Morgunblaðið - 16.06.2000, Blaðsíða 46

»46 FÖSTUDAGUR 16. JÚNÍ 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
JÓNMARZ
ÁMUNDASON
+ Jón Marz
Ámundason
fæddist í Dalkoti í
Kirkjuhvamms-
hreppi í V-Hún. 11.
október 1921. Hann
lést á líknardeild
Landspitalans 12.
júní síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
hjónin Ámundi Jóns-
son, f. 26. mai 1885,
d. 10. mars 1970,
bóndi í Dalkoti, og
Ásta Margrét Sigfús-
dóttir, f. 6. maí 1890,
d. 18. október 1960.
Jón var tíundi í röð 13 systkina.
Hin eru: Rögnvaldur Bergmann, f.
3. sept. 1906, d. 15. apríl 1979, Sig-
ríður Ingibjörg, f. 20. sept. 1907, d.
26. júní 1985, Arilíus Dagbjartur, f.
9. júní 1909, d. 20. júní 1946,
Sveinsína Sigurbjörg, f. 3. mars
1910, d. 10. okt. 1933, Hulda Guð-
rún, f. 17. júní 1912, d. 28. jan.
1985, Ólafur Mars, f. 27. feb. 1914,
Emil Ófeigur, f. 24. okt. 1915,
Böðvar, f. 1. jan. 1917, d. 24. jan.
2000, Margrét Ingibjörg, f. 23. júní
1919, d. 14. mars 2000, Sveinbjöm
Sigurður Ingvar, f. 12. mars 1924,
d. 5. nóv. 1988, Vigdís, f. 10. okt.
1925, og Auðbjörg, f. 25. nóv. 1928.
Jón kvæntist 25. desember 1951
Jóhönnu Bjömsdóttur leiðbein-
anda, f. 4. ágúst 1930 í Víðidals-
tungu í V.-Hún. Foreldrar hennar
eru Björn Sigvalda-
son, bóndi í Bjarghús-
um, síðar kirkjuvörð-
ur í Fossvogskapellu,
og Guðrún Teitsdóttir,
húsfreyja, síðar
starfsstúlka á Elli-
heimilinu Grand. Böm
Jóns og Jóhönnu em:
1) Guðrún, f. 1. nóv.
1950, forstöðumaður
Félagsstarfs Gerðu-
bergs. Maki Halldór
Hlífar Árnason, f. 23.
des. 1949, lagerstjóri
hjá Oliufélaginu
Gelgjutanga. Bam:
Arni, f. 28. okt. 1970, rekstrarhag-
fræðingur. I doktorsnámi við
Verslunarháskólann í Kaup-
mannaiiöfn. Kvæntur Katrínu Ástu
Gunnarsdóttur, f. 6. apríl 1972,
tölfræðingi. Böm: Egill Tumi, f.
16. ágúst 1996 og Halldór Skúli, f.
20. júni 1999. 2) Ámundi Grétar, f.
14. apríl 1952, rafveituvirki hjá
Rafmagnsveitu ríkisins á Blöndu-
ósi. Sambýliskona var Ingibjörg
Þorbjömsdóttir, f. 2. júní 1957.
Böm: Þorbjöm Kristján, f. 26. nóv.
1980, og Jón Mars, f. 19. okt. 1981.
3) Birna, f. 23. nóv. 1954, starfs-
stúlka á Sjúkrahúsi Skagfirðinga,
Sauðárkróki. Maki Eiríkur Jóns-
son, f. 3. jan. 1958, starfsmaður við
Steinullarverksmiðjuna á Sauðár-
króki. Böm: Guðrún Kristín, f. 12.
nóv. 1977, stúdent, Jón Marz, f. 5.
júlí 1980, og Jóhanna Sigurlaug, f.
2. mars 1986. Sambýlismaður Guð-
rúnar er Valdimar Ó. Sigmarsson.
Bam: Sævar Óli, f. 23. sept. 1996.
3) Sigurbjörg Dagbjört, f. 19. des.
