Morgunblaðið - 16.06.2000, Page 54

60TI FÓIK McCANN-ERICKSON • SÍA ■ 11092
54 FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ 2000
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
FERÐAMÁLARÁÐ K/NNIR
Hvað er
gerQst
að
í íandinu?
Dagskrá
vikuna 15.-21. júní
Júní - ógúst
StöSvarfjörður
Sumarskap 2000.
Skapandi sumar á Stöðvarfirði.
15. júní fimmtudagur
Borgarnes
Borgfirðingahútíð.
M.a. tónleikar, sýningar, ratleikur og
harmonikkudansleikur. 15.-18. júní.
Reylgavík
Sýning. Gleymdir staðir.
Vinnusmiðja til að glæða vanrækta
staði víðs vegar í Reykjavík nýju lífi.
www.centrum.is/isark. 15.-25. júní.
16. júní föstudagur
Drangsnes
Bryggjuhátíð.
Aðaldalur
Sýning. List í orkustöðvum.
Laxárvirkjun í Aðaldal. Landsvirkjun.
16. jún.-15. sept.
17. júní laugardagur
Alft landið
Þjóðhátíðardagurinn.
Haldinn hátíðlegur með ýmsum hætti.
Reykjavik
Sailing in the Spirit of Discovery.
Upphaf ferðar víkingaskipsins
Islendings til New york í ÚSA.
Reykjavík
Sýning. Opnun sýningarinnar „Kristni
í 1000 ár“. Þjóðmenningarhúsið við
Hverfisgötu.
Bíldudalur
Melodíur minninganna.
Tónlistarsafn Jóns Kr. Olafssonar.
17. júní- 1. okt.
Flateyri
Víðavangshlaup Önundarfjarðar.
Isafjörður
Menningarveisla.
Opnun nýs safns.
17.-25. júnt.
Húsavík
Ferðir. Hvalaskoðun og miðnætursál.
17. -25. júní.
18. júní sunnudagur
ísafjörður _
Tánleikar í ísafjarðarkirkju.
A vegum Tónlistarfélags Isafjarðar.
Reykjavik
Reykjavíkurpráfastsdæmi.
Vígsla Grafarvogskirkju.
Listinn er ekki tæmandi. Leitil nánari
upplýsinga á upplýsingamilstöðvum sem
er að finna víðaum land.
Kona - Leggðu rækt við sjálfa
þig og slepptu því að reykja
HJARTA- og æða-
sjúkdómar eru helsta
dánarorsök karla og
kvenna í Evrópu.
Ahrif reykinga á
heilsu fólks eru veru-
leg. Konur virðast við-
kvæmari fyrir reykn-
um en karlar. Kona
sem reykir virðist ná
karlmanni hvað varðar
áhættu á að fá hjarta-
og æðasjúkdóm.
Niðurstöður rann-
sókna Hjartaverndar
eru byggðar á hópr-
annsóknum sem hafa
staðið frá árinu 1967.
Þær hafa gert okkur
kleift að kanna afdrif þess stóra hóps
sem hefur tekið þátt í þessum rann-
sóknum. Þáttur reykinga hefur verið
sérstaklega kannaður (þ.e. hvort við-
komandi reykti og hve mikið). Hóp-
urinn sem aldrei hafði reykt var bor-
inn saman við hópinn sem reykti.
Slíkur samanburður leiddi í ljós að
úr hópnum sem reykti einn pakka af
sígarettum á dag dóu náiægt þrefalt
fleiri karlar og fjórfalt fleiri konur úr
kransæðastíflu fyrir sjötugt en í
reyklausa hópnum. Hlutfallslegar
dánarlíkur voru settar 1,0 hjá þeim
sem aldrei höfðu reykt. Þær fóru
upp í 7,4 hjá konum sem reyktu
meira en 1 pk/dag.
Það þýðir að hættan á að deyja úr
kransæðastíflu sjöfaldast hjá konu
sem reykir meira en 1 pk/dag.
Útreikningar Hjartavemdar hafa
sýnt fram á að daglega deyr einn Is-
lendingur af völdum sjúkdóma sem
rekja má til reykinga. Helmingur
þessara ótímabæru
dauðsfalla sem tengj-
ast reykingum er
vegna hjarta- og æða-
sjúkdóma. Dregið hef-
ur úr tíðni reykinga á
undanförnum árum í
mörgum löndum
Evrópu, en all tof hægt.
Konur í Evrópu eru að
ná karlmönnum í tíðni
reykinga. Þrátt fyrir
aukna fræðslu virðast
reykingar vera að auk-
ast meðal ungs fólks. Á
unglingsaldri reykja
fleLri stúlkur en piltar.
Reykingamaður get-
ur búist við að stytta
ævi sína um mörg ár. Það er ekki
einungis karlmaður í ábyrgðarstöðu
sem kominn er yfír miðjan aldur sem
fær kransæðastíflu.
Konur geta líka fengið
kransæðastíflu
Fólk af báðum kynjum og á öllum
aldri getur fengið hjarta- og æða-
sjúkdóma. Því er mikilvægt að allir
sem einn taki niðurstöður Hjarta-
vemdar alvarlega og sleppi reyking-
um alfarið. Rannsóknir Hjarta-
verndar hafa leitt í ljós helstu
áhættuþætti hjarta- og æðasjúk-
dóma á Islandi. Reykingar eru þar
einn stærsti áhættuþátturinn. Aðrir
stórir áhættuþættir eru blóðfítu-
truflanir (hækkað kólesteról o.fl.),
hækkaður blóðþrýstingur, syk-
ursýki, erfðir og kyrrseta. Margir
þessara þátta eru tengdir lífsstíl.
