Morgunblaðið - 18.11.2000, Blaðsíða 61

MORGUNBLAÐIÐ
OilOK- 'i:i!IKí.tVMt! ý. I HimArmAnilA.I !)■
__________________________________LAUGARDAGUR 18. NÓVEMBER 2000 61V
UMRÆÐAN
> -i
Oí.i:

Prima Derm ver gegn:
522 7770
Komdu í re 11
Suzuki IGNIS á sér ekki sinn líka á markaðnum.
Hann sameinar bestu eiginleika smábílsins
(lipurð og sparneytni) og fjölnotabílsins (lítið
utanrými, mikið innanrými, breytanlegt
farangursrými) og bætir við þá kostum jeppans
(sítengdu aldrifi og mikilli veghæð). Hvar annars
staðar færðu allt þetta í sama bílnum?
Erfðir
ASTMI er algeng-
astur af langvinnum
sjúkdómum hjá börn-
um og ungu fólki. Al-
gengi astma er þó afar
breytilegt eftir lönd-
um og er almennt
mun hærra (5-15%) í
vestrænum löndum.
Ástralía, Nýja-Sjáland
- og Bretland skera sig
þar sérstaklega úr og
er algengi astma hjá
þessum þjóðum allt að
25%. Ekki er vitað um
ástæður en of mikið
hreinlæti og innivera
hefur verið sett í sam-
hengi við þessa aukn-
ingu. Auk vaxandi nýgengis er það
einnig mikið áhyggjuefni að bæði
alvarleiki og dánartíðni sjúkdóms-
ins hafa aukist á síðastliðnum
tveimur áratugum, sérstaklega í
Vestur-Evrópu og Ameríku. Ný-
gengi astma er einnig á uppleið hér
á landi sérstaklega hjá börnum og
ungu fólki og benda nýlegar rann-
sóknir til að allt að tíundi hver Is-
lendingur fái sjúkdóminn. Það er
því athyglisvert að í sumum ríkjum
Afríku þar sem fólk á það sameig-
inlegt að búa við lélegt hreinlæti og
ekki í eiginlegum húsum er astmi
nær óþekktur. Sjúkdómurinn er
hinsvegar mun algengari í menn-
ingarborgum þessara landa og er
tíðni astma þar hliðstæð því sem
þekkist í Evrópu.
Sjúkdómsmynd astma er breyti-
leg. Sjúkdómurinn einkennist al-
mennt af íferð bólgufrumna í lung-
um og öndunarvegi ásamt aukinni
auðreitni berkjuvöðvans sem dreg-
ur sig saman við minnsta áreiti og
þrengir öndunarveginn svo öndun
astmasjúklinga þyngir. Fjöldi
Ofriæmi eða óþoli gagnvart hreinsiefhum
í heimilishaldi og iðnaði.
Tíðum þvotti með sótthreinsandi efnum.
Óhreinindum, málningu, olíu, kitti, sementi
o.þ.h.
Húðþurrki vegna vinnuumhverfis.
I LYFIA K. Pétursson ehf I
V ’ ' www.kpetursson.net J
ar sem ná yfir flest allt fólkið í
landinu. Islensk erfðagreining í
samvinnu við samstarfslækna er að
vinna að fjölþættri erfðarannsókn á*
astma og ofnæmi þar sem leitað er
að erfðavísum astma og ofnæmis í
íslenskum fjölskyldum. Engin önn-
ur þjóð er í aðstöðu til að skoða
jafn stórar og vel skilgreindar fjöl-
skyldur sem lifað hafa í sambæri-
legu umhverfi og búa yfir jafn-
miklu upplýsingagildi og gegnir
það lykilhlutverki í að ákvarða
staðsetningu, hlutverk og samspil
þeirra erfðaþátta sem liggja til
grundvallar astma. Vonast er til að
með nýrri og öftugri þekkingu á
erfðum astma verði í framtíðinni
hægt að beita fyrirbyggjandi að- ,—
gerðum við astma í vaxandi mæli
og jafnframt að stuðla að nýrri og
betri meðferð við þessum algenga
sjúkdómi.
Höfundur er bamalungnalæknir á
Landspítalanum - háskólasjúkrahúsi
í Fossvogi og yfirmaður lungnarann-
sóknadcildar og lyfjaerfðarann-
sókna hjá íslenskri erfðagreiningu.
astma
erfðavísa stjórna
myndun þeirra fjöl-
mörgu bólgumiðla sem
losna og leiða til auk-
innar slímmyndunar,
þykknunar og aukinn-
ar umsetningar á vefj-
um öndunarvega (þ.e.
niðurbrot og endur-
uPPbygging vefja)
sem smám saman leið-
ir til varanlegra
skemmda ef sjúkdóm-
urinn er ekki með-
höndlaður.
Þó orsakir astma
séu mikið til óþekktar,
sýna rannsóknir að
sjúkdómurinn liggur í
ættum og kemur fram þegar ein-
staklingar með sérstaka arfgerð
verða fyrir ákveðnum áhrifum frá
umhverfi sínu (ofnæmi, veirusýk-
ingar, ertandi gufur o.fl.) sem ná