1955, kaupmaður á Hvammstanga.
Maki Hermann Jónas Ivarsson, f.
16. ágúst 1957, lögreglumaður í
Húnavatnssýslu. Börn: Jón ívar, f.
30. des. 1978, stúdent, og Bjöm
Þór, f. 16. feb. 1985. 5) Daði, f. 12.
ágúst 1958, húsasmíðameistari í
Reykjavík. Sambýliskona er Olga
Sylvía Ákadóttir, f. 21. des. 1970,
húsmóðir. Böm: Eva Björg, f. 4.
okt. 1992, Katrín Helga, f. 28. nóv.
1993, og Kristín, f. 15. mars 1997.
6) Svanhildur, f. 30. ágúst 1961,
þroskaþjálfí á BUGL. Maki Bárður
Helgason, f. 30. júlí 1961, þjónustu-
fulltrúi. Börn: Ragnheiður, f. 29.
jan. 1987, og Helgi, f. 9. apríl 1990.
7) Þórhildur, 19. nóv. 1965, leik-
skólakennari hjá Leikskólum
Reykjavíkur. Börn: Erla Rún
Bjömsdóttir, f. 7. nóv. 1989, og
Urður Mist Bjömsdóttir, f. 14.
sept. 1993.
Eftir að almennri skólagöngu
lauk tók Jón bifreiðapróf 1944 og
meirapróf 1947. Hann starfaði sem
bifreiðastjóri á Hvammstanga
1946-50. Veghefilsstjóri 1951-53.
Hann vann við vegagerð og
brúarvinnu til 1956, var bóndi í
Bjarghúsum frá 1956-83. Jón var
félagi í Verkalýðsfélaginu Hvöt á
Hvammstanga, Búnaðarfélagi
Þverárhrepps og einn af stofnend-
um Hestamannafélagsins Þyts í V-
Hún. 1950. Hann var búsettur í
Reykjavík frá 1990.
Utför Jóns fer fram frá Áskirkju
i dag og hefst athöfnin klukkan 15.
Elsku pabbi. Nú á kveðjustundu
er margs að minnast. Þú komst úr
stórri fjölskyldu þar sem oft var lítið
að bíta og brenna en gerði ykkur að
nokkuð samheldnum hópi sem þú
hefur fylgst með allan þinn tíma.
Ættarmótin sem voru haldin voru
þér minnisstæð og dýrmæt og flestir
sammála um ágæti þeirra, ekki síst
til að kynslóðir kynntust áfram og
skulum við vona að sá áhugi haldist
þótt langt sé um liðið frá síðasta
móti.
Ymis atriði úr sveitinni rifjast líka
upp. Heyskapur að sumri og allt
kapp lagt á að koma öllu í hús og mik-
ið fjör ef margar hendur voru þar að
verki. Smalamennska að hausti,
gjaman farið um borgarlöndin með
hundinn í fylgd, fyrst Lappa, seinna
Snata. í réttunum að draga mynda-
rlegan fjárhóp í dilka með kátu og
hressu fólki. Á vetuma að sitja á
garðabandinu í fjárhúsunum og
hlusta á kindumar háma í sig heyið
og jórtra síðan, hvílík kyrrð og ró.
Kaupstaðarferðir, þar sem oft var
drukkið kaffi hjá Möggu frænku. Á
spjalli við bænduma í grenndinni, þó
oftast Sölva á Síðu og fóru margar
sögur ykkar á milli, stundum gjarn-
an sömu sögumar en alltaf hlegið
jafnmikið saman. Setið á góðum
hesti, gjaman töltara, þó er Jarpur
þinn mér minnisstæðastur; þessi litli
hasti.
Svo vom kynni þín og tengsl við
bamabömin og seinna við langafa-
bömin mjög sérstök. Þú kallaðir þau
alltaf „blómin hans afa“ og svo var
J. mamma að tala um að fyrsta blómið
þitt (fyrsta bamabamið) væri fífa en
það er litli glókollurinnhann Árni
sem reyndar í dag er að nálgast þrí-
tugasta árið. Það var gott að fá klapp
á kinn eða koll frá afa eða langafa
sínum eða eitthvað lagt í lítinn lófa.