Áhættuþættir hjarta- og æðasjúk-
Reykingar
✓
Utreikningar Hjarta-
verndar hafa sýnt fram
á, segir Ástrds Sverris-
ddttir, að daglega deyr
---------7-----------------
einn Islendingur af
völdum sjúkdóma sem
rekja má til reykinga.
dóma eru þess eðlis að þeir magna
hver annan upp. Þannig magna
reykingar aðra áhættuþætti. Hjá
einstaklingi sem reykir og mælist
með hækkaðan blóðþrýsting eða
hækkaða blóðfitu margfaldast
áhættan á að hann deyi úr krans-
æðastíflu í samanburði við þann sem
ekki reykir. Reykingar hafa bein
áhrif á hjarta- og æðakerfið.Nikótín
eykur hjartslátt og hækkar blóð-
þrýsting. Það útskýrir slæm áhrif
sem reykingar hafa á fólk sem þegar
er með of háan blóðþrýsting. Kol-
mónoxíð minnkar flæði súrefnis til
hjartavöðvans. I hjartavöðva sem
ekki fær nægilegt súrefni getur
komið fram brjóstverkur. Reykingar
minnka HDL kólesteról, sem er oft
nefnt góða kólesterólið. Reykingar
valda því að meiri fíta safnast innan á
æðavegginn. Það ýtir undir hættuna
á æðakölkun og æðaþrengslum (m.a.
kransæðaþrengsl og kransæða-
stíflu). Reykingamaður sem þegar
hefur fengið kransæðastíflu er í
meiri hættu á að fá kransæðastíflu
Ástrós
Sverrisdóttir
SNÁKA
STÍGVÉL
Teg. 8018 Lág, Stærðir 36-41
Litir Grænir, beige og bleikir
Verð 10.900,-
PÓSTSENDUM SAMDÆGURS
STEINAR WAAGE
Teg. 8014 Há, Stærðir 36-41
Litir Grænir og beige
Verð 11.900,-
Kringlunni 8-12
Sími 568 9212
aftur ef hann heldur áfram að
reykja. Reykingar auka hættuna á
lífshættulegum hjartsláttartruflun-
um og skyndidauða. Kona sem reyk-
ir og tekur inn getnaðarvarnapilluna
er í meiri hættu á að fá hjarta- og
æðasjúkdóma heldur en sú sem ekki
reykir. Reykingar eru sá áhættu-
þáttur sem einstaklingur getur sjálf-
ur ráðið við. Skilaboð okkar til þeirra
sem hafa þekktan áhættuþátt og
reykja eru skýr. Hættið því.
Þeir sem hætta að reykja græða
alltaf á þvi. Fertugur einstaklingur
sem hefur reykt einn pk/dag af síg-
arettum og hættir, fær tækifæri til
að bæta við ævina 6-7 góðum reyk-
lausum árum, fimmtugur 5-6 árum,
sextugur 4-5 árum og sjötugur ein-
staklingur getur bætt við sig 3-4 ár-
um samkvæmt útreikningum á nið-
urstöðum hóprannsókna Hjarta-
verndar. Margir þekkja það sem
hafa hætt að reykja að þeir fara í
leiðinni að huga að heilbrigðara lífi.
Regluleg hreyfing og hollt mataræði
hjálpar fólki sem er að hætta að
reykja. Þegar hefur komið fram að
reykingar magna aðra áhættuþætti
hjarta- og æðasjúkdóma upp. Á
sama hátt má segja að með því að
hætta að reykja slá sumir margar
flugur í einu höggi hvað varðar for-
varnir hjarta- og æðasjúkdóma.
Stöðugt er verið að þróa áhrifaríkari
leiðir til að auðvelda þeim róðurinn
sem vilja hætta að reykja.Nikótínlyf
hafa hjálpað mörgum. Ýmis nám-
skeið og stuðningur eru í boði.
Konur verða að gera sér grein fyr-
ir þeirri miklu áhættu sem þær taka
með reykingum. Islenskar konur eru
sjálfstæðar og vel menntaðar og vilja
standa jafnfætis körlum og fá sömu
tækifæri í lífinu og þeir. Áður fyrr
reyktu karlmenn að miklum meiri-
hluta. Með auknu sjálfstæði byrjuðu
margar konur að reykja. Það fór að
þykja eðlilegt og merki um sjálf-
stæði að konur reyktu. Kona sem
reykir nær því að standa jafnfætis
karlmanni hvað varðar hættuna á að
fá hjarta- og æðasjúkdóm. Þetta er
ekki árangur sem við viljum sjá í
jafnrétti kynjanna. Notum aðrar og
uppbyggilegri leiðir til að standa
jafnfætis karlmönnum.
Konur, höldum hátíðlega upp á
kvennadaginn 19. júní. Leggjum
rækt við okkur sjálfar. Við eigum
það skilið. Sleppum því reykingum.
Höfundur er hjúkrunnrfræðingur
og starfar sem fræðslufulltrúi
Hjartavemdar.
NettQL^
I INNRÉTTINGAR
VORTILBOÐ
20-30% afsláttur
♦Frifprm
| HÁTÚNI 6A (í húsn. Fönix) SlMI: 552 4420