvalfjörð því sá flutn-
ingabíll sem þeir hafi notað standist
ekki allar þær kröfur sem settar eru
fram í hinni svokölluðu ADR-reglu-
gerð sem fjallar um flutning á
hættulegum efnum. Gasfélagið setji
sér þó harðari vinnureglur en reglu-
gerðir kveða á um.
„Gasbíllinn fer hvergi hraðar en á
70 km/klst hraða og þegar hann ók
göngin fór hann aldrei yfir 60 km
hraða. Bíllinn var hinsvegar fram-
leiddur áður en reglugerðin gekk í
gildi og þvi þarf að gera á honum lít-
ilsháttar breytingar til að hann upp-
fylli reglugerðina," segir Örn sem
býst við því að gasflutningar um
Hvalfjarðargöng hefjist aftur í sum-
ar.