Helgi litli minn er mikill afadreng-
ur, lærði að spila kana með öfum sín-
um sem hittust oft og spiluðu saman.
Formáli minn-
ingargreina
ÆSKILEGT er að minningar-
greinum fylgi á sérblaði upp-
lýsingar um hvar og hvenær sá,
sem fjallað er um, er fæddur,
hvar og hvenær dáinn, um for-
eldra hans, systkini, maka og
böm, skólagöngu og störf og
loks hvaðan útför hans fer
fram.
Hann lærði líka að segja djarft eins
og afamir. Hann hlaut gott veganesti
frá þér og mömmu eins og við bömin
þín og allir afkomendumir. „Blómin
hans afa“ halda áfram að vaxa og
fjölga sér, þú fylgist með ásamt
mömmu.
Á þínum síðustu dögum, dvaldir
þú á líknardeild Landspítalans í
Kópavogi og vil ég færa öllu því góða
fólki mínar hjartans þakkir, fyrir alla
alúð og umhyggju í þinn garð, góðan
stuðning á sorgarstundu og hlýlega
umgjörð.
Eg kveð þig með þökk fyrir allt og
hvíl í friði.
Þín dóttir,
Svanhildur.
Nú kveðjum við þig elsku tengda-
faðir og afi. Sem afi áttir þú okkur
blómin þín og gafst okkur ógleyman-
legar stundir - ræktaðir okkur og
umvafðir okkur elsku þinni. Sem
tengdafaðir varstu sem minn eigin
faðir. Þú hringdir oft til að vitja um
okkur og stundum fylgdi þessi setn-
ing með: „Olga mín ef þú átt leið
fram hjá myndir þú þá ekki grípa
með þér tólin?“ Tólin voru svo notuð
til að klippa hárið þitt. Og meðan þú
gast fylgdir þú okkur út á tröppur og
horfðir á eftir okkur keyra burt.
Síðasta ferðaáætlun þín var að
fara austur að Laugarvatni, þú fórst
út í bíl en treystir þér ekki lengra.
Seinna fórstu með okkur í anda eins
og þú átt örugglega eftir að gera oft.
En svo kom kallið og þú hélst í
lengstu ferð sem okkur er heitið frá
hótel jörð. Við þökkum þér þína
dyggð, traust og tiyggð. Við þökkum
þér að allir þessir eiginleikar fylgja
okkur um ókomin ár, þá fáum við frá
ástkærum eiginmanni mínum og föð-
ur okkar sem syrgir þig nú eins og
við öll sem áttum þig að.
Þóaðkaliheiturhver,
hylji dali jökull ber
steinartaliogallthvaðer,
aldrei skal ég gleyma þér.
(Vatnsenda-Rósa)
Með ást, virðingu og þökk fyrir
allt.
Olga, Eva, Katrín og Kristín.
Elsku pabbi minn.
Kg, sem í fjarlægð Qöllin bak við dvelur
ogfagrarvonir tengdir líf mittvið,
minn hugur þráir, hjartað ákaft saknar,
er horfnum stundum (júfum dvel ég hjá.
Heyrirðu ei, hvem þjartað kallar á?
Heyrirðu ei storm, er kveðju mína ber?
Þú fagra minning eftir skildir eina,
sem aldrei gleymist, meðan lífs ég er.
(Valdimar H. Halistað.)
Þín
Guðrún.
Tengdafaðir minn, Jón Marz
Ámundason, lauk vist sinni hér á
jörðu aðfaranótt annars dags í hvíta-
sunnu. Síðustu vikur höfðu verið
honum sérstaklega erfiðar og var því
sæll að fá að kveðja og vera laus und-
an þeim þjáningum sem hann hefur
mátt þola síðustu vikur.
