Morgunblaðið - 16.06.2000, Blaðsíða 53

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FÖSTUDAGUR16. JÚNÍ 2000 53*-
störf að stórum hluta starfa síns í
hálfan annan áratug sérstakt rann-
sóknaleyfi á fullum launum í heilt ár
(eins og farið var fram á) til að gera
það sem hann hafði ekki gert í vinnu
sinni og engar áætlanir voru til um af
hans hendi.
Peningar skattborgaranna
Það hlýtur að vera áhyggjuefni ef
ráðningarform prófessora og
stjómsýslulög eru með þeim hætti
að meiri hluti prófessora geti hugs-
anlega hætt að sinna störfum sínum
næstu áratugina án þess að háskóla-
yfirvöld geti rönd við reist eða kraf-
ist þess að þeir sýni fram á virkni í
starfi. Slíkt kemur fyrst og fremst
niður á skattborgurum þessa lands.
Gunnar Þór Jónsson telur forsvar-
smenn læknadeildar og háskólans
hafa sólundað peningum skattborga-
ranna við uppsögnina en spyrja má
hvort hin raunverulega sóun felist
ekki í áralöngum launagreiðslum til
starfsmanns sem sinnti starfi sínu
við háskólann með þeim hætti sem
að ofan var rakið.
Lokaorð
Læknadeild hefur til þessa forðast
að fara með mál þetta á opinberan
vettvang. Það er leitt að prófessorinn
og lögmaður hans skuli kjósa sjálfir
að gera það, m.a. með ósönnum og
órökstuddum aðdróttunum um ann-
arleg sjónarmið, svo sem að um
tengsl við sameiningu spítalanna sé
að ræða eða að rektor háskólans hafi
verið blekktur og beittur þrýstingi.
Því er nú skýrt frá efnislegum
ástæðum uppsagnarinnnar, þannig
að þeim sem vilja vita sé ljóst að mál-
ið snýst ekki um lögfræðileg for-
msatriði heldur um alvarlegan vanda
sem skapast þegar ríkisstarfsmenn
skila ekki því starfi sem þeim er falið.
Höfundar eru prófessorar við
Háskóla Islonds, deildorforseti
og varadeildnrforseti læknadeildnr.
Efnahagsstjórn
gegnum andaglas
FYRIR alþingis-
kosningar fullyrtu Dav-
íð Oddsson og Geir
Haarde að ástæðulaust
væri að hafa áhyggjur
af viðskiptahallanum
enda staðhæfðu báðir
að senn færi hann
minnkandi. Þannig
svöruðu þeir sterkum
viðvörunarorðum mín-
um um að mikill við-
skiptahalli fæli í sér
ógnun við stöðugleika
efnahagslífsins og væri
miklu lfldegri til að vaxa
en minnka. Fjármála-
ráðhen-ann margítrek-
aði þessa skoðun þegar
kosningum sleppti, síðast í október
við umræðm- um fjárlög. En reynslan
sýnir að viðskiptahallinn hefur ekki
minnkað heldur aulöst úr 30 milljörð-
um í 50 milljarða. Forsætisráðherr-
ann og fjármálaráðherrann reyndust
því víðs fjarri veruleikanum meðan
Samfylkingin greindi efnahagsþróun-
ina hárrétt. Rfldsstjórnin er ennþá í
fullkominni afneitun á veruleikanum
eins og sést best á því að meðan
Seðlabankinn telur einboðið að grípa
til aðgerða til að komast hjá harka-
legri lendingu efnahagslífsins segja
ráðherramir að allt sé í stakasta lagi.
Varnaðarorð sérfræðinga
í fyrra reyndist viðskiptahallinn
6,7% af landsframleiðslu annað árið í
röð, sem hafði aldrei gerst fyrr án
þess að brestur væri í útflutningstekj-
um. í ár er spáð að hann verði 7,2% af
landsframleiðslunni. Meðal þróaðra
þjóða er nánast eins-
dæmi að svo griðarleg-
ur viðskiptahalli sé
samfleytt þrjú ár í röð.
Myndin verður þó enn
dekkri þegar spái- fyrir
næstu ár eru skoðaðar.
Sérfræðingar Þjóð-
hagsstofnunar sjá
nefnilega engin merki
þess að viðskiptahallinn
minnki svo langt sem
spár þeirra ná, heldur
vara við að hallinn muni
á næsta ári stefna í 8%.
Davíð og Geir hefðu
gott af að kynna sér
hvað gerðist í Mexíkó
og síðar Suðaustur-Asíu
þegar viðskiptahallinn náði því stigi.