Hákon
Hákonarson
Álftanes - einbýli
Timburhús, 220 fm. Stór bílsk. Sjáv-
arútsýni. Brbm. 20,6 m. Áhv. Byggsj.
5,5 m. ekki greiðslumat. Verð 19,0
m. (Tilboð)
Austurbær - Norðurmýri
Steinhús, kj. og 2 hæðir, 237 fm.
Stofur, 4-6 herb., 2 eidhús, 2 bað-
herb, 2 inng. Stór lóð. Verð 21,9 m.
Asparfell - lyftuhús
2ja herb. íb. Verð 6,9 m. Laus jan. nk.
Ölfushreppur - lögbýli
Gott heilsárshús (timbur) 120 fm.
Hitaveita. Stór ióð. Tilboð.
Vantar - vantar
4ra herb. íbúð við Engihjalla. Skrifst,-
þjónustuhúsnæði í austurbæ, svæði
105. 80-200 fm.
Til leigu
íbúð í nýl. húsi við Rauðarárstíg 41,
R. Laus. Leiga tilboð (90 þ. m/öllu)
Kauphúslð ehf.
fasteigna-& skattaþjón.,
Sig. S. Wiium, kt. 271244-4449,
lögg. faseignasali,
s. 552 7770, 862 7770 og 699 7770.
$ SUZUKI
- /Á-----
SUZUKIBÍLAR HF
Skeifunni 17. Sími 568 51 00.
www.suzukibilar.is
SUZUKI SÖLUUMB0Ð: Akranes: Ólafur G. Ólafsson, Garðabraut 2, sími 431 28 00. Akureyri: BSA hf., Laufásgötu 9, slmi 462 63 00. Hafnarfjðrður: Guðvarður Elfasson,
Grænukinn 20, slmi 555 15 50. Hvammstangi: Bfla- og búvélasalan, Melavegi 17, simi 451 22 30. Isafjörður: Bllagarður ehf., Grænagarði, simi 456 30 95.
Keflavlk: BG bilakringlan, Grófinni 8, slmi 421 12 00.
Astmi
Erfðaþættir astma eru
flóknir, segir Hákon
Hákonarson, og flokk-
ast undir fjölgena erfðir.
að leysa sjúkdóminn úr læðingi.
Rannsóknir á eineggja tvíburum
benda til þess að erfðaþættir astma
séu sterkir, þar sem líkur á að
sjúkdómurinn komi fram í báðum
tvíburum þegar annar hefur astma
er allt að 80%, en aðeins um helm-
ingur þess eða 40% hjá tvíeggja
tvíburum. Fylgnin hjá eineggja tví-
burum er þó ekki 100%, þótt öll
þeirra gen séu eins (eða nánast
eins), sem staðfestir mikilvægi um-
hverfisþátta í tilurð sjúkdómsins.
Erfðaþættir astma eru flóknir og
flokkast undir fjölgena erfðir. Þá
er um að ræða fleiri en eitt gen
(e.t.v. 3-5 gen) sem þurfa hvert um
sig að hafa vissan meðfæddan
breytileika sem jafnframt þarf að
fara saman hjá sama einstaklingn-
um til þess að sjúkdómurinn geti
komi fram. Þá er mögulega annar
hópur gena sem stjórnast ef til vill
meira af umhverfinu sem ákvarðar
hvort og hvenær sjúkdómurinn
kemur fram og/eða hversu alvar-
legur astminn er. Rannsóknir á
svona flóknu samspili erfðavísa þar
sem bæði er um að ræða möguleika
á mismunandi breytingum innan
sama erfðavísis og að mismunandi
breytingar í mörgum erfðavísum
liggi til grundvallar að sama sjúk-
dómi (þ.e. astma) hjá annars ólík-
um einstaklingum eru afar flóknar.
Þótt erfðafræðileg þekking okkar
hafi aukist mikið á síðastliðnum
áratug þá hafa engin eiginleg sjúk-
dómsgen astmafundist ennþá.
Islendingar hafa ákveðna sér-
stöðu við að staðsetja sjúkdómsgen
og aðskilja meðfædda erfðaþætti
frá umhverfisáhrifum í flóknum
fjölgenasjúkdómum eins og astma
þar sem íslenska þjóðin er fremur
einsleit, lifir í svipuðu umhverfi og
hefur að geyma ættfræðiupplýsing-
„Sportj epplingurinn“
m IGNIS er
EKTA sportjepplingur,
fáanlegur bæói bein- og
mmmm sjálfskiptur
Ný friskleg og aflmik.il 16 ventla álvél
með tveimur yfirliggjandi knastásum.
rveró frá
^1.448.000krJ
Innifalið er meðal annars:
Sítengt fjórhjóladrif, ABS, álfelgur,
upphituð sæti, fjölspeglaljós,
bretta- og þakbogar, opnir
höfuðpúðar