Þegar Jón er kvaddur kemur í
huga mér fyrstu kynni okkar. Þau
áttu sér stað við Þverárrétt í Vestur-
Húnavatssýslu haustið 1986 þar sem
kona mín var að reyna að kynna mér,
borgarbarninu, sveitalífið sem var
mér frekar ókunnugt enda hef ég
aldrei átt heima nema í Reykjavík.
Jón kom ríðandi á hesti sínum ofan af
Vatnsnesfjalli í fylgd annarra
gangnamanna sem fylgdu fjár-
rekstrinum niður. Konan mín vildi
endilega kynna okkur en aftur á móti
hafði ég sterka tilfinningu fyrir því
að karli litist nú ekkert á það að dótt-
ir hans væri að draga norður ein-
hvern drengstaula sunnan úr
Reykjavík sem líklega þekkti lömbin
betur á steikarfati en í sínu náttúru-
lega umhverfi. Hann lét nú samt til-
leiðast að heilsa og má segja að sú
kveðja hafi aldrei rofnað þar til yfir
lauk.
Samskipti okkar voru ekki mjög
mikil fyrstu árin vegna fjarlægðar á
milli heimila okkar. I ferðum okkar
norður fékk ég tækifæri til þess að
sjá hann í sínu nánasta umhverfí sem
hann hafði þá verið í í nær 70 ár. Þó
ég sé nú ekki beint fremstur til þess
að hafa vit á því hverjir era góðir og
hveijir slæmir bændur sá ég í þess-
um ferðum alltaf ákveðna natni sem
hann hafði í sinni skepnuhirðingu.
Eitt atvik er mér minnisstætt frá
sumrinu 1987. Það þurfti að gera
keisaraskurð á fyrstakálfskvígu í
fjósinu í Bjarghúsum. Aldrei hafði ég
orðið vitni að burði en þama varð ég
vitni að keisaraskurði, auðvitað sér-
stakt fyrir borgardrenginn. Aftur á
móti varð þetta enn þá sérstæðara
þegar Jón sagði mér að þetta væri
líka í fyrsta skipti sem hann yrði vitni
að keisaraskurði á belju eða kvígu
þrátt fyrir að hann hefði búið í sveit
alla ævi. Þegar þetta átti sér stað var
Eiríkur svili minn fjarverandi en
hann bjó á þessum tíma í Bjarghús-
um ásamt Bimu mágkonu minni. Jón
var að aðstoða þau næstu daga við að
hjálpa kvígunni að ná sér. Eg fylgd-
ist með því og þá tók ég sérstaklega
eftir því hve natinn hann var við
þessa hjálp. Því miður lifði kálfurinn
ekki en samt var þetta fyrir mig sér-
stakt tækifæri að fá að fylgjast með
Jóni tengdaföður við þau störf sem
hann þekkti einna best.
Kynni okkar urðu meiri eftir að
tengdaforeldrar mínir fluttu til
Reykjavíkur. Samt sem áður fannst
mér Jón aldrei vera beint á heima-
velli nema þegar hann var staddur
norður í Húnavatnssýslu. Það sá ég
einna best fyrir nokkram áram þeg-
ar við fóram saman í bOferð upp á
Vatnsnesfjall. Jón ók Lödujeppa sem
hann átti. Þegar við leggjum af stað
upp á fjallið er eins og unglingur
hlaupi í karl og hann ekur eins og
óbeislaður unglingur. Við og við þarf
hann að stöðva bílinn og sýna mér
kennileiti og staði sem hann þekkti.
Hámarkið var þegar við gátum séð
heim að Dalkoti en þar fæddist Jón
og bjó ásamt foreldrum sínum fyrstu
ár ævinnar. Oft hefur verið þröngt í
búi hjá fjölskyldu hans þar og því
ekki alltaf góðar minningar. Þó fann
ég að þarna var staður sem hann
unni og hafði sérstakt dálæti af að
sýnamér.
Jón Marz Ámundason var ekki hár
maður en frekar kvikur. Hann hafði
iðkað íþróttir á yngri áram. Oft var
hann fyrr á áram í boltaleikjum með
börnum sínum þegar stundir gáfust.