Rauðu ljósin eru fyrir löngu farin
að blikka hjá bæði Seðlabankanum og
Þjóðhagsstofnun. I nýlegri skýrslu
um stöðu peningamála segir Seðla-
bankinn til dæmis: „Nánast engin
merki sjást enn um að ofþenslan sem
einkennt hefur þjóðarbúið á undan-
fömum missemm sé tekin að hjaðna.“
Þjóðhagsstofnun segir í riti sínu um
horfur í þjóðarbúskapnum að hún sjái
ekkert sem bendi til þess að við-
skiptahallinn muni að óbreyttu
minnka. Hún telur jafnframt vaxandi
líkur á harkalegri lendingu ef mis-
vægið í þjóðarbúskapnum haldi
áfrarn að aukast og klykkir út með
eftirfarandi: „Það er alveg ljóst að það
fær ekki staðist til lengdar að verð-
bólga sé meiri en í helstu viðskipta-
löndum og viðskiptahalli sé á bilinu
6-8% af landsframleiðslu.“
í nýlegri skýrslu OECD er líka
Efnahagsmái
Ríkisstjórnin ætlar
greinilega að láta skeika
að sköpuðu, segir Össur
Skarphéðinsson, og
taka með því talsverða
áhættu með framtíð
efnahagslífsins.
dregin upp dökk mynd af ástandinu:
„Hætta hefur aukist á að skyndilega
muni þurfa að draga saman í efna-
hagslífinu til að minnka verðbólgu og
ná henni niður á sama stig og er er-
lendis. Nýlegir launasamningar em
hærri en svo að þeir samræmist stöð-
ugu verðlagi og hætta er á launa-
skriði. Auk þess er mikil aukning á út-
lánum banka og þarmeð aukast líkur
á harkalegri lendingu ef vextir em
hækkaðir.“
Rikisstjórn í afneitun
Ef viðskiptahallinn eykst í 8% í
hlutfalli við landsframleiðslu, eins og
Þjóðhagsstofnun spáir að óbreyttu,
munu hreinar erlendar skuldir hækka
úr 64% af landsframleiðslu í lok síð-
astliðins ár í 84% árið 2004. Um leið
versnar hrein erlend staða þjóðarbús-
ins frá því að vera neikvæð um 49% af
landsframleiðslunni í 61%. Hvað þýð-
ir slík breyting fyrir stöðugleika efna-
hagslífsins? Seðlabankinn svarar því í
íyrmefndu riti sínu: „Ólfldegt er að
Össur
Skarphéðinsson
svo mikið ójafnvægi í utanrfldsvið-
skiptum verði til lengdar án snöggra
umskipta. Það ójafnvægi í þjóðar-
búskapnum sem þessir framreikning-
ar vitna um fela því í sér alvarlega
ógnun við stöðugleika til frambúðar.
Af þeim sökum er nauðsynlegt að
grípa til frekari aðgerða til að tryggja
hann.“ Lögum samkvæmt er Seðla:
bankinn rfldsstjóminni til ráðgjafar. I
þessum orðum er beinlínis lagt að rík-
isstjóminni að grípa til aðgerða til að
tryggja stöðugleikann. Er líklegt að
ríkisstjórnin verði við því?
Því miður bendir ekkert til þess.
Davíð og Geir hafa efnislega lýst því
að efnahagsmálin séu í prýðilegu lagi.
Verðbólga, sem mælist nærri 6%,
veldur ríkisstjóm Davíðs Oddssonar-'*
ekki áhyggjum. Húsbréfakreppa, þar
sem hundrað fjölskyldna tapa mikl-
um upphæðum, er að hennar dómi að-
eins vottur um heilbrigða leiðréttingu
á markaði! Viðskiptahalli, sem knýr
fram hávaxtastefnu, grefur undan
genginu, og ýtir undir flutninga af
landsbyggðinni með því að veikja
undirstöður atvinnulífs þar, er heldur
alls ekkert áhyggjuefni ef marka má
orð forsætisráðherrans í glaðlegu við-
tali hans í lokaþætti Silfurs Egils á
Skjá einum. Rfldsstjómin ætlar
greinilega að láta skeika að sköpuðu
og taka með því talsverða áhættu með
framtíð efnahagslífsins.
Hvaðan kemur ráðgjöfin? <.
Hvaðan fær rfldsstjóm, sem tekur
hvorki mark á Seðlabanka, Þjóðhags-
stofnun né OECD, ráðgjöf sína?
gætur fyrrverandi bankastjóri lét svo
um mælt að það væri engu líkara en
hún sækti ráð sín um stjóm efnahags-
mála gegnum andaglas að handan.
Því miður hefur margt verið sagt vit-
lausara um efnahagsstefnu rflds-
stjómarinnar eins og hún birtist þjóð-
inni um þessar mundir.
Höfundur er olþingismaður og
formnður Samfylkingnrinnnr.
ÞIN TENGING VIÐ FJARMALAHEIMINN
Eig nastýri ng
Fjá rfesti nga rráögjöf
Varsla veröbréfa
Skatta ráögjöf

Alþjóðleg einkabankaþjónusta Kaupþings brúar biliö milli þín
og fjármálaheimsins. Með sérhæfðri þjónustu sem mætir þínum
þörfum opnast þér leið til betri ávöxtunar í traustu sambandi
við þinn eigin fjárfestingarráðgjafa.
KAUPÞING
Kaupþing hf. • Ármúla
sími 5151500 • fax 5151509'