Hestamennska var þó hans stærsta
áhugamál og var því vel við hæfi að
þegar ég sá hann í fyrsta skipti sæti
hann hest. Jón var bóndi og einnig
starfaði hann mikið við akstur. Jón
og Jóhanna bjuggu lengst starfsæv-
innar í Bjarghúsum við Vesturhóps-
vatn en þau tóku við búi af foreldrum
Jóhönnu og vora Bjarghús því æsku-
heimili Jóhönnu.
Við fráfall Jóns Marz Amundason-
ar er genginn sannur Islendingur
sem unni landi sínu, var á Islandi alla
ævi og kunni því vel. Hann lifði bæði
harðindatíma og góðæri. Hann
kynntist líka öllum þeim breytingum
sem land okkar hefur gengið í gegn
um á þeirri öld sem senn kveður.
Samt kunni hann að meta best það
sem liðið var og lét ekki nýjungagimi
glepja sig. Megi Jón Marz Ámunda-
son hvíla í friði.
Bárður Helgason.
Það var skrýtin tilfinning að
kveðja afa símleiðis í hinsta sinn, þar
sem bæði land og sjór skildi okkur
að. Þannig hefur það samt ekki alltaf
verið. í þau sumur sem ég var í sveit
hjá afa og ömmu í Bjarghúsum var
það lítill snáði sem fylgdi afa sínum
hvert fótmál, frá því snemma á vorin
og fram á haust. Hvorki höf né fjöll
skildu þar á milli.
Afi var bóndi í Bjarghúsum í rúm
30 ár, og ég dvaldi þar nær öllum
stundum sem skólafrí leyfðu, frá því
ég byrjaði í grannskóla og þar til ég
hóf nám í framhaldsskóla. Þegar ég
hugsa til baka um allt sem ég upplifði
með afa, er eins og ég hafi verið
staddur í ævintýri í samfélagi, sem
því miður er að verða að sögusögnum
einum. Vorboðinn í þessu ævintýri
voru hvorki lóan né hækkandi sól
heldur verslunarferð í Hvannbergs-
bræður, þar sem keyptar vora dreif-
býlistúttur. Ævintýrið byijaði þó
fyrst fyrir alvöra á vorin þegar sá
stutti var sendur með rútu eða flutn-
ingabfl norður í land þar sem afi,
amma og móðursystkinin tóku á móti
honum. Það fyrsta sem afi sagði þeg-
ar hann sá mig var: Hvar er blómið
hans afa? Og afi og amma eignuðust
mörg blóm.
Lífið í sveitinni var heill heimur út
af fyrir sig, sem vart er hægt að lýsa í
orðum. Afi sá til þess að ég tók þátt í
öllum þeim verkum sem stóðu fyrir
dyrum þá stundina. Afi kenndi mér
að umgangast skeppnur af alúð, gefa
og brynna, taka á móti lömbum í
sauðburði, sjá til þess að þau tækju
spena hjá móður sinni, og fylgjast
með gangi mála þegar kindurnar
voru svo loks teknar af húsi. Hestar
vora eitt aðal áhugamál afa, og það
vora ófáir dagarnir sem við eyddum
á hestbaki í smalamennsku. Það var
líka stór viðburður þegar ég fékk að
fara með honum í göngur þegar ég
var 12 ára. Afa dreymdi alltaf um að
komast fram á heiðar á hestum, en
því miður náðum við aldrei lengra en
að láta okkur dreyma um þær ferðir.
Við eyddum líka dágóðum tíma sam-
an við girðingarvinnu, lagnir og um-
vitjun neta og á traktoram í hey-
skapnum.
Reiðhjól var nær óþarft í sveitinni,
því ég átti hest í Bjarghúsum. Og
þegar mótorhjóla aldurinn nálgaðist
var séð til þess að sá stutti hefði í
nógu öðra að snúast á traktorum og
seinna meir á gömlum rússajeppa.
Afi átti það til að kaupa fleiri bfla en
hann seldi, og honum fannst eigin-
lega allt vera ómögulegt ef hann átti
ekki svona eins og einn rússajeppa
sér til halds og trausts fyrir utan
önnur álíka farartæki. Slíkur far-
kostur kom líka oft í góðar þarfir,
sérstaklega þegar sumarbústaðar-
eigendur við Vesturhópsvatn gerðu
hetjulegar en oft árangurslitlar til-
raunir til þess að sigrast á blautum
og hálf ófæram vegum og nálgast
hýbýli sín. Afi var alltaf boðinn og
búinn til að aðstoða þá er á þurftu að
halda.
Afi tók mig reglulega með þegar
hann átti erindi á aðra bæi. Þá vora
oft sagðar sögur frá fyrri tíð, og ég
heyrði sögur frá því að afi hafði verið
vörubflstjóri um og eftir seinni
heimsstyrjöld. Hann var með bfl í
brúarvinnu, og ég man eftir einni
sögu, þar sem menn þurftu að nota
svæflana sína til að hlífa öxlunum
þegar þeir með eigin afli sturtuðu
möl af vörabflspallinum. Þetta væri
óhugsandi í dag, en er samt gott
dæmi um það hvaða reynsluheim afí
lifði.
Vistin í Bjarghúsum hefur kennt
mér margt, sem hefur reynst sér vel
úti í hinum stóra heimi. Mér var ekki
einungis kennt að takast á við ákveð-
in verkefni, svo sem það að taka á
móti lambi eða rifja tún, heldur einn-
ig það að vera í stakk búinn að láta
fela sér verkefni, geta skipulagt úr-
lausn þess á eigin spýtur, og svo skila
því af sér sómasamlega unnu.
Elsku afi, þó svo að við höfum ekki
náð að rifja þetta allt saman upp í
sameiningu, þá veit ég að við gleym-
um aldrei þeim ævintýrum sem við
upplifðum saman.
Þinn
Árni.
Elsku afi minn. Undanfarnar vik-
ur hafa verið erfiðar og það var ekki
gott að vita af þér veikum en nú hef-
ur þú verið leystur frá þeim þraut-
um. En eftir situr mikill söknuður í
hjarta mínu. Minningarnar um þig
era margar og góðar og frá því ég
man eftir mér hefur þú verið fastur
punktur í minni tilvera. Þegar ég var
yngri bjuggum við í nágrenni við
hvort annað og þær vora margar
stundimar sem við áttum saman. Þá
var ég oft með þér við ýmis sveita-
störf, í girðingavinnu, á dráttarvél-
inni ásamt fleira skemmtilegu. Þú
lést mann alltaf halda að maður væri
mikilvæg hjálparhella. Þú varst mik-
ið fyrir hesta og kindur. Eitt vorið
gafstu mér og Jóni höttótta tvílemb-
inga og gleðin skein úr hveiju andliti,
hjá þér fyrir að gefa og okkur að hafa
eignast lömb. Svo var alltaf gaman
þegar þú sagðist eiga aura því það
þýddi að eftir smástund dróstu
smápeninga upp úr vasanum. Já, þú
hafðir unun af því að gleðja fólk, ekki
síst það yngsta. Sævar Óli sonur
minn var svo heppinn að eiga þig að
langafa og yndislegt að þið fenguð að
kynnast. Oft þegar þú talaðir við
hann eða um hann þá sagðir þú
„elsku vinurinn". Núna þegar við er-
um að rifja upp síðustu heimsóknina
til þín þá Ijómar litla andlitið hans því
hann man þegar þið spjölluðuð sam-
an. Hann var að segja þér frá kind-
inni sinni og þama göntuðust þið
hvor við annan í síðasta sinn sem þið
hittust. Þessar stundir sem og aðrar
ætla ég að varðveita um ókomna tíð.
Minningin um þig lifir.
Þín
Guðrún Kristin Eiríksdóttir.
• Fleiri minningargreinar um Jón
Marz Ásmundsson biða biriingar
og munu birtast íblaðinu næstu
daga.